Adil savaş teorisi - Vikipedi

Adil Savaş teorisi veya adil savaş kuramı, savaşın gerekçesini, koşullarını ve ilkelerini belirlemeye yönelik kuram. Savaşın ahlaki boyutları üzerinde düşünmeye, sorgulamaya dayalı, Batı kaynaklı bir anlayışı ifade eden adil savaş kuramı, Adil savaş, sivillerin savaştaki rolü ve savaşın koşulları hakkında birçok filozof yorum yapmıştır. Tarih boyunca filozofların katkılarıyla oluşan savaş ahlakı bazı kurallar gözetmiştir. Aristoteles, İbni Rüşd, John Locke, J.S. Mill, Cicero ve daha birçok düşünür savaşın kaçınılmaz olması ve hak arayışının niteliklerini betimlemiştir. Antik çağlardan modern zamanlara gelene dek savaşın ahlaki boyutu göz ardı edilmeye başlanmıştır. 20. yüzyılın başında savaş hala savaşanlar arasındayken bu yüzyıldaki I. Dünya Savaşı ve II. Dünya Savaşı ile savaştaki sivil ölümler artmıştır. Savaşlardaki ortalama %10'luk sivil kayıp II. Dünya Savaşında %50'ye, 20. yüzyılın sonunda ise %75'e yükselmiştir.^[1] Savaşlarda sivillerin rolü ve savaş koşulları hakkında Cenevre Sözleşmeleri ile bazı kurallar ve yaptırımlar getirilmiştir.^[2]

Adil savaşın kriterleri

Adil savaş kuramı iki adet teorik öncüle sahiptir. jus ad bellum (savaş açma hakkı) ve jus in bello (savaşın adil idaresi) olarak iki başlıkta toplanan bu kriterler Thomas Aquinas öncülüğünde oluşan kurama dahil olan filozofların çalışmalarındaki ortak paydaya işaret eder.

Jus ad bellum (savaş açma hakkı)

Savaşa gitme nedeni sadece bir şeyleri ele geçirmek veya birilerini cezalandırmak olamaz. Müdahaleler hayatı korumak için yapılmalı. Masum hayatlara zarar vermekten kaçınılmalıdır. Güç yalnızca yanlışı doğru yapmak için kullanılmalıdır. Savaş, bir zümre ya da bir kesimin niyetleri uğruna değil, kamuoyunca belirlenmiş hedefler doğrultusunda gündeme gelmelidir.

Jus in bello (adil savaş)

Adil savaşın idaresinde ayrım gözetilmelidir. Savaş hamleleri düşman savaşçılara yöneltilmelidir. Savaşçı olmayanlar kendilerinin yaratmadıkları bu koşullarda mağdur edilmemelidir. Sivil konut alanlarının bombalanması, askeri hedef barındırmayan bölgelere saldırılmasından kaçınılmalıdır. askeri tehdit oluşturmayan hiçbir savaşçı ya da sivil hedef gösterilmemeli, zarar verilmemelidir. Teslim olanlar, esir edilenler, yaralananlar şiddet görmemelidir.

Konu hakkında çalışan savaş teorisyenleri

Cicero (MÖ 106–MÖ 43)
Ambrose (337/340–397)
Hippolu Aziz Augustinus (354–430)
Gratian (Christian) (12. yüzyıl)
Thomas Aquinas (1225–1274)
Stanislaw of Skarbimierz (1360–1431)
Francisco de Vitoria (1492–1546)
Francisco Suarez (1548–1617)
Alberico Gentili (1552–1608)
Hugo Grotius (1583–1645)
Samuel Pufendorf (1632–1694)
John Locke (1632–1704)
Emerich de Vattel (1714–1767)
John Stuart Mill (1806–1873)
Paul Tillich (1886–1965)

Barry O'Toole (1886–1944)
Reinhold Niebuhr (1892–1971)
H. Richard Niebuhr (1894–1962)
Paul Ramsey (1913–1988)
John Rawls (1921–2002)
Murray Rothbard (1926–1995)
Michael Quinlan (1930–2009)
Michael Novak (1933–)
Michael Walzer (1935–)
Ron Paul (1935–)
Robert L. Holmes (193?–)
Jean Bethke Elshtain (1941–2013)
Oliver O'Donovan (1945–)

Kaynakça

^ "Arşivlenmiş kopya". 20 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2013.
^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2013.

Dış bağlantılar

http://www.bbc.co.uk/ethics/war/just/whom_1.shtml 20 Nisan 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
http://plato.stanford.edu/entries/war/27 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
http://www.iep.utm.edu/j/justwar.htm 6 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Ayrıca bakınız

Askeriye ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 20 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2013.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 10 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2013.

[1]

[2]