French
DeutschWincenty But – Wikipedia, wolna encyklopedia
 podpułkownik łączności | |
| Data i miejsce urodzenia | 10 marca 1890 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1940 |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1913–1940 |
| Siły zbrojne | |
| Jednostki | |
| Stanowiska | szef łączności |
| Główne wojny i bitwy | I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
    | |
Wincenty But (ur. 10 marca 1890 w Wojsławiu, zm. 1940 w Charkowie) – podpułkownik łączności Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 10 marca 1890 w Wojsławiu, w ówczesnym powiecie mieleckim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Jana i Antoniny z Drzyzgów[1][2][3]. W czerwcu 1913 zakończył naukę w ósmej klasie i zdał maturę w c. k. Gimnazjum w Mielcu[4]. Zamierzał studiować agronomię[1]. Był członkiem Polskich Drużyn Strzeleckich. W latach 1913–1918 pełnił służbę w cesarskiej i królewskiej armii[5].
W 1918 został przyjęty do Wojska Polskiego i przydzielony do 1 batalionu telegraficznego[a]. 9 września 1920 został zatwierdzony w stopniu kapitana z dniem 1 kwietnia 1920 w Korpusie Wojsk Łączności, w grupie oficerów byłej armii austro-węgierskiej. Pełnił wówczas służbę w 1 batalionie telegraficznym szkolnym[6].
1 czerwca 1921 pełnił służbę w 1 batalionie zapasowym telegraficznym[7]. 3 maja 1922 został zweryfikowany w stopniu kapitana ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 25. lokatą w korpusie oficerów łączności[8]. W 1923 pełnił obowiązki dowódcy II batalionu telegraficznego 1 pułku łączności w Zegrzu[9]. 8 kwietnia 1924 został przydzielony do Departamentu VI Ministerstwa Spraw Wojskowych[10]. 28 sierpnia 1924 został przydzielony do 1 pułku łączności[11]. Z dniem 1 października 1924 został wyznaczony na stanowisko dowódcy V batalionu 1 płącz[12][13]. 1 grudnia 1924 awansował na majora ze starszeństwem z dniem 15 sierpnia 1924 i 6. lokatą w korpusie oficerów łączności[14]. 12 stycznia 1927 został wyznaczony na stanowisko kwatermistrza 1 pułku łączności w Zegrzu[15]. W 1928 pełnił służbę w Departamencie Inżynierii Ministerstwa Spraw Wojskowych[16]. We wrześniu 1930 zastąpił majora Jana Kaczmarka na stanowisku I oficera sztabu w Dowództwie 1 Grupy Łączności w Warszawie[17][18]. Z dniem 16 listopada 1932 został powołany w charakterze słuchacza na III pięciomiesięczny informacyjny kurs dla oficerów sztabowych łączności przy Ministerstwie Poczt i Telegrafów[19]. W 1934, po likwidacji 1 Grupy Łączności, został wyznaczony na stanowisko zastępcy komendanta Centrum Wyszkolenia Łączności w Zegrzu[20]. Z dniem 1 grudnia 1934 został przeniesiony do Kierownictwa Zaopatrzenia Wojsk Łączności w Warszawie[21]. W 1939 pełnił służbę w Dowództwie Wojsk Łączności Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisku szefa Wydziału Wyszkolenia. Na podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 19 marca 1939 i 1. lokatą w korpusie oficerów łączności, grupa techniczna[22].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 był szefem łączności Dowództwa Grupy Obrony Lwowa[5]. Po agresji ZSRR na Polskę i kapitulacji załogi Lwowa dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku[5]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany potajemnie w bezimiennej mogile zbiorowej w Piatichatkach[5], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[23]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 81[5].
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień pułkownika[24][25][26]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[27][28][29].
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Złoty Krzyż Zasługi – 19 marca 1936 „za zasługi w służbie wojskowej”[30][31]
- Medal Niepodległości – 24 października 1931 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[32][33]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
Uwagi
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Autorzy „Księgi Cmentarnej (...)” podali, że w 1918 został przydzielony do Powiatowej Komendy Uzupełnień Mielec, lecz takowej nie było[5]. W Mielcu rezydował oficer ewidencyjny na powiat mielecki, który należał do składu osobowego Powiatowej Komendy Uzupełnień Rzeszów.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Sprawozdanie 1913 ↓, s. 83.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-15].
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 54, tu podano, że urodził się w Stawinie.
- ↑ Sprawozdanie 1913 ↓, s. 83, 94.
- ↑ a b c d e f Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 54.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 22 września 1920, s. 895.
- ↑ Spis oficerów 1921 ↓, s. 359, 575.
- ↑ Lista starszeństwa 1922 ↓, s. 256.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 957, 968.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 35 z 8 kwietnia 1924, s. 192.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 86 z 28 sierpnia 1924, s. 493.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 116 z 31 października 1924, s. 649.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 874, 885.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 131 z 17 grudnia 1924, s. 737.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 12 stycznia 1927, s. 6.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 611, 621.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 20 września 1930, s. 301.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 268, 503.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 13 z 9 grudnia 1932, s. 444.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934, s. 286.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 22 grudnia 1934, s. 273.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 273, 437.
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 4 [dostęp 2024-10-18] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ M.P. z 1936 r. nr 66, poz. 131.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 1 z 19 marca 1936, s. 2.
- ↑ M.P. z 1931 r. nr 251, poz. 335.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 19 marca 1932, s. 202.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum w Mielcu za rok szkolny 1912/13. Tarnów: Nakładem Funduszu Naukowego, 1913.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r.. Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1921.
- Lista starszeństwa oficerów zawodowych. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.