Zabród – Wikipedia, wolna encyklopedia
osada | |
Państwo | |
---|---|
Województwo | |
Powiat | |
Gmina | |
Sołectwo | |
Strefa numeracyjna | 91 |
Kod pocztowy | 72-131[3] |
Tablice rejestracyjne | ZGL |
SIMC | 0775630 |
Położenie na mapie gminy Goleniów | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa zachodniopomorskiego | |
Położenie na mapie powiatu goleniowskiego | |
53°31′19″N 14°51′00″E/53,521944 14,850000[1] |
Zabród (potocznie: Zabrodzie, Bukowina[4]; do 1945 niem. Schönwerder[5]) – osada w Polsce położona w województwie zachodniopomorskim, w powiecie goleniowskim, w gminie Goleniów, w sołectwie Bolechowo[6], 3,5 km na południe od miasta, w Puszczy Goleniowskiej, na Równinie Goleniowskiej, nad rzeką Iną, przy drodze prowadzącej do miejscowości Bolechowo. W bezpośrednim sąsiedztwie miejscowości położona jest leśniczówka Krzewno.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Okres niemiecki
[edytuj | edytuj kod]Już w XVII wieku istniał w tym miejscu folwark, będący własnością miasta Goleniów[7][8]. Nosił pierwotnie nazwę Holländerei, co może wskazywać, że osadę założyli koloniści[9]. W XIX wieku folwark wzięła w użytkowanie wieczyste rodzina Voigtów[10]. 2 maja 1909 roku liczące 800 morgów dobra nabył Richard Paape z Maskow za kwotę 155 000 marek[11]. Choć miejscowość pozostawała jego własnością jedynie przez kilka lat, to właśnie w tym okresie dokonano zmiany nazwy na Schönwerder[12].
Między rokiem 1911 i 1912[13] folwark przeszedł w ręce radcy Ludwiga Meyera – emerytowanego wojskowego w stopniu porucznika (Oberleutnant) i urzędnika kolonialnego, który powrócił do ojczyzny z Niemieckiej Afryki Wschodniej[14][15]. Ostatnim właścicielem majątku przed 1945 rokiem był syn Ludwiga, Hans Meyer[16].
Okres polski
[edytuj | edytuj kod]Po 1945 roku Zabród uznano za część Goleniowa. Osadę wraz z przyległymi lasami ponownie wyłączono z granic miasta z początkiem 1969 roku i włączono w skład gromady Goleniów[17]. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa szczecińskiego.
Współczesność
[edytuj | edytuj kod]Dwór
[edytuj | edytuj kod]Ta sekcja od 2013-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Obecnie w Zabrodziu zachował się dwór neoklasycystyczny z przełomu XIX i XX wieku. Zbudowany na przyziemiu, dwukondygnacyjny, na planie prostokąta z szeroką fasadą frontową. Budynek był remontowany i przebudowywany w latach 70. i 80. XX wieku. Za czasów PRL pełnił funkcje administracyjne Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Przemysłu Mięsnego w Szczecinie, posiadającego tuczarnię w Zabrodziu. Obecnie jest to dwór wyłącznie mieszkalny. Obok budynku znajdują się budynki mieszkalne oraz pozostałości parku dworskiego.
Mieszkania socjalne
[edytuj | edytuj kod]Na przełomie lat 2007 i 2008 gmina wybudowała w Zabrodzie mieszkania socjalne w formie kontenerów. Inwestycja była warta niespełna 800 tys. zł[18]. Następnie eksmitowano do nich mieszkańców Goleniowa (13 rodzin), którzy nie płacili czynszu za mieszkania komunalne i otrzymali sądowe nakazy eksmisji[19].
Warunki panujące w kontenerach wywołały kontrowersje w lokalnych mediach – na osobę przypadało jedynie 5 m², mieszkania nie miały odpowiedniej izolacji cieplnej, a ogrzewanie elektryczne okazało się drogie i nieefektywne[20]. Zdarzało się również, że zamarzała kanalizacja[21]. Kłopotem była także sama lokalizacja osiedla – mieszkańcy niemający samochodu po wszystkie sprawunki musieli chodzić po kilka kilometrów piechotą[18][22]. Część dotychczasowych mieszkańców Zabrodu w obawie o wzrost przestępczości skierowała do gminy petycję przeciwko sprowadzaniu nowych rodzin[22].
Burmistrz Andrzej Wojciechowski w wywiadach z mediami otwarcie przyznawał, że standard mieszkań celowo jest niski. Stwierdzał, że mieszkańcy będą do nich przesiedlani „nie w nagrodę, a za karę”[23], dlatego warunki powinny być dotkliwe. Perspektywa eksmisji do Zabrodu miała w jego opinii działać jako straszak i skłonić mieszkańców zalegających z opłatami do szybkiego ich uregulowania[18][22]. Choć budowa osiedla rzeczywiście zmotywowała wielu dłużników do spłaty zaległości, gmina zrezygnowała z budowy kolejnych planowanych kontenerów[21].
Otoczenie
[edytuj | edytuj kod]Ta sekcja od 2013-07 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
Przy drodze do Goleniowa znajduje się również budynek leśniczówki z końca XIX wieku oraz nowa leśniczówka, postawiona w roku 2005. Obie leśniczówki tworzą miejscowość o nazwie Krzewno. W zagajniku we wsi znajduje się okazały dąb - pomnik przyrody. Zabrodzie otaczają lasy sosnowe i bukowe, pełne uroczych zakątków, jak np. błędnie nazywane Królewskie Źródło, którego oryginalna niemiecka nazwa brzmiała Quelle König i pochodziła od nazwiska odkrywcy i pierwszego badacza aptekarza Königa. Miejscowość pełni obecnie wyłącznie funkcje mieszkalne.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- Inne miejscowości o nazwie Zabród oraz Zabrodzie.
- Okoliczne miejscowości: Goleniów, Bolechowo, Podańsko, Krzewno (osada leśna).
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 14 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 155072
- ↑ Wykaz sołectw Gminy Goleniów
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1580 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2023
- ↑ Rozporządzenie Ministrów Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 1 czerwca 1948 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości.
- ↑ Wykaz sołectw Gminy Goleniów i osiedli - BIP Urząd Gminy i Miasta w Goleniowie [online], bip.goleniow.pl [dostęp 2022-06-30] .
- ↑ Verpachtung der Holländerei, Archiwum Państwowe w Szczecinie, jednostka 65/196/0/6/431, 1695–1738 (niem.).
- ↑ Ludwig Wilhelm Brüggemann, Ausführliche Beschreibung des gegenwärtigen Zustandes des Königl. Preussischen Herzogthums Vor- und Hinter-Pommern. T. 1, welcher ausser der allgemeinen Einleitung die Beschreibung des Preussischen Vorpommern enthält, Stettin: H. G. Effenbart, 1779, s. 178 (niem.).
- ↑ a b Nowakowski 2002 ↓, s. 2.
- ↑ Die Aufnahme einer letztwilligen gegenseitigen Disposition von den Pächter Christian Friedrich Voigt'schen Eheleute auf der Hollanderei, Archiwum Państwowe w Szczecinie, jednostka 65/148/0/4.21/1754, 1826–1831 (niem.).
- ↑ Gollnow, „Gartzer Zeitung”, 52, 4 maja 1909, s. 3 (niem.).
- ↑ Nazwa notowana w 1911 roku: Gollnow, „Beilage zur Schlawer Zeitung”, 243, 1911, s. 2 (niem.).
- ↑ Deutsche Landwirtschafts-Gesellschaft, Neue Mitglieder, „Neue Mitteilungen für die Landwirtschaft”, 27, 1912, s. 33 (niem.).
- ↑ Ludwig Meyer [online], Personen in Deutsch-Ostafrika [dostęp 2024-08-22] (niem.).
- ↑ Ludwig Meyer mit Frau Ella [online], Personen in Deutsch-Ostafrika [dostęp 2024-08-22] (niem.).
- ↑ Kurt Winckelsesser , Genealogisches Handbuch bürgerlicher Familien. Pommersches Geschlechterbuch, t. 8, Limburg an der Lahn: C. A. Starke, 1971, s. 188 (niem.).
- ↑ Dz.U. z 1968 r. nr 42, poz. 297
- ↑ a b c Agnieszka Tarczykowska , Skazani na życie w baraku [online], Głos Szczeciński, 14 listopada 2007 [dostęp 2024-08-23] (pol.).
- ↑ Paweł Palica , Eksmitowani zamieszkali w kontenerach [online], Radio Szczecin, 2 kwietnia 2008 [dostęp 2024-08-23] (pol.).
- ↑ Ciepło i taniej [online], Goleniowska.com, 8 lutego 2010 [dostęp 2024-08-23] (pol.).
- ↑ a b Cezary Martyniuk , Nie płacisz, lądujesz w baraku – straszak podziałał... [online], Kurier Szczeciński, 26 stycznia 2016 [dostęp 2024-08-23] (pol.).
- ↑ a b c Zimę spędzą w kontenerach [online], Goleniów.net.pl, 16 października 2007 [dostęp 2024-08-23] (pol.).
- ↑ Paweł Palica , Wioska dla eksmitowanych pod Goleniowem [online], Radio Szczecin, 26 listopada 2007 [dostęp 2024-08-23] (pol.).
- ↑ Ortschafts-Verzeichnisß des Regierungs-Bezirks Stettin nach der neuen Kreis-Eintheilung vom Jahr 1817: nebst alphabetischem Register, Stettin: Carl Wilhelm Struck, 1817, karta 86 (niem.).
- ↑ Eugen Hugo Theodor Huhn , Topographisch-statistisch-historisches Comptoir-Amts-, Post-, Reise- und Zeitungs-Lexikon von Deutschland, Druck und Verlag des Bibliographischen Instituts in Hildburghausen, 1849, s. 272 (niem.).
- ↑ Königlich Preußisches Statistisches Bureau, Die Gemeinden und Gutsbezirke des Preussischen Staates und ihre Bevölkerung. 3, Die Gemeinden und Gutsbezirke der Provinz Pommern und ihre Bevölkerung: nach den Urmaterialien der allgemeinen Volkszählung vom 1. December 1871, Berlin: Verlag des Königlichen Statistischen Bureaus, 1874, s. 53 (niem.).
- ↑ Königlich Preußisches Statistisches Bureau, Gemeindelexikon für die Provinz Pommern: auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1. Dezember 1885 und anderer amtlicher Quellen, Berlin: Verlag des Königlichen Statistischen Bureaus, 1888, s. 61 (niem.).
- ↑ Königlich Preußisches Statistisches Bureau, Gemeindelexikon für die Provinz Pommern: auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 2. Dezember 1895 und anderer amtlicher Quellen, Berlin: Verlag des Königlichen Statistischen Bureaus, 1898, s. 60 (niem.).
- ↑ Königlich Preußisches Statistisches Landesamt, Gemeindelexikon für die Provinz Pommern: auf Grund der Materialien der Volkszählung vom 1. Dezember 1905 und anderer amtlicher Quellen, Berlin: Verlag des Königlichen Statistischen Landesamts, 1908, s. 92 (niem.).
- ↑ Meyers Orts und Verkehrs-Lexikon Des Deutschen Reichs, t. 1. Band, Leipzig-Wien: Bibliographisches Institut, 1912, s. 591 (niem.).
- ↑ Osada Zabród (zachodniopomorskie) [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-08-22] (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Cezary Nowakowski , Zabród. Leśniczówka – Zagroda. Karta biała, Szczecin: BSiDK, 2002 (pol.).