1737-39 Sırp Ayaklanması - Vikipedi

1737-39 Sırp ayaklanması, Osmanlı'nın Avusturya ile savaşta olduğu zamanda çıkan isyandır.

II. Viyana Kuşatması ile yenilmeye başlayan Osmanlı İmparatorluğu'nda Müslüman dini liderler, Osmanlı sınırlarında bulunan Hıristiyanlara karşı cihat etmesiyle hem yerel Müslümanların hem de Osmanlı birliklerin, Sırbistan'daki Hristiyan nüfusa karşı sistematik saldırılar dayanılmaz noktalara geldi ve Sırpların önemli kısmı 1690'da İlk Sırp Göçünü gerçekleşmiş oldu. Kalanlar ise direniş hazırlıklarına başladı.

Sırp Patriği IV Arsenije, Avusturya hükûmeti ile Temeşvar piskoposu Nikola Dimitrijeviç aracılığıyla görüştü. Arsenije halkın isyan edip Avusturya ordusuna yiyecek yardımı yapacağına söz verdi.

İsyan başlamadan önce 900 kişilik bir birlik oluşturuldu. Radonja Petrović Brda'da 500, Vasojevići 200, Piperi 200 kişilik bir birlik hazırlamıştı.

Öte yandan direnişe katılımın fazla olması için Sırp Patriği ve Radonja Metropolitanı Sava Petrović'e Osmanlı'ya karşı savaşa davet edildi. Ancak Sava Petrović, Venedik'in emrindeydi ve bu yüzden isyan sırasında hareketsiz kaldı.

Avusturya İmparatoru, 15 Haziran 1737'de Sırpları isyan etmeye çağırdı. Sırplar, Sırp Patriği IV Arsenije öncülüğünde isyan etti.

İsyan; Belgrad, doğu Bosna-Hersek, Karadağ ve Sar Dağı'nı kapsayan geniş bir bölgede ortaya çıktı. Ayaklanmaya sadece Sırplar değil, Arnavut Klimenti kabilesi de katıldı.

İsyanın ana merkezi Sırbistan topraklarıydı. Sırbistan'daki bazı gelişmeler:

• Užice'e ve Lešnica'ya saldırılar (1737)
• Mlatišuma komutasındaki birliklerin Kruşev'i özgürleştirmesi (20 Temmuz 1737)
• İsakoviç'in komutasındaki birliklerin Syrmia'ya geri çekilmesi (Ekim 1737 Sonu)
• Mlatišuma komutasındaki birliklerin Morlat ve Rudnik'e saldırıları (7 Ocak 1739)
• Toplica bölgesi ve Niš'in özgürleşmesi

İsyanın liderlerinden Radonja, Avusturyalı yetkililerden, isyanın başarıya ulaşması için yardım istedi. Görüşmeler devam ederken, Karadağ'da ayaklanma patlak verdi. Radonja'nın birlikleri, Sırp birlikler ve Staniša Marković Mlatišuma'nın birlikleri Müslümanlara saldırdı. Sırp planına göre, Novi Pazar, Rožaje, Bijelo Polje ve Peć'i özgürleştirilecekti. Bir Sırp müfrezesi Bihor'a saldırdı ve Godijevo'ya girerek Mustafa Sijariç'in evinde bir karargâh kurdu. Bu sırada Radonja, Župljani'ye saldırı planlıyordu. Župljani'ye saldırı planlarken Radonja, Cattaro'ya bağlı birliklerin Jerolim Buća'ya, Derviş Paşa'nın ordusu ile birlikte Hersek'teki Knin'e doğru ilerlemesini emretti.

Bu sırada vezir Mustafa Paşa, diğer sancaklar ve 4.000 Tatar ordusu ordusu ile harekete geçip isyanı bastırdı. Osmanlı birlikleri ile ilgili verilen sayının doğruluğu kesin değildir.

Başarısız olan isyan sonucunda, Osmanlı yönetimi, 1689-92'de yaptığı gibi; Hersek, Sandzak, Metohija ve Karadağlı Sırpların Arsenije IV ile birlikte, topraklarından sürdü. Sürülen insanlar, Avusturya'ya gitmek zorunda kaldı. Avusturya, Sırplar'ı kabul etti ve topraklarına yerleştirdi.