Zhili – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zhili
Nazwa chińska
Pismo uproszczone	直隶
Pismo tradycyjne	直隸
Hanyu pinyin	Zhílì
Wade-Giles	Chih-li

Zhili – historyczna prowincja w Chinach północnych, ustanowiona za czasów dynastii Ming, a zlikwidowana w 1928 przez rząd Republiki Chińskiej.

Zhili oznacza "[obszar] bezpośrednio rządzony"; mianem tym za wczesnej dynastii Ming określano dwa obszary, które ze względu na swoje znaczenie gospodarcze i obronne zarządzane były bezpośrednio przez dwór cesarski:

Nan Zhili (南直隶, południowe Zhili) wokół stolicy w Nankinie, złożone z fragmentów ziem dzisiejszych Jiangsu, Anhui i miasta Szanghaj
Bei Zhili (北直隶, północne Zhili, ust. 1403) wokół Pekinu; po przeniesieniu tam stolicy w przez cesarza Yongle (1420), często zwane po prostu "Zhili" lub "Zhishi", obejmujące fragmenty dzisiejszych prowincji Hebei, Henan, Shandong i miast wydzielonych Pekin i Tiencin^[1]^[2].

Po podboju qingowskim w 1645 południowe Zhili przemianowano na Jiangnan (江南)^[3], a północne Zhili - na Zhili. W XVIII w. zmieniono granice, tak że Zhili obejmowało dzisiejsze Hebei, Liaoning oraz część Mongolii Wewnętrznej. W 1928 rząd republikański odłączył północne ziemie od prowincji, a południową część przemianował na Hebei.

Ze względu na to, że w prowincji znajdowała się stolica (Pekin), Zhili było obszarem strategicznym. W okresie qingowskim, stanowisko gubernatora generalnego prowincji było uznawane za najważniejsze i najbardziej prestiżowe; wśród sławnych gubernatorów znajdowali się m.in. Li Hongzhang, Zeng Guofan i Yuan Shikai.

W okresie rozbicia 1916-1928 prowincja dała nazwę koalicji północnych militarystów (warlord), tzw. klice Zhili.

Północne Zhili (Pe Tche Li) na francuskiej mapie z 1734
XIX-wieczna niemiecka mapa Zhili
Mapa Chin z 1820 z zaznaczoną prowincją Zhili

Przypisy

↑ Frederick W. Mote, Denis Twitchett: The Ming Dynasty, 1368–1644, Part 2. 1998, s. 10. ISBN 978-0-521-24333-9.
↑ Frederick W. Mote, Denis Twitchett: The Ming Dynasty, 1368–1644, Part 2. 1998, s. XXVI. ISBN 978-0-521-24333-9.
↑ Frederick W. Mote, Denis Twitchett: The Ming Dynasty, 1368–1644, Part 1. 1988, s. 661. ISBN 978-0-521-24332-2.

[1] Frederick W. Mote, Denis Twitchett: The Ming Dynasty, 1368–1644, Part 2. 1998, s. 10. ISBN 978-0-521-24333-9.

[2] Frederick W. Mote, Denis Twitchett: The Ming Dynasty, 1368–1644, Part 2. 1998, s. XXVI. ISBN 978-0-521-24333-9.

[3] Frederick W. Mote, Denis Twitchett: The Ming Dynasty, 1368–1644, Part 1. 1988, s. 661. ISBN 978-0-521-24332-2.

[1]

[2]

[3]