Xhemal Broja – Wikipedia, wolna encyklopedia

Xhemal Broja (ur. 24 marca 1918 w Szkodrze, zm. 1976) – albański dramaturg.

Ukończył liceum franciszkańskie w rodzinnej Szkodrze, następnie wyjechał do Grenoble, gdzie studiował prawo oraz uczęszczał na kurs z dramaturgii; wstąpił także do Francuskiej Partii Komunistycznej^[1]. W 1939 roku wraz z francuskimi oraz z innymi albańskimi studentami studiującymi we Francji protestował pod włoskim konsulatem przeciwko inwazji na Albanię^[1]. Z powodów finansowych został zmuszony do przerwania studiów, by kontynuować je we Włoszech, jednak nie zaprzestał działalności antyfaszystowskiej^[1]. Przerwał także i te studia oraz wrócił do Szkodry, gdzie wraz ze swoją żoną założył księgarnię^[1].

22 lutego 1942 roku zorganizował w Szkodrze antyfaszystowską demonstrację, po której jego żona została aresztowana, a sam Xhemal Broja zaangażował się w działalność komunistycznego ruchu oporu^[2]; w jego ramach udał się do Postryby, gdzie utworzono batalion im. Perlata Rexhepiego^[1]. W 1944 roku wydawał podziemną prasę^[1]. Należał wraz z żoną do Komunistycznej Partii Albanii, jednak 23 marca 1946 roku zostali z niej wydalenii z powodu poruszenia kwestii Kosowa na partyjnym posiedzeniu^[3].

Po II wojnie zaangażował się w organizację kilku albańskich teatrów, w tym Teatru Ludowego w Tiranie, w którym przez 20 lat pracował jako reżyser i dramaturg^[1].

Był synem prawnika Zenela Broi^[4].

• DashnorD. Kaloçi DashnorD., Si u persekutuan intelektualët Xhemal e Selfixhe Broja: Historia tragjike e intelektualëve të njohur që studiuan në Francë e Itali: Si vuajtën në internime nga komunistët, „Gazeta Shqiptare”, Tirana 2002 .
• MexhitM. Prençi MexhitM., Xhemal Broja, intelektual i shquar dhe personalitet i Teatrit Shqiptar, Tirana: Shtëpia Botuese 55, 2003 .
• KastriotK. Dervishi KastriotK., Lëvizja komuniste në vitet 1924-1944 dhe formimi i PKSH-së, Tirana: Shtëpia Botuese 55, 2016, ISBN 978-9928-106-38-4 .