Wymieranie triasowe – Wikipedia, wolna encyklopedia

Intensywność wymierań organizmów morskich na przestrzeni poszczególnych okresów geologicznych: Botomanian – wczesny kambr, Dresbachian – późny kambr, End O – koniec ordowiku, End S – koniec syluru, Late D – górny dewon, Middle C – środkowy karbon, End Middle P – koniec środkowego permu, End P – koniec permu, End Tr – koniec triasu, End J – koniec jury, End K – koniec kredy, End Eocene – koniec eocenu

Wymieranie późnotriasowemasowe wymieranie mające miejsce około 201 milionów lat temu[1], w wyniku którego w morzach zniknęła cała gromada konodontów[2] i 23-34% morskich rodzajów zwierząt[3].

Na lądzie wymarły wszystkie archozauromorfy poza krokodylomorfami, pterozaurami i dinozaurami; niektóre z wymarłych grup były wcześniej liczne, jak aetozaury, fitozaury i rauisuchidy. Przed okresem jurajskim wymarły też niektóre pozostałe nie-ssacze terapsydy i wiele dużych płazów – temnospondyli. Nadal jednak istnieje wiele wątpliwości co do związku granicy Tr-J z wymarłymi kręgowcami lądowymi, ze względu na brak skamieniałości lądowych z ostatniego piętra triasu (retyk)[4]. Spośród fauny lądowej przetrwały krokodylomorfy, dinozaury, ssaki, pterozaury i żółwie[5].

Wymieranie związane było najprawdopodobniej z wielkim załamaniem klimatycznym (efekt cieplarniany wywołany wulkanizmem), rozwój warunków beztlenowych[6].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Martin Schmieder i inni, A Rhaetian 40Ar/39Ar age for the Rochechouart impact structure (France) and implications for the latest Triassic sedimentary record: A Rhaetian age for the Rochechouart impact structure, „Meteoritics & Planetary Science”, 45 (8), 2010, s. 1225–1242, DOI10.1111/j.1945-5100.2010.01070.x [dostęp 2023-01-15] (ang.).
  2. Encyclopedia of life sciences., Chichester, England: Wiley, 2005, ISBN 978-0-470-01590-2, OCLC 527355625 [dostęp 2023-01-15].
  3. Graham Ryder, David E. Fastovsky, Stefan Gartner, The Cretaceous-Tertiary event and other catastrophes in earth history, Boulder, Colo.: Geological Society of America, 1996, ISBN 0-8137-2307-8, OCLC 34943353 [dostęp 2023-01-15].
  4. L.H. Tanner, S.G. Lucas, M.G. Chapman, Assessing the record and causes of Late Triassic extinctions, „Earth-Science Reviews”, 65 (1-2), 2004, s. 103–139, DOI10.1016/S0012-8252(03)00082-5 [dostęp 2023-01-15] (ang.).
  5. Michael J. Benton: Origin and Relationships of Dinosauria. W: David B. Weishampel, Peter Dodson, Halszka Osmólska: The Dinosauria (2nd edition). Berkeley: University of California Press, 2004, s. 7–19. ISBN 0-520-24209-2.
  6. M.H.L. Deenen i inni, A new chronology for the end-Triassic mass extinction, „Earth and Planetary Science Letters”, 291 (1-4), 2010, s. 113–125, DOI10.1016/j.epsl.2010.01.003 [dostęp 2023-01-15] (ang.).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]



← mln lat temu
Wymieranie triasowe
←4,6 mld 541 485 443 419 359 299 252 201 145 66 23 2