French
DeutschXiong Shili – Wikipedia, wolna encyklopedia
 | |||||||||
| Nazwisko chińskie | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
Xiong Shili (ur. 18 lutego 1885, zm. 23 maja 1968) – chiński filozof neokonfucjański. Stworzył oryginalny system, będący syntezą myśli buddyjskiej, konfucjańskiej i elementów filozofii zachodniej[1].
Urodził się w prowincji Hubei, w ubogiej wiejskiej rodzinie. W młodości działał w opozycji antymandżurskiej. W stronę filozofii zwrócił się na skutek kryzysu duchowego, jaki przeżył po ukończeniu 30. roku życia; w znacznej mierze był samoukiem. Początkowo studiował nauki buddyjskie w Nankinie pod kierownictwem Ouyanga Jingwu. W 1922 roku rozpoczął wykłady na Uniwersytecie Pekińskim, wiążąc się odtąd trwale z tą uczelnią. W tym okresie porzucił także buddyzm na rzecz konfucjanizmu. Po przejęciu władzy w Chinach przez komunistów w 1949 roku w przeciwieństwie do wielu innych myślicieli zdecydował się pozostać w kraju, choć otwarcie krytykował marksistowski materializm. W 1954 roku osiadł w Szanghaju. Wraz z rozpoczęciem w 1966 roku rewolucji kulturalnej został poddany szykanom[2][3].
Głównym dziełem Xionga jest wydana w 1932 roku praca Xin Weishilun (新唯识论, Nowa wykładnia Jedynie Samej Świadomości)[4]. Jego poglądy filozoficzne oparte były na wywodzącej się z buddyjskiej tradycji jogaczary koncepcji „tylko umysłu” (chin. weishi), przeinterpretowanej w duchu doktryny Księgi Przemian[3]. Opierając się na metodologii zachodniej filozofii analitycznej[1] wskazywał, iż neokonfucjańskie serce-umysł ma racjonalny, a nie intuicjonistyczny charakter[4]. Owo serce-umysł w interpretacji Xionga jest Najwyższą Rzeczywistością, pierwotną substancją wszelkiego bytu oraz podstawą wszelkiej wiedzy i działania[4]. Wiedza i działanie są nierozdzielne, to jak myślimy i co myślimy to jedynie dwa równorzędne aspekty tego samego procesu[2]. Cały świat w filozofii Xionga znajduje się w nieustannym, twórczym procesie przemiany, a podział na to co wewnętrzne i zewnętrzne jest jedynie pozorny[2][4]. Zrozumienie tego procesu i życie w zgodzie z sercem-umysłem oznacza praktykowanie cnoty humanitarności, będącej podstawą wszelkiej moralności[4].
Jego myśl wywarła wpływ na Tanga Junyi, Mou Zongsana i Xu Fuguana[4].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Xiong Shili, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2014-10-16] (ang.).
- ↑ a b c Roger T. Ames: Chinese Philosophy. W: The Edinburgh Companion to Twentieth-century Philosophies. edited by Constantin V. Boundas. Edinburgh: Edinburgh University Press, 2007, s. 665. ISBN 978-0-7486-2097-5.
- ↑ a b Encyclopedia of Chinese Philosophy. edited by Antonio S. Cua. New York: Routledge, 2003, s. 801. ISBN 0-415-93915-0.
- ↑ a b c d e f Xinzhong Yao: Konfucjanizm. Wprowadzenie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2009, s. 253-254. ISBN 978-83-233-2602-1.