Wisztuć – Wikipedia, wolna encyklopedia

Wisztuć
Wistuć
Ilustracja
Widok na jezioro w 2008 roku
Położenie
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Lokalizacja

Pojezierze Wschodniosuwalskie

Miejscowości nadbrzeżne

Wiżajny

Region

Pojezierze Litewskie

Wysokość lustra

241,2 m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

18,30-26,05

Wymiary
• max długość
• max szerokość


600
450

Głębokość
• średnia
• maksymalna


1,3 m
2,4 m

Hydrologia
Rzeki wypływające

Wizga

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry po prawej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Wisztuć”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko górnej krawiędzi znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Wisztuć”
Ziemia54°21′28,1″N 22°51′56,2″E/54,357806 22,865611

Wisztuć[1], Wistuć[2][3]jezioro w Polsce, na Pojezierzu Wschodniosuwalskim (Pojezierze Litewskie), w województwie podlaskim, w powiecie suwalskim, w gminie Wiżajny[2].

Położenie

[edytuj | edytuj kod]

Jezioro znajduje się w północnej części Pojezierza Wschodniosuwalskiego, na południe od wsi Wiżajny[4][5] i jeziora Wiżajny, przy osadzie Wistuć[4], na wysokości 241,2 m n.p.m.[6][3] (jedno z najwyżej położonych jezior na Suwalszczyźnie[5]). Kształtem przypomina nieforemny trójkąt[3].

Hydronimia

[edytuj | edytuj kod]

Jezioro w źródłach jest nazywane der Dwissit (XIV wiek), Dwisticz (XV wiek), Wistuć, Wisztuć, Wystudz (XIX wiek)[4]. Państwowy rejestr nazw geograficznych jako obowiązującą podaje nazwę Wisztuć[7].

Informacje hydrologiczne

[edytuj | edytuj kod]

Powierzchnia zwierciadła wody wynosi około 18,30 ha[2] (według innych źródeł 26,05 ha[8] lub 26,09 ha[3]). Średnia głębokość jeziora wynosi 1,3 m[2], natomiast głębokość maksymalna to 2,4 m[2]. Długość maksymalna to 600 m[3], a szerokość maksymalna – 450 m[2][3], średnia szerokość wynosi 250 m[6][3]. W literaturze określane jako jezioro bezodpływowe[5], jednak według innych źródeł z jeziora wypływa rzeka Wizga[6][3], która na Litwie wpada do Pisy Wisztynieckiej[6][3].

Zagospodarowanie

[edytuj | edytuj kod]

W XVI wieku jezioro nazywane Wistutis należało do Stanisława Dowojny[9]. W XVIII wieku akwen należał do parafii w Wiżajnach[10]. Jezioro obecnie należy do skarbu państwa[11]. Od 1995 do 2013 roku akwen dzierżawił Tadeusz Łanczkowski z Wiżajn[11] i zgodnie z wymaganiami zarybiał go[11]. Po nim wyłoniono nowego dzierżawcę[11]. Jezioro jest wykorzystywane przez wędkarzy[12].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Nazewnictwo geograficzne Polski. Hydronimy - część 2. Wody stojące. Wykaz nazw wód stojących, t. I, s. 381.
  2. a b c d e f Jezioro Wistuć, [w:] Twoja Suwalszczyzna [online].
  3. a b c d e f g h i Plan odnowy miejscowości Wiżajny, Wiżajny: Gmina Wiżajny, październik 2010, s. 8.
  4. a b c Wisztuć, [w:] Elektroniczny słownik hydronimów Polski [online], Instytut Języka Polskiego PAN [dostęp 2023-02-23].
  5. a b c Tomasz Krzywicki, Objaśnienia do szczegółowej mapy geologicznej Polski 1:50 000 Arkusze: Wiżajny (41), Poszeszupie (42), Barbara Słowańska (red.), Warszawa: Państwowy Instytut Geologiczny, 1993, s. 13.
  6. a b c d Przyroda - Urząd Gminy Wiżajny [online], www.wizajny.pl [dostęp 2023-02-23].
  7. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych - obiekty fizjograficzne [online], dane.gov.pl [dostęp 2023-02-23].
  8. Załącznik nr 2 do uchwały nr 1/II/2013 z dnia 19 sierpnia 2013 r. Lokalna Strategia Rozwoju Obszaru Rybackiego „Pojezierze Suwalsko-Augustowskie” [online], 2013, s. 214.
  9. Jan Bacewicz, Tomasz Naruszewicz, Gmina Rutka-Tartak: historia i współczesność., Suwałki: Foton Agnieszka Morysewicz, 2014, s. 35, ISBN 978-83-937279-9-5, OCLC 956595156 [dostęp 2023-02-23].
  10. Jan Bacewicz, Tomasz Naruszewicz, Gmina Rutka-Tartak: historia i współczesność., Suwałki: Foton Agnieszka Morysewicz, 2014, s. 137, ISBN 978-83-937279-9-5, OCLC 956595156 [dostęp 2023-02-23].
  11. a b c d Tomasz Kubaszewski, Wiżajny: Jezioro Wistuć. Za błędy urzędników płacą mieszkańcy [online], Gazeta Współczesna, 11 listopada 2014 [dostęp 2023-02-23] (pol.).
  12. Domki Wiżajny - Wiżajny wakacyjnyPlan | Agroturystyka [online], Wakacyjny Plan [dostęp 2023-02-23] (pol.).