İzmit - Vikipedi

İzmir ile karıştırılmamalıdır.
İzmit
İlçe
Yukarıdan aşağıya doğru saat yönünde: İzmit Saat Kulesi ve çevresi, Pertev Paşa Camii, şehir merkezinden bir görünüm, Kapanca Sokak, Demiryolu Caddesi, Selim Sırrı Paşa Konağı
Kocaeli'deki konumu
Kocaeli'deki konumu
Harita
İlçe sınırları haritası
ÜlkeTürkiye
İlKocaeli
Coğrafi bölgeMarmara Bölgesi
İdare
 • KaymakamYusuf Ziya Çelikkaya
 • Belediye başkanıFatma Kaplan Hürriyet (CHP)
Yüzölçümü
 • Toplam480 km²
Nüfus
 (2022)
 • Toplam376.056
 • Kır
-
 • Şehir
-
Zaman dilimiUTC+03.00 (TSİ)
İl alan kodu262
İl plaka kodu41
Resmî site
izmit.bel.tr
Aralık 1909 tarihli Resimli Kitab dergisinde İzmit
İzmit genel görünüş

İzmit, Türkiye'nin Kocaeli ilinde bulunan bir ilçedir. İzmit Körfezi'nin doğu kıyısında, Marmara Bölgesi'nin Çatalca-Kocaeli bölümünde yer almaktadır. 22.03.2008 tarih ve 5747 Sayılı Kanuna göre tüzel kişilikleri kaldırılan Kuruçeşme, Bekirpaşa, Alikahya ve Akmeşe ilk kademe belediyelerinin Saraybahçe İlk Kademe Belediyesine katılması ve bu belediyenin adının İzmit olarak değiştirilmesiyle kurulup Kocaeli Büyükşehir Belediyesi'nin idaresi altına alınmıştır.[2]

Köken bilimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmit kelimesi etimolojik ve tarihsel kullanılışıyla Nikomedia'dan kaynaklanmıştır. Nikomedia adı şehre orada egemen olan Bitinya Kralı Nikomedes dolayısıyla verilmiştir. Şehrin ismi olan Nikomedia zaman içerisinde, önce İznikomid, Osmanlılardan sonra İznikmid ve çok daha sonraysa İzmid şeklinde evrilerek, 1928 sonrası Latin harflerine geçilmesiyle bugünkü şeklini almıştır.[3]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Eski Çağlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmit ile çevresinde yaklaşık olarak MÖ 3000'den beridir insanların yaşamakta olduğu yapılan araştırmalarda ortaya çıkmıştır. Eski çağlarda İzmit'in bulunduğu yer Bitinya denilen bölge içindedir.

İzmit'in MÖ 12. yüzyıldan önceki dönemleri karanlık dönemleridir. MÖ 12. yüzyılda ise Frigler yöreyi korumuş ancak siyasi örgüt kuramadıkları için uzun süre burada egemen olamamışlardır. Ardından Yunanistan'ın Megara şehrinden yola çıkan bir göçmen grup, günümüzde Başiskele'nin bulunduğu yöreye Astakoz adını verip yerleşmişlerdir. Bitinya kralı Zipoites'in ölümünden sonra yerine büyük oğlu Nikomedes geçmiştir. Nikomedes yapılan yağmalar sonucu bugünkü İzmit'in bulunduğu yöreye Astakoz'un karşısında daha güvenli yeni bir şehir kurmuştur. Buraya Nikomedia adı verilmiştir ve Bitinya'nın başkenti olmuştur. Nikomedia, 150 yıl içinde büyük bir Helenistik kent olmuştur.[4]

Romalılar dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

III. Nikomedes, Nikomedia şehrini MÖ 94 ve MÖ 97 yılları arası Romalılar'a bağışlamıştır. Nikomedia ve çevresi Roma döneminde Pontus Krallığı ile yapılan savaşlar sonucu oldukça zarar görmüştür ancak daha sonra onarılmıştır. Ayrıca bu dönemde İmparator Augustus ve Tanrıça adına tapınak yaptırılmıştır. İmparator Hadrianus, 123'te geçirdiği depremle yıkılmış olan Nikomedia'yı onarmıştır. Bu durumdan dolayı kent meclisinde “Restitutor Nicomedia” (Nikomedia'yı yenileyen) sanı verilmiştir.

İmparator Caracalla döneminde kente bir hipodrom ile bir gimnazyum yaptırıldı. Gordian döneminde kentin kuruluşunun 500. yılı kutlanmıştır. Şenlikler bir yıl sürmüştür. Valerianus döneminde Balkanlardan Anadolu'ya giren Gotlar, Byzantion'a ulaşıp 256'da Kalkedon'a geçtiler. Nikomedia'ya giren akıncılar kenti yağmaladılar. Ondan sonra Prusa'ya (Bursa'nın o dönemdeki adı) doğru yola çıkan Gotlar aynı yoldan geri dönerken Nikomedia ile birlikte Nikaia'yı (İznik'in o dönemdeki adı) da yakıp yıktılar.

Mimar Sinan Köprüsü'nün yukarıdan görünümü

III. yüzyılın sonlarında Roma İmparatorluğu toprakları yönetimindeki düzenlemeleri yaparken Nikomedia'yı Roma İmparatorluğu'nun doğu bölgesinin başkenti yaptı. Bu dönemde Gotların daha önce yıkmış olduğu kent onarıldı; kent doğuya kaydırılarak surları yeni bölgeyi de içine alacak biçimde yenilendi; kente hipodrom, saray, tapınak, hamam, resmi yapılar, darphane ile tersane yapıldı. Böylece Nikomedia; Roma, Antakya ve İskenderiye'den sonra olmak üzere dünyanın en büyük 4. kenti oldu. Kentte Demeter tapınağı ile iki yanında sekizer sütunlu imparator tapınakları bulunuyordu. Bu alan bir kolonlu caddeyle limana bağlanıyor olup alanda ayrıca bir sunak ile bir Demeter heykeli vardı. Roma dönemi yapıtlardan kent surları, su kemerleri, anıtsal bir çeşme ile bir su sarnıcının kalıntıları günümüze ulaşmış olup bunlar dışında günümüze ulaşan yapıt yoktur.

IV. yüzyılın başlarında Valerius Licinus'a yenilen Maksiminus Daia, putperest olmasına karşın halkı kazanmak için Nikomedia valisinden Hristiyan tutukluları özgür bırakmasını istedi ancak putperestler fermana karşı çıkıp Hristiyanları Nikomedia'dan sürdüler.

323 yılında I. Konstantin düşmanı Licinius'u, Krizopolis'te (Bugünkü Üsküdar'da) yenip Nikomedia'ya sürdü. Bu yengiden sonra imparator Nikomedia'da karısı ile kızı için birer saray ile bazilika yaptırdı. Buna karşın Nikomedia'nın başkentliğini kaldırıp onun yerine Byzantion'u geliştirdi.

24 Ağustos 358'de Nikomedia'da deprem oldu. Daha sonra 50 gün kentte yangınlar sürdü. Aralık 362'de yine deprem oldu ve Nikomedia'da ayakta kalan son yapılar da yıkıldı. 395 yılında Roma İmparatorluğu, I. Theodosius'tan sonra ikiye bölündü ve Nikomedia, Konstantinopolis (İstanbul) merkezli Doğu Roma İmparatorluğu sınırlarına girdi. Konstantinopolis (İstanbul) Bizans İmparatorluğu'nun başkenti olunca Nikomedia'nın önemi azaldı ve böylece dünya tarihindeki önemi sona erdi.[4]

Türklere geçişi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Fevziye Camii

8. yüzyılda Persler ile Arapların Bizans ile yaptıkları savaşlarla İzmit kenti yeniden yağmalanmıştır.

11. yüzyılda Nikomedia, Anadolu'ya egemen olan Türklere geçti. I. Süleyman Şah ile kardeşi Mansur Suriye'den Anadolu'ya girdi. Birlikte 1075 yılında İznik'i aldılar. Burada bağımsızlıklarını ilan ederek Anadolu Selçuklu Devleti'ni kurdular. 1078 yılında I. Süleyman Şah, Nikomedia'yı ele geçirdi. 1085 yılında I. Aleksios yapılan savaşlar sonunda Nikomedia ile birlikte Marmara'nın güney kıyılarını geri alarak Bizans topraklarına kattı.

1096'da Bizans'a gelen Haçlılar İzmit Körfezi'ndeki bütün köylerle Nikomedia'yı yağmaladı. Nikomedia, 1101'de İkinci Haçlı Seferi'ne katılan ordunun bir kolunca ele geçirildi. Dorilaion'a (Eskişehir) yürümek için kentten ayrılan Haçlı ordusu, Türklerin direnişiyle karşılaştılar. Bu direnişten sonra Haçlılar yağmayı Bizans topraklarına yöneltti. Haçlılar yerli halkça kovuldu. 1337'ye dek Bizans egemenliğinde kaldı.

Kentin Osmanlılara geçişi Orhan Bey döneminde oldu. 1327 yılında Akça Koca; Kandıra, Karamürsel ile birlikte İzmit Körfezi'nin güneyini aldı. Osmanlı Devleti'nin egemenliği altında bulunan bölgelerde yaşayan halka iyi davranmaları, İzmit çevresindeki kalelerin önemli bir bölümünün 1333'te teslim olmasını sağladı. 1337'de kentte açlık baş gösterince İzmit'in tümü ele geçirilebildi. Bu tarihten sonra İzmit, Osmanlı sancağı oldu. İlk sancak beyi Süleyman Paşa oldu.

1402 yılında Timur'un Ankara Muharebesi'ni kazandıktan sonra İzmit'e gönderdiği Mirza Ebubekir komutasındaki orduya kent halkı karşı koydu. Süleyman Çelebi, Timur ile anlaşarak Rumeli'de padişahlığı ilan etti. Sonra da Bizanslılarla anlaşarak İzmit'i 1403 yılında Bizans'a bıraktı. Daha sonra Musa Çelebi, kardeşi Süleyman Çelebi'yi tahttan indirerek sultanlığını ilan etti. İzmit yeniden Osmanlılara geçti. Ondan sonra Musa Çelebi'nin kardeşi Mehmet Çelebi ağabeyini yenerek 1413'te hükümdar oldu.

1413-1421 arasında kent bayındır edildi. 14 Eylül 1509'da İstanbul ile İzmit'te büyük bir deprem oldu. İzmit'te bu depremle birlikte Süleyman Paşa Medresesi başta olmak üzere 5 cami, 300 ev ile kentin deniz kıyısındaki surlar onarılamayacak biçimde yıkıldı.

1592 yılında İstanbul'dan gelen veba salgını İzmit'e sıçradı. Bundan dolayı dükkânlar 6 ay için kapandı. İstanbul ile Anadolu'ya ulaşım durdu. 1621 yılındaki şiddetli kışta İzmit Körfezi'nin bitim yeri dondu. Temel gereksinim maddelerinin azaldı. Bundan dolayı fiyatlar arttı. IV. Murad zamanında ayaklanan Gürcü Abdünnebi çevresindeki güçlerle İzmit üzerinden İstanbul'a yürüdü. Yöneticiler, İzmit'te siperler kazdırdı ve gemilerle İstanbul'dan asker gönderdi. Böylece ayaklanmayı bastırmaya çalıştılar. Üsküdar'a kadar ilerleyen Gürcü Abdünnebi daha sonra geri çekildi. 1659 yılında öldürüldü.

1651 yılında ayaklanan Abaza Hasan Ağa, İzmit yöresini yağmaladı. Ayaklanma bastırıldı ancak İzmit bundan büyük zarar gördü. III. Ahmed zamanında İzmit, Damat İbrahim Paşa'ca onarıldı. 22 Mayıs 1766'da iki ay süren depremlerden dolayı İzmit büyük ölçüde yıkıldı. Ayrıca tersane kullanılamaz duruma geldi. 19. yüzyıla dek kentte durgun bir yaşam egemen oldu.

1843'te İzmit-İstanbul arası düzenli vapur seferleri başladı. 1873'te Anadolu-Bağdat demiryolunun ilk aşaması Haydarpaşa-İzmit Demiryolu açıldı. 1880'li yıllarda kentte ticaret yaşamı dirildi. İzmit'te Feshane ile Çulhane yapıldı. Bu yıllarda kentin nüfusunu çoğunluk olarak Müslüman Türkler oluşturuyordu. Ancak Ermenilerle Rumların yanında Yahudi azınlıkta vardı. 1855-1864 arasında Çerkesler Müslüman nüfusuna girdi. 1877-1878 arası olan Osmanlı- Rus Savaşı sırasında Rumeli ile Doğu Karadeniz'den Müslüman toplulukları yöreye göç etti. 1888'de İzmit Mutasarrıflığı adı altında İzmit bağımsız bir sancak oldu. İzmit'in ilk Mutasarrıf Selim Sırrı Paşa oldu. Selim Sırrı Paşa halkla birlikte kentti bayındır etti. Yollar açıldı, sıtmaya neden olan bataklıklar kurutuldu, dönemin mimarı biçemlerini gösteren yapılar yapıldı.

19. yüzyıl sonlarına doğru yörede Batılı devletlerin misyoner etkinliklerinin yoğunlaştırdı. Bu yüzden kente çok sayıda azınlık okulu yapıldı. 10 Temmuz 1894'te olan depremle kentte yeniden hasarlar oluştu.[4]

Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet dönemi

[değiştir | kaynağı değiştir]

20 Kasım 1918 tarihinde İzmit'i İngilizler işgal etmiştir. 27 Ekim 1920 tarihinde Yunanlara verilmiştir. 24 Temmuz 1921'de ise İzmit, Türkiye topraklarına katılmıştır.[4] Yunan ordusu çekilmeden önce şehri yağmalamış ve İzmit Katliamı'nı yapmıştır.[5][6][7]

Cumhuriyetten sonra 20 Nisan 1924'te Kocaeli ili kurularak İzmit buraya bağlandı. Kentte, sanayi alanının etkinliği her dönemde ülke ortalamasını aşmıştır. 1960 yıllarında sanayileşmede doruk noktasına varılmıştır. Kâğıt, petrokimya ve rafineri teknolojilerinin kullanıldığı merkezler, kentteki nüfusun toplumsal, kültürel yapısında değişim yaratmıştır. İş olanakları kente göçü arttırmıştır. 17 Ağustos 1999'daki depremde büyük hasarlar görmüştür. Ancak kısa zamanda bu hasarlar onarılmıştır.[4]

Yerel Yönetim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Belediye

[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmit, Kocaeli ili Büyükşehir olmadan önce Kocaeli Belediyesi altında hizmet görüyordu. Ancak Kocaeli'nin büyükşehir olmasıyla İzmit önce 4 sonra Akmeşe'nin de belediye olmasıyla 5 ilk kademe belediyesine ayrıldı. 2009 yılından sonra bu belediyelerin Saraybahçe Belediyesi'ne katılmasıyla İzmit Belediyesi adı altında hizmet görmeye başladı.[8]

Ad Görev Yılı Parti
Alikahya Belediyesi (1989-2009)
Sabri Gökbudak 1989-1994 ANAP
İskender Ataş 1994-1999 RP
İhsan Sarıca 1999-2004 CHP
Sabri Gökbudak 2004-2009 AKP
Kuruçeşme Belediyesi (1989-2009)
Mürsel Ok 1989-1999 CHP
ANAP
Murat Ölçer 1999-2004 DYP
Ali Kahraman 2004-2009 AKP
Bekirpaşa Belediyesi (1994-2009)
Abdullah Çakmak 1994-1999 RP
Fikret Toker 1999-2004 CHP
Abdullah Köktürk 2004-2009 AKP
Saraybahçe Belediyesi (1994-2009)
Hikmet Erenkaya 1994-2002 SHP
Metin Alan 2002-2004 CHP
Halil Vehbi Yenice 2004-2009 AKP
Akmeşe Belediyesi (1999-2009)
Hilmi Sevilen 1999-2009 DYP
İzmit Belediyesi (2009-Günümüz)
Nevzat Doğan 2009-2019 AKP
Fatma Kaplan Hürriyet[9] 2019-günümüz CHP
Kaynak: İzmit Belediyesi
  1. ^ 1994'e dek merkez ilçeye bağlı belde olarak görev yapmıştır.

İdari yapı

[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmit ilçesine bağlı yerleşim birimleri.[10][11]

Mahalleler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^TBMM'nin çıkardığı 6360 sayılı yasa ile köy tüzel kişiliği kaldırılıp mahalleye dönüştürülmüştür.[8][11]

Coğrafya

[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmit, İzmit Körfezi'nin doğu ucuna yakın bir kıyı kentidir. Asya ile Avrupa arasındaki en önemli geçiş yollarının birinin üzerinde kurulmuştur.[12]

İzmit, Asya ve Avrupa'yı birbirine bağlayan Marmara Denizi'nin ve Marmara Bölgesi'nin doğusunda yer alan bir şehirdir. Kuzeyinde Kandıra, doğusunda Adapazarı, güneyinde Kartepe ile Başiskele, güneybatısında İzmit Körfezi ve batı yönünde Derince yer almaktadır. Kara, demir, deniz ve hava yolları ile Türkiye'nin en önemli geçiş noktalarından biri sayılabilir. Türkiye Saati (UTC+2) için esas kabul edilen 30° doğu boylamı İzmit'in doğusundan geçer.[4]

Jeolojik ve coğrafi yapı açısından 40°-41° kuzey paralelleri ile 29-31° doğu meridyenleri arasında bulunmaktadır. İzmit'in yüzölçümü; belediye sınırı olarak 18,71 km², mücavir alan olarak 39,33 km² olmak üzere toplam 58,04 km²;´dir.[4]

İzmit'in dağları ormanlarla örtülüdür. Bitki örtüsü hem Akdeniz hem de Karadeniz bölgesi özelliği taşır.[13]

Deniz ulaşımı açısından ülkenin en yoğun merkezlerinden biridir.[4]

İzmit 1. dereceden deprem bölgesinde yer almaktadır.[14]

İzmit Körfezi manzarası

İklim

[değiştir | kaynağı değiştir]
İklim diyagramı: İzmit
OŞMNMHTAEEKA
 
 
120
 
9
3
 
 
100
 
9
3
 
 
90
 
12
4
 
 
70
 
17
8
 
 
50
 
22
12
 
 
30
 
26
16
 
 
30
 
28
19
 
 
30
 
28
19
 
 
40
 
25
16
 
 
70
 
20
12
 
 
90
 
15
9
 
 
120
 
11
5
sıcaklık (°C) • yağış (mm)
kaynak: [15]

İzmit'in ikliminin, Akdeniz iklimi ile Karadeniz iklimi arasında bir geçiş oluşturduğu söylenebilir. İzmit'te yazları sıcak, az yağışlı; kışları ise yağışlı, genellikle serin geçer. Toprağın karla örtülü kalması 10 günü geçmez.[13] Yazın İzmit Körfez kıyılarında bunaltan sıcaklar yaşanmaktadır. İzmit'te şimdiye dek ölçülmüş yüksek hava sıcaklığı 44,1 °C derece (13 Temmuz 2000), en düşük hava sıcaklığı -18,0 °C derece (9 Şubat 1929). İzmit'in yıllık ortalama sıcaklığı ise 14,8 °C derecedir.[4] İzmit'te yıllık yağış miktarı bölgelere göre değişiklik göstererek 768–1153 mm arasındadır.[13]  İzmit'te yeller kışları kuzey ile kuzeydoğudan, yazları ise yalnızca kuzeydoğudan eser.[4]

Karlar altında İzmit'ten bir bölüm

Nüfus

[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmit nüfusu 2020 yılı sonu itibarı ile 365.893'tür. 184.292 kadın, 181.601 erkek İzmit nüfusuna kayıtlıdır.[16]

Yıl Toplam Şehir Kır
Kocaeli merkez ilçesi
1927[17] 55.885 15.215 40.670
1935[18] 71.766 18.693 53.073
1940[19][a] 79.793 29.120 50.673
1945[20] 83.564 28.352 55.212
1950[21] 98.507 36.037 62.470
1955[22] 118.303 55.507 62.796
1960[23] 142.159 73.488 68.671
1965[24] 164.885 89.547 75.338
1970[25] 206.334 120.694 85.640
1975[26] 267.811 165.483 102.328
1980[27] 318.576 190.423 128.153
1985[28] 385.595 233.338 152.257
1990[29][b] 377.377 256.882 120.495
2000[30][c] 373.034 195.699 177.335
2007[31] 447.898 248.424 199.474
İzmit ilçesi
2008[32][d] 306.515 287.970 18.545
2009[33] 313.964 293.339 20.625
2010[34] 315.734 294.875 20.859
2011[35] 322.588 300.611 21.977
2012[36] 327.435 302.960 24.475
2013[37] 332.754 332.754 veri yok
2014[38] 338.710 338.710 veri yok
2015[39] 347.074 347.074 veri yok
2016[39] 354.464 354.464 veri yok
2017[39] 360.409 360.409 veri yok
2018[39] 363.416 363.416 veri yok
2019[39] 367.990 367.990 veri yok
2020[39] 365.893 365.893 veri yok

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Kültür

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kültür Merkezleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Müzeler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Kocaeli Arkeoloji ve Etnoğrafya Müzesi: Alman Otto Ritter tarafından çizilen, 1910 yılında tamamlanan tarihi tren garı ve eski ambar binalarından oluşan müze, Paleolitik dönemden günümüze birçok eser sergilenmektedir.[41]
  • TCG Gayret Gemisi Müzesi: TCG Gayret (D-352) adlı ABD yapımı bir savaş gemisidir. 1997'den beri müze olarak faaliyet göstermektedir.[41]
  • Kasr-ı Hümayun Müzesi: Abdülaziz döneminde yaptırılan saraydır. Neoklasik ve Barok biçemlerinde yapılmıştır. Garabet Amira Balyan yapmıştır. 2007'de ziyarete açılmıştır.
  • Selim Sırrı Paşa Konağı: İzmit Mutasarrıfı Selim Sırrı Paşa tarafından 1890 yılında yaptırılan konak günümüzde müze olarak kullanılmaktadır.
  • SEKA Kağıt Müzesi: Türkiye'nin en büyük endüstriyel mirasının müzeye dönüşüm projesidir.

Tarihî yapılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmit'teki tarihi yapılar şunlardır:[42]

Ekonomi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Doğu Kışla Parkı (Mayıs 2021)

Sanayi

[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmit'te Cumhuriyetin ilanından sonra büyük bir sanayileşme başlamıştır.[4] Kentte sanayi etkinlikleri her zaman ülke ortalamasını aşmıştır. İlçe sınırlarında 4 adet fabrika ve 5 adet toplu sanayi sitesi vardır.[43]

Ticaret

[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmit'te değişik günlerde olmak üzere 20 adet semt pazarı kurulmaktadır.[44]

İzmit ilçesinde 22 değişik bankanın toplam 63 şubesi bulunmaktadır. En çok şubesi bulunan banka 8 bankayla Türkiye İş Bankası'dır.[45]

Alışveriş merkezleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmit'teki alışveriş merkezleri şunlardır:

Ulaşım

[değiştir | kaynağı değiştir]

İzmit, karayolu ile Başiskele'ye 7, Kartepe'ye 7, Derince'ye 13, Gölcük'e 16, Körfez'e 20, Karamürsel'e 35, Dilovası'na 41, Kandıra'ya 41, Gebze'ye 51, Darıca'ya 58, Çayırova'ya 59; Sakarya'ya 37, Yalova'ya 65, İstanbul'a 111, Bursa'ya 132, Ankara'ya 342, İzmir'e 453, Antalya'ya 607 kilometre uzaklıktadır.[50]

İzmit, birçok karayolunun kesiştiği noktada bulunur. Ayrıca deniz trafiği çok fazladır.[4] Ayrıca Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından ilçeler arası deniz ulaşım seferleri yapılmaktadır.[51] Geçmişte İzmit ve İstanbul'a bağlı Bostancı ile Kabataş arasında deniz ulaşımına dönük projeler geliştirilmiştir.[52] Kasım 2011'de sivil havacılığa açılan Cengiz Topel Havalimanından Ankara Esenboğa Uluslararası Havalimanı aktarmalı olarak Türkiye'nin birçok noktasına hava ulaşımı sağlanmaktadır.[53]

Şehir Yol
İstanbul
Ankara
İzmir
Bursa
Antalya

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Notlar

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Gölcük ilçesinin kurulması ile kır nüfusu azalmıştır.
  2. ^ Körfez ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
  3. ^ Derince ilçesinin kurulması ile nüfus azalmıştır.
  4. ^ Merkez ilçe; İzmit, Başiskele ve Kartepe ilçeleri olmak üzere üçe ayrıldığı için nüfus azalmıştır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "İl ve İlçe Yüz Ölçümleri" (PDF). Harita Genel Komutanlığı. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2014. 
  2. ^ "İzmit İlçesinin Kuruluşu (5747 Sayılı Kanun)". 19 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Şubat 2012. 
  3. ^ "T.C. İzmit Kaymakamlığı, İlçe Adının Hikâyesi". 3 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2015. 
  4. ^ a b c d e f g h i j k l m "Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, İzmit ilçesi". 23 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2015. 
  5. ^ Sofuoğlu, Adnan (2006). Milli Mücadele döneminde Kocaeli. Atatürk Araştırma Merkezi. s. 181. ISBN 9789751619136. Bu sırada İzmit katliamı haberini alan Ankara'nın İstanbul'daki temsilcisi Hamit Bey 
  6. ^ Özel, Sabahattin (2009). Milli mücadelede İzmit-Adapazarı ve Atatürk. Derin. s. 241. ISBN 9789756463024. 17 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014. 
  7. ^ Toynbee, Arnold Joseph (1922). The Western question in Greece and Turkey. General Books LLC. s. 287–297–298–299. ISBN 9781152112612. 
  8. ^ a b "12/11/2012 tarihli ve 6360 sayılı On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" (PDF). 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2015. 
  9. ^ "İzmit'te bir devrin sonu! Hürriyet belediyeyi devraldı". Ozgurkocaeli.com.tr. 15 Nisan 2019. 16 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2019. 
  10. ^ "İzmit Belediyesi, Mahalle Muhtarları Listesi". 29 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2015. 
  11. ^ a b "İzmit Belediyesi, Yeni Bağlanan Mahalle Muhtarları Listesi". 29 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2015. 
  12. ^ "T.C. İzmit Kaymakamlığı, Genel Coğrafya ve Yeryüzü Şekilleri". 3 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ağustos 2015. 
  13. ^ a b c "T.C. İzmit Kaymakamlığı, İklimi-Bitki Örtüsü". 3 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2015. 
  14. ^ "T.C. Başbakanlık Afet Acil Durum Yönetimi Başkanlığı Deprem Dairesi Başkanlığı, Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası". 14 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ağustos 2015. 
  15. ^ "Norveç Meteoroloji Enstitisü". YR. 29 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2019. 
  16. ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2015. 
  17. ^ "Fasikül I: Mufassal Neticeler İcmal Tabloları" (PDF). 28 Teşrinevvel 1927 Umumî Nüfus Tahriri. DİE. Erişim tarihi: 28 Mayıs 2021. 
  18. ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  19. ^  . "Vilâyetler, kazalar, Nahiyeler ve Köyler İtibarile Nüfus ve Yüzey ölçü" (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016. 
  20. ^  . "1945 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  21. ^  . "Vilayet, Kaza, Nahiye ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  22. ^  . "1955 Genel Nüfus Sayımı" (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021. 
  23. ^  . "İl, İlçe, Bucak ve Köyler itibarıyla nüfus" (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021. 
  24. ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  25. ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  26. ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  27. ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  28. ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  29. ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  30. ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  31. ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  32. ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  33. ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  34. ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  35. ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012. 
  36. ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013. 
  37. ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014. 
  38. ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015. 
  39. ^ a b c d e f
    • "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016. 
    • "İzmit Nüfusu - Kocaeli". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021. 
    • "Kocaeli İzmit Nüfusu". nufusune.com. 
  40. ^ "T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kocaeli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Kocaeli Sabancı Kültür Sitesi". 2 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2015. 
  41. ^ a b "T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kocaeli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Müzeler ve Örenyerleri". 10 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2015. 
  42. ^ "T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kocaeli İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, Gezilecek Yerler". 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2015. 
  43. ^ a b c "T.C. İzmit Kaymakamlığı, Sanayi ve Ticaret". 3 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2015. 
  44. ^ "T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Hal Kayıt Sistemi". 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2015. 
  45. ^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2015. 
  46. ^ "Arşivlenmiş kopya". 22 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2015. 
  47. ^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2015. 
  48. ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ağustos 2015. 
  49. ^ "Arşivlenmiş kopya". 25 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2016. 
  50. ^ "Karayolları Genel Müdürlüğü". 10 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2015. 
  51. ^ "Kocaeli Büyükşehir Belediyesi, Vapur Saatleri". 21 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2015. 
  52. ^ "Dünyanın ilk arabalı vapuru Suhulet'ten İstinye-Çubuklu arabalı vapur hattına İstanbul'da deniz ulaşımının geçmişi". 140journos. 
  53. ^ "Cengiz Topel'den ilk uçuş yarın gerçekleşecek". 1 Kasım 2011. 15 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2014. 

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta İzmit ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.
Kocaeli Üniversitesi Kandıra Kandıra
 
Derince Kuzey Adapazarı
Batı   İzmit    Doğu
Güney
İzmit Körfezi Başiskele, Kartepe Kartepe


"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=İzmit&oldid=34166353" sayfasından alınmıştır