Bağdaştırma - Vikipedi

Bağdaşıklık ile karıştırılmamalıdır.

Bağdaştırma, iki veya daha fazla sözcüğün bir araya gelerek yeni bir anlama bürünmesi.^[1] Bağdaştırmalara daha çok isim ve sıfat tamlamalarında rastlanır; bununla birlikte fiillerde, edatlarda ve bağlaçlarda da görülür. Tamlamayı meydana getiren sözcüklerin teker teker anlamlarına bakıldığında, sözcük öbeğinin kolektif anlamından oldukça farklı olduğu görülür.

Alışılmış bağdaştırmalar, adından da anlaşılacağı üzere, günlük kullanımda sık rastlanan ve genellikle görünen anlamını yansıtan sözcük öbekleridir:

• çavdar ekmeği, çatlak bardak, su böreği
• Demir kapının sürgüsü usulca çekildi.
• Demir kapının sürgüsü usulca çekildi.

Alışılmamış bağdaştırmalarda sözcükler sıra dışı anlamlarda kullanılır. Bu tür kullanımlara gündelik konuşmada pek rastlanmaz, hatta kullanımı kulağa tuhaf gelebilir; ancak şiir gibi edebî eserlerde yaygın olarak kullanılır. Aşağıdaki kalın yazılmış sözcük grupları alışılmamış bağdaştırmalara örnektir:

Kurudu artık otlar, bitmiyor tazeleri

Birikinti sularda yaprak cenazeleri^[1]

Hicabın çığlığına takılır özlemlerim

Kurt uyur, kuş uyur, zindan uyurdu

Dışarıda gürül gürül akan bir dünya

Edebiyat ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.