Azur Penceresi - Vikipedi

Azur Penceresi
it-Tieqa Żerqa
Azur Penceresi'nin 2013 yılına ait bir görünümü
Alan türü Doğa Koruma Alanı
Devlet  Malta
Bölge Gozo
İlçe San Lawrenz
Koordinatları 36°3′12.8″K 14°11′18.3″D / 36.053556°K 14.188417°D / 36.053556; 14.188417
Dünya Mirası Hayır

Azur Penceresi (Maltaca: it-Tieqa Żerqa) ayrıca bilinen adlarıyla Dwejra Penceresi (Maltaca: it-Tieqa tad-Dwejra) veya Mavi Pencere, Malta'nın Gozo adasında bulunan 28 metre (92 ft) yüksekliğinde kireç taşından oluşmuş doğal kemer.

2000'li yılların başından 2016 yılının sonlarına kadar, kemerin birkaç kısmı doğal erozyon ve düzensiz faaliyetlerle parçalanıp denize düştü. 8 Mart 2017'de meydana gelen şiddetli bir fırtınanın etkisiyle tamamen çöktü.[1][2]

Tarihçe

[değiştir | kaynağı değiştir]

Azur Penceresi, yaklaşık 500 yıllık bir periyot boyunca bir uçurumun dalga ve yağmur erozyonuna maruz kalması yoluyla gelişti.[3] Kemer, Malta'nın başlıca turistik mekanlarında birisi oldu ve profesyonel fotoğrafçılıkta popüler yerler arasında yer aldı.[3] Mavi Pencere hükûmet tarafından özel koruma alanı ilan edildi ve 1998 yılında Dwejra Koyu'nun geri kalanı ile birlikte UNESCO Dünya Mirası geçici listesine dahil edildi.[4]

Erozyon

[değiştir | kaynağı değiştir]

1980'lerden 2000'li yıllara kadar, kemerin üst tabakalarının bazı kısımları çökerek büyük ölçüde genişledi.[5] Boşluğun dış kenarında bulunan geniş bir kayaç parçası Nisan 2012'de çöktü ve pencere boyutunun daha da artmasına neden oldu.[6] 2013'ün Mart ayında kemerin başka bir kısmı denize çöktü. Dört ay sonra jeolojik ve jeoteknik bir rapor hazırlandı. Raporda; her ne kadar kaya düşmelerinin devam edeceği ve insanların kemere yaklaşmaları tehlikeli olabileceği belirtilse de, kemerin "nispeten istikrarlı olduğu ve birkaç yıl daha bu şekilde kalmaya devam edeceği" açıklandı.[7]

  • Azur Penceresi'nin 1997 yılına ait bir görünümü
    Azur Penceresi'nin 1997 yılına ait bir görünümü
  • Pencere'nin 2005 yılındaki durumu
    Pencere'nin 2005 yılındaki durumu
  • 2012 yılındaki kısmî çökmenin ardından kemerin görünümü
    2012 yılındaki kısmî çökmenin ardından kemerin görünümü
  • 2012'deki kısmî çökmenin ardından sular altında kalan sütunun bir kısmı
    2012'deki kısmî çökmenin ardından sular altında kalan sütunun bir kısmı

Sonraki yıllarda daha fazla kaya düşmesi ve çatlak bildirildi.[8] Erozyonun devam etmesi üzerine, insanların tepeden tırmanmasına engel olmak için uyarı işaretleri konuldu ve balıkçıkların tekneleri ile kemere yaklaşmasına izin verilmedi.[7][9] Fakat, birçok kişi düzenli olarak kemerin üzerinden geçmeye devam etti ve kayalar düşmeye devam ederken bile kemerin üzerinden denize serbest atlama gerçekleştiren insanların videoları YouTube'a yüklendi.[10] Aralık 2016'da, insanların kemere çıkmasını ve geçiş yapmasını yasaklayan acil durum emri ilan edilerek, izinsiz kemere çıkanlara 1500 € para cezası verileceği açıklandı.[11] Ancak bu yasak uygulanamadı ve Mart 2017'de yıkılmasına kadar kemer üzerinde geçişler devam etti.[12][13]

Çökmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Azur Penceresinin çökmeden önceki ve sonraki halinin karşılaştırılması

8 Mart 2017'de yerel saatte 09: 40'ta (08: 40 UTC) şiddetli bir fırtına sonucunda sütun da dahil olmak üzere kemerin tamamı çöktü ve deniz seviyesi üzerinde, pencereden hiçbir kalıntı kalmadı.[1][14] Başbakan Joseph Muscat ve muhalefet lideri Simon Busuttil, Azur Penceresinin çökmesine Twitter'dan tepki gösterdi. Muscat tweet'te "Yıllardır hazırlanan raporlar bu doğa harikasının doğal erozyona kurban olmasının kaçınılmaz olduğuna işaret ediyordu, o acı gün geldi" ifadelerini kullandı.[14] Ayrıca kemerin çökmesi, Malta medyasında internet fenomeni konusu oldu.[15] Çevre ve Kaynaklar Kurumu, çöküşü Malta'nın kültürel mirası için büyük bir kayıp olduğunu açıkladı.[16]

Jeoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]

Azur Penceresi yaklaşık 28 m (92 ft) yüksekliğinde ve yaklaşık 25 m (82 ft) açıklığında doğal bir kemerdi. Dwejra noktası olarak bilinen bir burnun ucunda yer alıyordu. Kemer, üye A ve üye B olarak bilinen iki alt Coralline kireç taşı'ndan oluşmaktadır. Üye A, kemerli sütun ve tabanını oluştururken, üye B, desteksiz kemerin çoğunu da içeren üst katmanı oluşturmuştur.[5]

Mavi Pencere, derz boyunca gelişen ve küçük bir kemerle ulaşılan büyük bir dairesel obruk olan Qawra yakınlarında yer alır. Doğal bir kemer köprüsünün çökmesi sonucu geriye kalan yığından oluşan Fungus Rock adacığı da yakınlarda bulunmaktadır. Bir başka doğal kemer olan, Wied il-Mielaħ Penceresi, Dwejra'nın yaklaşık 3.7 km (2.3 mil) kuzeydoğusunda bulunmaktadır.[5][7]

Popüler kültürdeki yeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mavi Pencere, Titanların Savaşı ve Monte Kristo Kontu gibi birçok filmde mekan olarak kullanıldı.[17] Kemer; 1997 yılı yapımı, çekimleri Malta ve Türkiye'de gerçekleştirilen Odysseia adlı mini dizide görüldü.[18] HBO'nun televizyon dizisi Game of Thrones'in birinci sezonundaki Dothraki düğün sahnesi için çekim yeri olarak kullanıldı.[19] 2017'de Amerikalı profesyonel serbest atlama şampiyonu David Colturi, çekimleri Azur Penceresi ve Wied il-Mielaħ Penceresinde gerçekleştirilen Hugo Boss'ın takım elbise reklam videosunda yer aldı.[20]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Azur Penceresi ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b "Malta's Azure Window collapses into the sea". BBC. 8 Mart 2017. 8 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2017. 
  2. ^ "Malta's 'Azure Window' rock formation collapses into the sea". Reuters. 8 Mart 2017. Erişim tarihi: 8 Mart 2017. 
  3. ^ a b Ivan Martin (19 Temmuz 2013). "The Azure Window is still safe... for now". Times of Malta. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  4. ^ "Qawra/Dwejra". UNESCO. 19 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  5. ^ a b c "Geological and geotechnical report on the Azure Window, Gozo: Rock assessment and recommendations for preservation and conservation. Report prepared for the Ministry for Sustainable Development, the Environment and Climate Change (Ref: MG 22/2005), Malta" (PDF). Geoscience Consulting. 10 Mart 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  6. ^ "Part of Dwejra 'Azure window' collapses". Times of Malta. 17 Nisan 2012. 10 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  7. ^ a b c Dwejra - A Coastal Nature Park (PDF). Avrupa Komisyonu: Environment - Life Project Report. 2013. ss. 1-8. 25 Eylül 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  8. ^ "A huge part of the Dwejra Window rock collapsed". TVM. 26 Haziran 2016. 29 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  9. ^ "Dwejra Azure Window fissure grows, collapse may be close". The Malta Independent. 6 Aralık 2015. 23 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  10. ^ Daniel Mizzi (27 Kasım 2016). "Rocks fall off picturesque Azure Window after cliff jumper dive". Malta Today. 27 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  11. ^ "€1,500 fine if you step on Azure Window from now on". Times of Malta. 3 Aralık 2016. 4 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  12. ^ "Watch: Dozens trespass across Azure Window without a care in the world". Times of Malta. 4 Mart 2017. 4 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  13. ^ "Dünya harikası Mavi Pencere suya gömüldü!". Milliyet. 9 Mart 2017. 9 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  14. ^ a b Travis M. Andrews (9 Mart 2017). "'That sad day arrived': Malta's Azure Window, as seen on 'Game of Thrones,' collapses into sea". The Washington Post. 11 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  15. ^ "Azure Window collapse: humour takes over". Times of Malta. 8 Mart 2017. 8 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  16. ^ "Dwejra Window collapses; geologist says pillar gave way". The Malta Independent. 8 Mart 2017. 8 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  17. ^ Nadia Khomami (8 Mart 2017). "'It's heartbreaking': Maltese mourn collapse of Azure Window arch". The Guardian. 8 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  18. ^ Hugh Morris (8 Mart 2017). "Malta's famous Azure Window arch collapses into the sea". The Daily Telegraph. 12 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  19. ^ "Game of Thrones'un Mavi Pencere'si yıkıldı". NTV.com.tr. 9 Mart 2017. 10 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
  20. ^ "La "finestra azzurra" dell'isola di Gozo non c'è più (İtalyanca)". Agi.it. 8 Mart 2017. 8 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2017. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Azur_Penceresi&oldid=29125976" sayfasından alınmıştır