Ütopik mimari - Vikipedi

Ütopik mimari, ütopyacılıktan ilham alan mimaridir.[1] Böyle bir mimariye örnek olarak Phalanstère, Arkoloji ve Bahçeşehir verilebilir. Kara gemileri, sürdürülebilir yaşam ve özerk konut ütopyasının hayata geçirilmesidir.[2] Ayrıca kubbeli şehir kavramı da potansiyel bir ütopya işlevi görmektedir.[3]

Örnekler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Le Corbusier, 1922'de Ville Contemporaine'i planlı şehir olarak önermiş olsa da bu gerçekleşmemiştir.[4] 1930'da Nikolay Milyutin, sosyalizme uygun ütopik doğrusal bir şehir olan Sotsgorod fikrini yayınlamıştır.[5] Frank Lloyd Wright, 1932 yılında kentsel veya banliyö gelişim konsepti Broadacre City fikrini ortaya koymuştur.[6]

1927'den 1934'e kadar İtalya'nın Emilia-Romagna bölgesindekiTresigallo, Faşist Tarım Bakanı Edmondo Rossoni'nin gözetiminde tamamen yeniden inşa edilmek suretiyle ütopik bir şehre dönüştürülmüştür.[7][8][9]

Tomáš Baťa 1920'lerde ve 1930'larda ütopik bir sanayi kasabası fikri geliştirdi.[10] Kentsel planlama alanına bir çeşit seri üretimi getiren Fordizm'e benzemekteydi. Konsept Zlín'de hayata geçirilmiştir.

Nowa Huta ve Magnitogorsk tamamen planlanlı ütopik sosyalist ideal şehirlerin örnekleridir.[11] Ocak 2021'de Suudi Arabistan, ütopik bir postmodern ekotopya rüyası olan akıllı doğrusal şehir The Line'ın planlama çalışmaları hakkında bir kısa film gösterime sokmuştur.[12] Eylül 2021'de Amerikalı milyarder Marc Lore, ütopik bir ABD şehri olarak planlanan Telosa'yı duyurmuştur.[13][14]

Devrimci mimari

[değiştir | kaynağı değiştir]

Devrimci mimari, yapılı çevre aracılığıyla var olan sosyal, politik ve ekonomik düzene meydan okumayı veya bu düzeni yıkmayı amaçlayan mimarlık türünü ifade etmektedir.[15] Genellikle sosyal adaleti, eşitliği ve özgürlüğü teşvik eden mekânlar yaratmayı amaçlamaktadır. Devrimci mimari, kapitalizmin aşılamaz kısıtlamaları nedeniyle ütopik mimari ile eş tutulmaktadır.[15][16] Ütopyacılık, devrimci mimarinin ortaya çıkmasında önemli bir rol oynamıştır.[17]

Sergiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Museum of Modern Art, Temmuz 2018'de ziyaretçilerine 1948'den 1980'e kadar Yugoslavya Mimarisi'nden görüntüler, mimari modeller ve çizimlerden oluşan geniş bir koleksiyon sunan "Beton Ütopyaya Doğru" isimli 6 aylık bir sergi düzenlemiştir.[18] Dr. Leonhard Schenk, Haziran 2022'de Kreuzlingen'deki Bilimlerin Uzun Gecesi kapsamında ütopik şehir planlama konseptlerinden oluşan bir sergi düzenlemiştir.[19]

Polonya'nın Kraków kentindeki Nowa Huta, ütopik ideal bir şehrin tamamlanmamış bir örneği olarak hizmet etmektedir. Bu sanayi bölgesi 1950'lerde, 60'larda ve 70'lerde patlama yaşadı. Şehir mimarisiyle ünlüdür.
E. Kevin Schopfer tarafından tasarlanan NOAH ( New Orleans Arkoloji Habitatı) önerisi için konsept tasarımı [20]
Kara gemisi, pasif güneş enerjisi evinin Güney ve Doğu görünümü

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ GREEN, ERNEST J. (1993). "The Social Functions of Utopian Architecture". Utopian Studies. 4 (1): 1-13. ISSN 1045-991X. 19 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2021. 
  2. ^ Booth, Colin A.; Rasheed, Sona; Mahamadu, Abdul-Majeed; Horry, Rosemary; Manu, Patrick; Awuah, Kwasi Gyau Baffour; Aboagye-Nimo, Emmanuel; Georgakis, Panagiotis (September 2021). "Insights into Public Perceptions of Earthship Buildings as Alternative Homes". Buildings (İngilizce). 11 (9): 377. doi:10.3390/buildings11090377. ISSN 2075-5309. 
  3. ^ Squire, Rachael; Adey, Peter; Jensen, Rikke Bjerg (23 Kasım 2018). "Dome, sweet home: climate shelters past, present and future". Nature (İngilizce). doi:10.1038/d41586-018-07513-8. 9 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2024. 
  4. ^ Angelidou, Margarita (1 Eylül 2015). "Smart cities: A conjuncture of four forces". Cities (İngilizce). 47: 95-106. doi:10.1016/j.cities.2015.05.004. ISSN 0264-2751. 15 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2022. 
  5. ^ Ilchenko, Mikhail (1 Kasım 2020). "Working with the past, re-discovering cities of Central and Eastern Europe: cultural urbanism and new representations of modernist urban areas". Eurasian Geography and Economics. 61 (6): 763-793. doi:10.1080/15387216.2020.1785907. ISSN 1538-7216. 15 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2022. 
  6. ^ Dougherty, James (1981). "Broadacre City: Frank Lloyd Wright's Utopia". The Centennial Review. 25 (3): 239-256. ISSN 0162-0177. 15 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2022. 
  7. ^ Sakalis, Alex (9 Eylül 2022). "The Curious Afterlife of a Fascist Utopia". Atlas Obscura (İngilizce). 24 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2022. 
  8. ^ Brugnatti, Davide; Muroni, Giuseppe (2020). "Edmondo Rossoni and Tresigallo: An Atypical Case of a Regime Town". Ex Novo: Journal of Archaeology (İngilizce). 5: 33-45. doi:10.32028/exnovo.v5i.410. ISSN 2531-8810. 28 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2024. 
  9. ^ Muroni, Stefano (2016). Tresigallo, città di fondazione : Edmondo Rossoni e la storia di un sogno (İtalyanca). Bologna: Pendragon. ISBN 978-88-3364-985-6. OCLC 1055462507. 
  10. ^ Zimmermann, Clemens (September 2013). Industrial Cities: History and Future (İngilizce). Campus Verlag. ISBN 978-3-593-39914-0. 4 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2022. 
  11. ^ "Nowa Huta: Kraków's Socialist Realism Suburb". www.inyourpocket.com (İngilizce). 21 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2021. 
  12. ^ Worth, Robert F. (28 Ocak 2021). "The Dark Reality Behind Saudi Arabia's Utopian Dreams". The New York Times. 18 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2022. 
  13. ^ Holland, Oscar (6 Eylül 2021). "Plans for $400-billion new city in the American desert unveiled". CNN (İngilizce). 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2021. 
  14. ^ Del Rey, Jason (15 Ocak 2021). "Walmart's e-commerce chief is leaving to build 'a city of the future'". Vox (İngilizce). 31 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2021. 
  15. ^ a b De Stefani Casanova, Patricio (2013). Emancipatory horizons: The possibility of a revolutionary architectural practice (İngilizce). University of Liverpool. 
  16. ^ Jameson, Fredric (1985). "Architecture and the Critique of Ideology". Architecture, criticism, ideology. 64. 
  17. ^ Yakar, Ali Güney (2021). "Konstrüktivist Mimarlığın Reel ve Ütopya Düzleminde Mekânsal İncelemesi". TR-Dizin İndeksli Yayınlar Koleksiyonu. ISSN 1302-2636. 6 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Nisan 2024. 
  18. ^ Farago, Jason (19 Temmuz 2018). "The Cement Mixer as Muse". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 1 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2019. 
  19. ^ "Visit Utopia – Stadtvisionen der Vergangenheit". www.htwg-konstanz.de (Almanca). 20 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Eylül 2022. 
  20. ^ Seth, Radhika (17 Ağustos 2009). "Heavenly Abode - Yanko Design". www.yankodesign.com (İngilizce). 3 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2022. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Ütopik_mimari&oldid=33803476" sayfasından alınmıştır