Zygmunt Wóycicki – Wikipedia, wolna encyklopedia

Zygmunt Wóycicki
Imię i nazwisko urodzenia

Zygmunt Teobald Wawrzyniec Wóycicki

Data i miejsce urodzenia

5 listopada 1871
Warszawa

Data i miejsce śmierci

23 sierpnia 1941
Warszawa

Zawód, zajęcie

botanik, nauczyciel i naukowiec, profesor anatomii i cytologii

Narodowość

polska

Tytuł naukowy

profesor

Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Stanowisko

profesor Uniwersytetu Warszawskiego,
dziekan Wydziału Filozoficznego
dyrektor Ogrodu Botanicznego UW
organizator i przewodniczący Polskiego Towarzystwa Botanicznego,

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski

Zygmunt Teobald Wawrzyniec Wóycicki (ur. 5 listopada 1871 w Warszawie, zm. 23 sierpnia 1941 tamże) – polski botanik, nauczyciel i naukowiec, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu Warszawskiego (anatomia i cytologia), członek Polskiej Akademii Umiejętności i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, organizator Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Botanicznego, dyrektor Ogrodu Botanicznego UW[1].

Działalność

[edytuj | edytuj kod]

Zygmunt Wóycicki studiował botanikę w Uniwersytecie Warszawskim. Po studiach pracował w prywatnej polskiej pracowni botanicznej przy Muzeum Przemysłu i Rolnictwa (1906)[2]. W latach 1907–1908 był nauczycielem biologii w szkole żeńskiej, prowadzonej przez Jadwigę Kowalczykównę i Jadwigę Jawurkównę (zob. Szkoła na Wiejskiej)[3]. Należał do grona założycieli i wykładowców Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Towarzystwa Kursów Naukowych w Warszawie (1905-1906)[4], gdzie od 1910 roku prowadził wykłady botaniki[5]. Od roku 1913 był profesorem Uniwersytetu Lwowskiego[1]. Był pracownikiem Rady Komisji Odbudowy Kraju i Racjonalnego Budownictwa Tymczasowej Rady Stanu[6].

Po wycofaniu się Rosjan z Warszawy (zajęciu jej przez Niemców) Wóycicki związał się z reaktywowanym Uniwersytetem Warszawskim. W latach 1916–1939 był profesorem anatomii i cytologii[3]. Pełnił też funkcję przedstawiciela Wydziału w senacie akademickim (1915–1917). Po nominacji na profesora zwyczajnego botaniki ogólnej został dziekanem Wydziału Filozoficznego (rok akademicki 1919/1920)[2].

Wóycicki był również dyrektorem Ogrodu Botanicznego UW (1916–1919)[7] oraz organizatorem Warszawskiego Towarzystwa Botanicznego (w latach 1922–1925 pełnił funkcję przewodniczącego)[8].

Oddział Warszawski PTB powstał 22 listopada 1922 roku, a pierwszym Przewodniczącym został Zygmunt Wójcicki (profesor U.W.). Pierwsze posiedzenie referatowe Oddziału miało miejsce kilka dni później w Sali zakładowej Uniwersytetu Warszawskiego na I piętrze gmachu, gdzie odbywały się dalsze spotkania, aż do roku 1966 (z przerwą w okresie II wojny światowej). Zaproponowany przez Prof. Wójcickiego zwyczaj spotykania się w ostatnie czwartki każdego miesiąca, jest w miarę możliwości podtrzymywany do dnia dzisiejszego.

11 listopada 1937 otrzymał Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski[9].

Tematyka prac naukowych

[edytuj | edytuj kod]

Wyniki pierwszych prac naukowych, dotyczących rozmnażania się organizmów roślinnych, Wóycicki publikował na łamach „Wszechświata" (od 1899 roku). Tematyką zapładniania i rozwoju interesował się również w kolejnych latach – badał np. procesy zapłodnienia u Larix, Chara foetida, Basidiobolus ranarum, Yucca recurva, Tropaeolum. W roku 1917 badał mitochondria malwowatych − wykazał, że są one protoplastydami, z których powstają leukoplasty[2].

Zygmunt Wóycicki należał też do grupy botaników, którzy zainicjowali badania zbiorowisk roślinnych, charakterystycznych dla różnych obszarów Polski. Badania te oraz publikacje ich wyników były wspierane przez Kasę im. Józefa Mianowskiego[10][11].

Publikacje

[edytuj | edytuj kod]

Publikacje naukowe i popularnonaukowe, dotowane przez Kasę, to przede wszystkim[10][1]:

  • opracowania drukowane w „Poradniku dla samouków” (wydawanym pod redakcją S. Michalskiego i A. Heflicha),
  • wielotomowa praca pt. „Obrazy roślinności Królestwa Polskiego”, zeszyty wydawane w latach 1912−1939, od 1923 roku pt. „Krajobrazy roślinne Polski” (Wydawnictwo Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Wydz. III Nauk Matematycznych i Przyrodniczych, wyd. Societas Scientiarum Varsoviensis, 1912).

Inne prace reprezentują m.in.[12]:

  • Rozwój pylników i pyłku u mieszańca bezpłodnego Nicotiana atropurpurea Hort. X Nicotiana silvestris Speg. et Comes, 1921 (18 stron)
  • Roślinność pasma Wzgórz Kazimierskich, 1917 (24 strony)
  • Flora der Hügelkette von Kazimierz, 1917 (24 strony)
  • Roślinność Ojcowa, 1913 (26 stron)
  • Flora der Galmeigebiete von Bolesław und Olkusz, 1913 (34 strony)
  • Flora von Częstochowa und Olsztyn, 1914 (32 strony)
  • Roślinność Wyżyny Kielecko-Sandomierskiej, 1912 (36 stron)
  • Flora der Niederung von Ciechocinek, 1912 (32 strony)
  • Vegetationsbilder aus dem Miodobory-Hügelzuge in Podolien (współautor: Władysław Szafer), 1917
  • O heteromorfiach słupkowia Robinia Pseudacacia (Über die Heteromorphie des Gynäceums bei Robinia Pseudacacia L.); Struktura heteromorfii i zrostów autoplastycznych. Słupkowia trójowocolistne (Die Struktur der Heteromorphien und Autoplastischen Verwachsungen. Dreiblättrige Gynäceen), Archiwum Nauk Biologicznych Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, Wyd. Towarzystwa Naukowego Warszawskiego, 1939 (67 stron)

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

Zygmunt Wóycicki był synem Tadeusza Wóycickiego h. Rawicz (ur. 1845) i Jadwigi z Zakrzewskich h. Wyssogota (1851–1932)[13], wnukiem Kazimierza Władysława Wóycickiego – znanego literata, wydawcy, historyka Warszawy, bratem Kazimierza Wóycickiego (1876–1938) – historyka literatury i pedagoga oraz ojcem Stanisława (ur. 1897) – agrobiologa i Kazimierza (ur. 1898) – hydrologa[1].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d Zygmunt Wóycicki. W: Wielka Encyklopedia Powszechna PWN. T. 12: Usa–Ż. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1969, s. 495.
  2. ↑ a b c Towarzystwo Naukowe Warszawskie: Annuaire de la Société des sciences et des lettres de Varsovie, tomy 31-39. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1938. [dostęp 2011-12-27]. (pol.).
  3. ↑ a b Wanda Karpowicz: Nasi biologowie. W: praca zbiorowa, red. Wanda Karpowicz i wsp.: Szkoła na Wiejskiej. Kraków: Znak, 1974, s. 228.
  4. ↑ Dziesięciolecie Wolnej Wszechnicy Polskiej TKN: sprawozdanie z działalności Towarzystwa Kursów Naukowych, 1906-1916, opracowali Ryszard Błędowski, Stanisław Orłowski, Henryk Mościcki, Warszawa 1917, s.74 Podkarpacka BC – wersja elektroniczna
  5. ↑ Stefan Kieniewicz, Barbara Grochulska: Dzieje Uniwersytetu Warszawskiego 1807-1915. [w:] Informacje bibliograficzne [on-line]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1981. [dostęp 2011-12-27]. (pol.).
  6. ↑ Włodzimierz Suleja, Tymczasowa Rada Stanu, Warszawa 1998, s. 223.
  7. ↑ Werblan-Jakubiec H. (red.) 1991. Przewodnik po Ogrodzie Botanicznym UW. UNIWA, Warszawa
  8. ↑ Oddział Warszawski Polskiego Towarzystwa Botanicznego. [w:] Strona internetowa [on-line]. pbsociety.org.pl. [dostęp 2016-10-08]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-27)]. (pol.).
  9. ↑ M.P. z 1937 r. nr 260, poz. 410 „za zasługi na polu pracy naukowej”.
  10. ↑ a b Kasa imienia Józefa Mianowskiego – Fundacja popierania nauki. [w:] Strona internetowa Kasy im. J. Mianowskiego. Historia [on-line]. www.mianowski.waw.pl. [dostęp 2011-12-25]. (pol.).
  11. ↑ Ewa Kaczmarzyk: Badania flory północnej części Wyżyny Śląsko-Krakowskiej od połowy XIX wieku do współczesności. [w:] Teksty referatów nt. historii botaniki [on-line]. PTB Sekcja Historii Botaniki. [dostęp 2014-10-25]. (pol.).
  12. ↑ inauthor:"Zygmunt Wóycicki". [w:] Wyszukiwarka Googlr [on-line]. www.google.pl. [dostęp 2011-12-27]. (pol.).
  13. ↑ Zygmunt Teobald Wawrzyniec Wóycicki h. Rawicz [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2021-05-11].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Zygmunt_Wóycicki&oldid=73605760”