Zegrzynek – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zegrzynek

kolonia
Brzeg Narwi w Zegrzynku
Państwo	Polska
Województwo	mazowieckie
Powiat	legionowski
Gmina	Serock
Sołectwo	Jadwisin
Liczba ludności (2006)	4
Strefa numeracyjna	22
Kod pocztowy	05-140[2]
Tablice rejestracyjne	WL
SIMC	0008243[3]
Położenie na mapie Polski Zegrzynek
Położenie na mapie województwa mazowieckiego Zegrzynek
Położenie na mapie powiatu legionowskiego Zegrzynek
Położenie na mapie gminy Serock Zegrzynek
52°28′58″N 21°03′34″E/52,482778 21,059444[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Zegrzynek – kolonia letniskowa, położona nad Jeziorem Zegrzyńskim w Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie legionowskim, w gminie Serock^[3][4].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa warszawskiego.

Zabudowa Zegrzynka łączy się z zabudową podwarszawskiego Jadwisina.

Zegrzynek jest dawną osadą fabryczną; resztki dworu i młyna z 1838, położonego nad Narwią przy ujściu wąwozu Szaniawskiego, od drugiej połowy XIX wieku były w posiadaniu Zygmunta Szaniawskiego, a następnie jego syna Jerzego Szaniawskiego^[5], dramaturga. W leżącym w dół rzeki Zegrzu istniał wówczas most drewniany^[6], przez który można było przejść na drugą stronę Narwi, w kierunku Jabłonny i dalej do Warszawy,

W XIX wieku, w Zegrzynku, powstał zakład przemysłowo-zbożowy^[7]. Nad samym brzegiem Narwi stanął czteropiętrowy, murowany młyn, wzdłuż brzegu budynki administracji, nowoczesne magazyny i domki robotnicze. W 1880, w Zegrzynku osiadła Wanda i Zygmunt Szaniawscy. Zygmunt Szaniawski był fachowcem z zakresu przetwórstwa zboża. Pełnił rolę kierownika młyna i zarządcy folwarku. Powierzone dobra doprowadził do rozwoju. Młyn dawał zatrudnienie kilkudziesięciu osobom. Nowoczesne magazyny były wypełnione towarem, a w pobliskich domkach nad Narwią zamieszkiwały rodziny robotników. Czas dobrobytu zakończył pożar^[7]. W 1902 ogień zniszczył młyn. Zakład przemysłowo-zbożowy zbankrutował. Robotnicy wyjechali. Okoliczna ludność została bez zajęcia^[7].

Przed całkowitym upadkiem Zegrzynek uratowali Szaniawscy, którzy na nowo rozpoczęli działalność gospodarczą. Domki opuszczone przez robotników postanowili zamienić na kwatery letniskowe. Już w następnym roku Kurier Warszawski publikował ogłoszenia zachęcające do przyjazdu do nowo otwartego pensjonatu oferującego wygody^[7]. Renoma kurortu prowadzonego przez Szaniawskich spowodowała, że przez wiele lat, od połowy czerwca do końca września, Zegrzynek tętnił urlopowym życiem warszawiaków^[7].

Po utworzeniu Zalewu Zegrzyńskiego powstał tu dom wycieczkowy PTTK oraz stanica wodna, w latach 70. XX wieku istniała przystań statków spacerowych Białej Floty^[8]. Dwór Szaniawskich spłonął w 1977 w tajemniczych okolicznościach, prawdopodobnie został podpalony przez dwóch młodych pijanych mężczyzn, którzy wdarli się do budynku^[9].

Od 2012 roku w miejscowości działa klub żeglarski Mila Akademii Mateusza Kusznierewicza.

• Zegrzynek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 563 .