Zawrocie-Nowiny – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zawrocie-Nowiny
wieś
Ilustracja
Wjazd do wsi
Państwo

 Polska

Województwo

 podlaskie

Powiat

wysokomazowiecki

Gmina

Wysokie Mazowieckie

Liczba ludności (2011)

23[2][3]

Strefa numeracyjna

86

Kod pocztowy

18-200[4]

Tablice rejestracyjne

BWM

SIMC

0410749[5]

Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Zawrocie-Nowiny”
Położenie na mapie województwa podlaskiego
Mapa konturowa województwa podlaskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Zawrocie-Nowiny”
Położenie na mapie powiatu wysokomazowieckiego
Mapa konturowa powiatu wysokomazowieckiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Zawrocie-Nowiny”
Położenie na mapie gminy wiejskiej Wysokie Mazowieckie
Mapa konturowa gminy wiejskiej Wysokie Mazowieckie, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Zawrocie-Nowiny”
Ziemia52°56′23″N 22°31′21″E/52,939722 22,522500[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Zawrocie-Nowiny – wieś sołecka[6] w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie wysokomazowieckim, w gminie Wysokie Mazowieckie[5][7].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Wierni kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii św. Jana Chrzciciela w Wysokiem Mazowieckiem[8].

Historia

[edytuj | edytuj kod]

Majątek Zawrocie alias Wysokie Mazowieckie

[edytuj | edytuj kod]

Majątek Zawrocie to resztówka dawnych Dóbr Wysokie Mazowieckie, w skład których wchodziły folwarki: Bryki, Osipy i Wandzin.[9] W roku 1827 naliczono tu 12 domów i 105 mieszkańców[10].

Do 1863 r. należał do Fiszerów. Po rozsiekaniu właściciela przez Kozaków ziemia ta zmieniała właścicieli. Byli wśród nich także Żydzi[9]. Pod koniec XIX w. wieś i folwark Zawrócie należały do powiatu mazowieckiego, gmina i parafia Wysokie Mazowieckie. Powierzchnia gruntów rolnych wynosiła 3893 morgów. Mieszkała tu drobna szlachta oraz włościanie. Przy folwarku: gorzelnia, browar i destylarnia[10]. Tutejszy folwark wraz z przylegającym Reży wchodził w skład tzw. dóbr Wysokie[11].

Na początku XX w. folwark kupił Henryk Łączyński, który w 1917 r. odprzedał 330 ha użytków rolnych Marianowi Kiełczewskiemu. 300 ha lasu kupiła spółka tutejszych Żydów. Pa całkowitym wyrąbaniu lasu, grunty poleśne wydzierżawiono pobliskim rolnikom na pastwiska. Marian Kiełczewski zmarł w 1933 r. Drogą spadku majątek przeszedł na dzieci: Zygmunta, Bohdana i Marię[9].

W roku 1921 w folwarku Zawrocie-Wysokie Mazowieckie było 10 budynków z przeznaczeniem mieszkalnym i 155 mieszkańców (55 mężczyzn i 100 kobiet). Narodowość polską zgłosiło 138 osób, 16 białoruską, a 1 inną[12].

W 1944 r. majątek został w części rozparcelowany. Spory kawałek ziemi zajęto pod lotnisko polowe. W południowej części rozrosło się miasto Wysokie Mazowieckie. Na obszarze zajętym pod zabudowania dworskie zbudowano Zakłady Przetwórstwa Owocowo-Warzywnego[9].

Wieś Zawrocie-Nowiny

[edytuj | edytuj kod]

Miejsce gdzie współcześnie znajduje się wieś Zawrocie-Nowiny stanowiło niegdyś część majątku ziemskiego Zawrocie. W połowie XIX w. rozciągał się tam las. Na przełomie XIX i XX w. las przejęli Żydzi z Wysokiego Mazowieckiego, wycięli go i rozparcelowali[13]. Zawrocie-Nowiny powstały na przełomie lat 20. i 30. XX w. Na mapie z 1935 r. wyszczególniono tu 6 domów.

W 2007 r. mieszkały tu 23 osoby.[13]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 160169
  2. ↑ Wieś Zawrocie-Nowiny w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2021-02-05], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1598 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ Wykaz sołectw w Gminie Wysokie Mazowieckie. Urząd Gminy Wysokie Mazowieckie. [dostęp 2012-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-10-15)].
  7. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  8. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  9. ↑ a b c d J. Włodek, Pamiętniki historyczne tom I, Ciechanowiec 2005, str. 185-188
  10. ↑ a b Zawrócie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 502.
  11. ↑ Wysokie Mazowieckie, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 138.
  12. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie pierwszego powszechnego spisu ludności z dnia 30 września 1921 r., Województwo białostockie, Powiat Wysokie Mazowieckie, Gmina Wysokie Mazowieckie
  13. ↑ a b L. Zugaj, Historia gminy Wysokie Mazowieckie, Wysokie Mazowieckie 2008, str. 105
Gmina Wysokie Mazowieckie
Miejscowości

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zawrocie-Nowiny&oldid=72557081”