French
DeutschWitold Abramowicz – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |
| Data i miejsce urodzenia | 28 sierpnia 1874 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | 1940 lub 1941 |
| Poseł na Sejm Litwy Środkowej | |
| Okres | od 1922 |
| Przynależność polityczna | |
| Poseł na Sejm Ustawodawczy (II RP) | |
| Okres | od 1922 |
| Przynależność polityczna | |
| Senator II kadencji (II RP) | |
| Okres | od 1928 |
| Przynależność polityczna | |
| Senator III kadencji (II RP) | |
| Okres | od 1931 |
| Przynależność polityczna | |
| Odznaczenia | |
  | |
Witold Abramowicz (ur. 28 sierpnia 1874 w Kałudze[1], zm. 1940 lub 1941 w ZSRR) – polski polityk z Wileńszczyzny, krajowiec – zwolennik federacyjnych koncepcji ukształtowania RP, poseł na Sejm Litwy Środkowej oraz na Sejm Ustawodawczy II RP, senator II i III kadencji w II RP, wolnomularz[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Kałudze, w sędziowskiej rodzinie Jana i Marii z Mroczkowskich[3]. Ukończył gimnazjum filologiczne w Moskwie[1], studiował matematykę na uczelniach w Petersburgu i Moskwie oraz prawo w Warszawie i Charkowie, które ukończył w 1898. Po studiach pracował jako radca prawny w rosyjskim kolejnictwie (m.in. w Wilnie i Charkowie). Od 16 listopada 1899 był mężem Wandy Budny[3].
Od 1901 zaangażowany w działalność polityczną – członek PPS. Od 1906[4] w PPS Frakcji Rewolucyjnej. W czasie I wojny światowej działał w Straży Obywatelskiej w Wilnie i był komendantem milicji miejskiej.
W 1919 był prezydentem miasta Wilna[1]. Po zajęciu Litwy Środkowej przez wojska gen. Żeligowskiego (bunt Żeligowskiego), 9 października 1920 był jednym z sygnatariuszy odezwy „Do ludności Litwy Środkowej”, którzy jako członkowie Tymczasowej Komisji Rządzącej podpisali ją obok generała[5][6][7]. Witold Abramowicz stanął na czele TKR. W strukturze Tymczasowej Komisji Rządzącej 12 października 1920 został mianowany przez Naczelnego dowódcę Wojsk Litwy Środkowej gen. Lucjana Żeligowskiego na stanowisko dyrektora Departamentu Spraw Wewnętrznych[8].
Sprawował mandat senatora II i III kadencji z listy BBWR na Wileńszczyźnie.
Związany z ugrupowaniem „krajowców”, zwolennik koncepcji federalizacyjnych Józefa Piłsudskiego. W styczniu 1922 został posłem do Sejmu Litwy Środkowej wybranym z listy demokratycznej. Był przewodniczącym liczącego 4 posłów (w tym brata marszałka Piłsudskiego – Jana) Klubu Demokratycznego.
Zwolennik tolerancji wobec aspiracji mniejszości narodowych na Kresach Północno-Wschodnich, zaangażował się w 1924 w tworzenie Towarzystwa Polsko-Białoruskiego z siedzibą w Wilnie. Członek Krajowego Stronnictwa Ludowego Ziem Litewsko-Białoruskich – „Zjednoczenie” w 1927 roku[9].
W latach trzydziestych krytyk polityki wojewody wileńskiego Ludwika Bociańskiego. W 1938 zakładał Klub Demokratyczny w Wilnie, w 1939 przystąpił do SD.
Po zajęciu wschodnich terenów II RP przez wojska sowieckie aresztowany przez NKWD i wywieziony w głąb Rosji. Dokładne miejsce pobytu i data śmierci pozostaje nieznana.
Ordery i odznaczenia
[edytuj | edytuj kod]- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2 maja 1923)[10]
- Krzyż Niepodległości (19 grudnia 1933)[11][12]
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 2.
- ↑ Ludwik Hass, Ambicje rachuby, rzeczywistość. Wolnomularstwo w Europie Środkowo-Wschodniej 1905-1928. Warszawa 1984, s. 232.
- ↑ a b Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest?. Warszawa: Wydawnictwo Głównej Księgarni Wojskowej, 1938, s. 2. [dostęp 2021-12-09].
- ↑ Encyklopedia Polska. T. I. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2008, s. 19. ISBN 978-83-7558-436-3.
- ↑ Do ludności Litwy Środkowej. „Dziennik Urzędowy Tymczasowej Komisji Rządzącej”, s. 1–2, Nr 1 z 17 listopada 1920. Tymczasowa Komisja Rządząca.
- ↑ Odezwa rządu Litwy środkowej. „Kurjer Warszawski”, s. 1–2, Nr 296 z 25 października 1920.
- ↑ Joanna Gierowska-Kałłaur. Straż Kresowa wobec kwestii białoruskiej. Deklaracje i praktyka. „Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej”. XLIV, s. 32, 2009. ISSN 1230-5057.
- ↑ Dekret no 2 Naczelnego dowódcy Wojsk Litwy Środkowej. „Dziennik Urzędowy Tymczasowej Komisji Rządzącej”, s. 2, Nr 1 z 17 listopada 1920. Tymczasowa Komisja Rządząca.
- ↑ Maciej Wojtacki, Krajowe Stronnictwo Ludowe Ziem Litewsko-Białoruskich „Zjednoczenie” i jego organ prasowy „Wioska” w kampanii wyborczej do Sejmu II kadencji (1928–1930), [w:] Historia i Polityka, Nr 13 (20)/2015, s. 132.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 16.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 292, poz. 318 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
- ↑ Małgorzata Smogorzewska: Posłowie i Senatorowie Rzeczypospolitej Polskiej 1919–1939. Słownik biograficzny. Tom I A–D. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 1998, s. 33.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Majchrowski J. (red.), Kto był kim w II RP, Warszawa 1994.
- Wileński słownik biograficzny, Henryk Dubowik (red.), Jan Malinows (red.), Janusz Andruszkiewicz (oprac.), Bydgoszcz: Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej, 2002, ISBN 83-87865-28-1, OCLC 830347331.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Marian Kałuski: Polskie Wilno 1919–1939 (cz. 1). kworum.com.pl, 2018-04-14. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-07-14)].