Arçura - Vikipedi

Makale serilerinden
Türk mitolojisi
İnanç sistemi Tengricilik Şamanizm
Tanrı ve tanrıçalar Tengri Kayra Han Ülgen Erlik Umay Ak Ana Bayanay Mergen Arsan Dolay
Destan ve kahramanlar Ergenekon Mete Han Oğuz Kağan Köroğlu Keloğlan Asena Attila Törüngey Eje Irkıl Alp Er Tunga Dede Korkut Kitabı
Başlıca kavramlar Yer-Su Gök-Kal Yeraltı Ulukayın Çike İye Göğün göbeği Bozkurt Alasığın Kut Denizler Uçmag
Diğer Karakterler Huban Arığ Basat Maaday-Kara Al Karısı Tuğrul Deli Dumrul
Kategori Dosya
g t d

Arçura (Çuvaşça: Арçури, Tatarca: Арсури, Rusça: Арзюри) - Türk ve Çuvaş mitolojisinde Orman İyesi. Arçuray (Arçurı, Arsurı, Arçuri) olarak da söylenir.

Ormanlarda yaşayan şeytani, kötücül bir varlıkdır. Uzun saçlı, kara görünümlü, tüm vücudu kıllarla kaplıdır. İkisi önde ikisi arkada dört gözü bulunur. Üç kolu ve üç bacağı vardır. Saçları yere değecek kadar uzundur. Öldürmez ama insana bedenen zarar verir. Erkek veya kadın türleri vardır. Bu varlığın rahatını bozmak tehlikelidir. Kurban ister. İnsanları gıdıklayarak öldürdüğü iddiaları da vardır. Kızıl gözlüdür. Gece at sırtında dolaşmayı sever. Geceleri su kıyısında saç tarayan kızlar tarafından sıklıkla görülür. İstediği şekle kabulgar (biçim değiştirir). Göz açıp kapayana kadar aksakallı bir adam, yayınbalığı, kuş, keçi vs. olabilir.^[1] Kahkahalar atarak ve tokat şaklaması gibi konuşarak insanları çağırır. Bu sese dönüp bakan olursa o kişiye zarar verir. Onun kır sakallı bir ihtiyar veya yakışıklı bir genç kılığında olduğuna inanılmaktadır. Bazen üç eli, üç ayağı ve üç gözü vardır: Biri önde, ikisi arkada. Ormanda kahkaha atar ve yakaladığı insanların dişlerini çeker. Çuvaşların inançlarına göre orman ruhu denilen şeytani bir varlıktır.

Paasonen Sözlüğü'nde uzun boyu, yere değecek kadar uzun saçları olan bir varlık şeklinde tanımlanır.^[2] İri, uzun ve sallanan göğüslerini omuzları üzerinden geriye doğru atar. Ancak erkek görünümünde de tasavvur edilir. İnançlara göre bu ruh insanı öldürmez, bedenine zarar verir.

Arçura, Çuvaş inançlarında Hristiyanlığın kabulünden sonra kötü bir ruh olarak kabul edilmeye başlanmıştır. Avın uğurlu geçip geçmemesi onun elindeydi. Ormanda onu rahatsız edici bir sesle birbirlerini çağıranları aklında tutar, sonra yakalayıp gıdıklayarak öldürürdü. Kurban isteyen bu varlığı rahatsız etmek tehlikeli olurdu. At sırtında dolaşmaktan hoşlanan bu varlığa bazen su kenarlarında da rastlanılırdı. Değişkenlik becerisiyle istediğinde ak sakallı adam, istediğinde balina olabilen bu varlık göz açıp kapayıcıyıncaya kadar birçok nesneye dönüşebilirdi. En çok hoşlandığı ise tokat sesine benzeyen sesiyle ürpertici bir kahkaha atarak insanları çağırmak. Eğer birisi dönüp bakarsa bu sese, bakanı yer. Zamansız ölenlerin veya eceliyle ölmeyenlerin ruhlarının öldükten sonra Arçuri'ye dönüştüğüne inanılır.

(Ar/Er) kökünden türemiştir. Bu kökte; eril varlık^[3] ve geride olan, görünmeyen anlamı vardır. Çura kısmı ise eksiklik, yarımlık anlamları içerir. Çor kavramıyla da ilgilidir.

• Мифологический словарь/Гл. ред. Мелетинский Е.М. - М.: Советская энциклопедия, 1990 г.- 672 с. (Rusça)
• Мифы народов мира/под ред. Токарева С. А. - М., Советская энциклопедия, 1992 г. - т.2 - 719 с. (Rusça)

• Türk Mitoloji Sözlüğü, Pınar Karaca (Arçurı)
• Türk Mitolojisinde Ruhlar, Sadettin Buluç4 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.