Cor Caroli - Vikipedi

α Canum Venaticorum
α Canum Venaticorum'un konumu (daire içinde)
Gözlem verisi
Dönem J2000.0      Ekinoks J2000.0 (ICRS)
Takımyıldız Av köpekleri
α2 CVn
Sağ açıklık 12sa 56d 01,66622s[1]
Dik açıklık +38° 19′ 06,1541″[1]
Görünür büyüklük (V) 2,84 ila 2,98[2]
α1 CVn
Sağ açıklık 12sa 56d 00,43258s[1]
Dik açıklık +38° 18′ 53,3768″[1]
Görünür büyüklük (V) 5,60[3]
Özellikler
α2 CVn
Tayfsal sınıf A0pSiEuHg[4]
U−B renk ölçeği −0,32[5]
B−V renk ölçeği −0,12[5]
Değişen yıldız türü α2 CVn
α1 CVn
Tayfsal sınıf F2V[6]
U−B renk ölçeği −0,03[7]
B−V renk ölçeği +0,34[7]
Astrometri
α2 CVn
Dikey hız (Rv)-4,1±0,2[8] km/s
Özdevinim (μ) RA: -235,08[1] mys/y
Dec.: 53,54[1] mys/y
Iraklık açısı (π)32,7227 ± 0,5844 mys[9]
Uzaklık100 ± 2 ly
(30,6 ± 0,5 pc)
Mutlak büyüklük (MV)0,16±0,08[10]
α1 CVn
Dikey hız (Rv)-0,60 ± 0,9[11] km/s
Özdevinim (μ) RA: −232,86[1] mys/y
Dec.: 55,69[1] mys/y
Iraklık açısı (π)30.6121 ± 0.0666 mys[12]
Uzaklık106,5 ± 0,2 ly
(32,67 ± 0,07 pc)
Ayrıntılar
α2 CVn
Kütle2,97±0,07[10] M☉
Yarıçap2,49±0,26[10] R☉
Aydınlatma gücü101±12[10] L☉
Yüzey kütle çekimi (log g)3,9±0,1[10] cgs
Sıcaklık11 600±500[10] K
Dönüş5,46939 g[10]
Dönüş hızı (v sin i)18,4±0,5[10] km/s
Yaş165+60
-70[10] Milyon yıl
α1 CVn
Kütle1,47±0,15[13] M☉
Yarıçap1,5[13] R☉
Yüzey kütle çekimi (log g)4,25±0,22[13] cgs
Sıcaklık7.080[13] K
Dönüş hızı (v sin i)18[14] km/s
Katalog belirtmeleri
α CVn, Alpha CVn, 12 CVn, BD+39° 2580, ADS 8706 AB, CCDM J12560+3819B[15]
α2 CVn: α CVn A, 12 CVn A, FK5 485, GC 17557, HD 112413, HIP 63125, HR 4915, SAO 63257[15]
α1 CVn: α CVn B, 12 CVn B, GC 17556, HD 112412, HIP 63121, HR 4914, SAO 63256[16]
Veritabanı kaynakları
SIMBADα2 CVn
α1 CVn

Cor Caroli, Alfa Canum Venaticorum veya α Canum Venaticorum olarak belirtilen ikili yıldızdır. Uluslararası Astronomi Birliği "Cor Caroli" adını özellikle ikilinin daha parlak olan yıldızı için kullanır.[17] Alfa Canum Venaticorum, kuzey takımyıldızı Av köpekleri'nin en parlak yıldızdır.

Gözlem bilgisi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuzey göksel yarımkürede bulunan bir yıldızdır. Konumu oldukça kuzeydedir ve bu da yıldızın genellikle kuzey yarımküreden gözlemlenebildiği anlamına gelir. Burada çoğu ılıman bölgelerden bile batmayan bir yıldız olarak gözlemlenebilir. Güney yarımkürede görünürlüğü genellikle alt ılıman bölgeler ve tropikal kuşakla sınırlıdır. 2,89 kadir büyüklüğündeki parlaklığı nedeniyle ışık kirliliği tarafından hafifçe etkilenmiş küçük kentsel merkezlerden bile zorluk yaşamadan gözlemlenebilir.

Akşam gökyüzünde gözlemlenmesi için en iyi dönem Ocak ve Eylül ayları arasına denk gelir. Kuzey yarımkürede yıldızın deklinasyonu sayesinde sonbaharın başlarında da görülebilirken, güney yarımkürede yalnızca sonbahar aylarında sınırlı ölçüde gözlemlenebilir.

Adlandırma

[değiştir | kaynağı değiştir]

α Canum Venaticorum, Latinceleştirilmiş adıyla Alfa Canum Venaticorum, sistemin Bayer belirtmesidir. İki yıldızdan daha parlak olanı α2 Canum Venaticorum, daha sönük olanı ise α1 Canum Venaticorum olarak adlandırılır.[18]

Batı dünyasında Alfa Canum Venaticorum, "Charles'ın Kalbi" anlamına gelen Cor Caroli olarak adlandırıldığı 17. yüzyıla kadar bir isme sahip değildi. Bu ismin 1649 yılında İngiliz İç Savaşı sırasında idam edilen İngiltere Kralı I. Charles'ın mı yoksa 1660 yılında İngiliz monarşisini yeniden kuran oğlu II. Charles'ın onuruna mı verildiği konusunda bazı belirsizlikler vardır. Bu isim 1660 yılında II. Charles'ın doktoru Sir Charles Scarborough tarafından ortaya atılmıştır. Scarborough, yıldızın II. Charles'ın İngiltere'ye döndüğü gece olağanüstü derecede parlak göründüğünü iddia etmiş ve bu ismi vermişti. R.H. Allen, Yıldız İsimleri (Star Names) adlı kitabında Scarborough'nun bu ismi Edmond Halley'e önerdiğini ve II. Charles'a atıfta bulunmayı amaçladığını iddia ediyor.[19] Robert Burnham Jr. ise "ismin Halley'e atfedilmesinin J. E. Bode tarafından 1801 yılında Berlin'de yayınlanan bir bildiride yer aldığını, fakat başka bir doğrulama olmadığını" belirtmektedir.[20] Ian Ridpath'in "Star Tales" kitabında ise adın ilk kez 1673'te Francis Lamb'ın haritasında göründüğü ve Cor Caroli Regis Martyris ("şehit kral Charles'ın kalbi") olarak etiketlendiği belirtilir, bu da açıkça I. Charles'a atıfta bulunulduğunu göstermektedir.[21]

2016 yılında Uluslararası Astronomi Birliği, yıldızların özel adlarını kataloglamak ve standartlaştırmak amacıyla Yıldız Adları Çalışma Grubu'nu (WGSN - IAU Working Group on Star Names) organize etti.[22] WGSN'nin Temmuz 2016 tarihli ilk bülteninde, α2 Canum Venaticorum yıldızı için Cor Caroli'yi de içeren ve WGSN tarafından onaylanan ilk iki isim grubunun bir tablosu yer aldı.[23]

Çince'de İmparatorluk Muhafızları anlamına gelen 常陳 (Cháng Chén), α Canum Venaticorum, 10 Canum Venaticorum, Beta Canum Venaticorum, 6 Canum Venaticorum, 2 Canum Venaticorum ve 67 Ursae Majoris'ten oluşan bir yıldız desenini ifade eder.[24] Sonuç olarak, Alfa Canum Venaticorum'un Çince adı 常陳一 (Cháng Chén yī, Türkçe: İmparatorluk Muhafızlarının İlk Yıldızı)[25] olarak belirlenmiş ve Chang Chen adı, bu Çince isminden türetilmiştir.[26]

Özellikler

[değiştir | kaynağı değiştir]
1 Mart 2011 tarihinde İngiltere'nin kuzeyinde fotoğraflanan Cor Caroli

Alfa Canum Venaticorum, birleşik görünür büyüklüğü 2,81 kadir olan ikili yıldızdır. İki yıldız gökyüzünde 19,6 yay-saniye uzaklıkta bulunur ve küçük teleskoplarla bile kolayca ayırt edilebilirler. Sistem, Güneş'ten yaklaşık 110 ışık yılı uzaklıktadır.

Büyük elmas ya da Başak Elması olarak bilinen yıldız deseninin kuzey tepe noktasını işaret eder.

α2 Canum Venaticorum

[değiştir | kaynağı değiştir]
α2 Canum Venaticorum için TESS verisinden çizilen ışık eğrisi[27]

α2 Canum Venaticorum'un tayf tipi A0'dır ve görünür büyüklüğü, 5,47 günlük bir periyotla 2,84 ila 2,98 kadir aralığında değişir.[2] Dünya'nınkinden yaklaşık 5.000 kat daha güçlü bir manyetik alana sahip kimyasal olarak tuhaf yıldızdır ve aynı zamanda bir Ap/Bp yıldızı olarak sınıflandırılır.[28] Atmosferinde silikon, cıva ve evropiyum gibi bazı elementler aşırı miktarda bulunur. Bunun nedeninin bazı elementlerin kütleçekim kuvveti altında yıldızın içine doğru çökmesi, diğerlerinin ise radyasyon basıncı ile yükselmesi olduğu düşünülüyor.[18][28] Bu yıldız, α2 Canum Venaticorum değişenleri olarak adlandırılan bir değişen yıldız sınıfının prototipidir. Bu yıldızların güçlü manyetik alanlarının muazzam büyüklükte yıldız lekeleri ürettiğine inanılır. Bu yıldız lekeleri nedeniyle α2 Canum Venaticorum yıldızlarının parlaklığı dönüşleri sırasında önemli ölçüde değişir.

α1 Canum Venaticorum

[değiştir | kaynağı değiştir]

α1 Canum Venaticorum, görünür büyüklüğü 5,60 kadir ile yoldaşından oldukça sönük bir F-tipi ana kol yıldızıdır.[3] Ana yıldızdan yaklaşık 650 AU uzaklıkta olup, en az 7900 yıllık bir yörünge periyoduna sahiptir.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d e f g h van Leeuwen, F.; ve diğerleri. (2007). "Validation of the new Hipparcos reduction". Astronomy and Astrophysics. 474 (2). ss. 653-664. arXiv:0708.1752 $2. Bibcode:2007A&A...474..653V. doi:10.1051/0004-6361:20078357. 21 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2024. 
  2. ^ a b alf 2 CVn, database entry, The combined table of GCVS Vols I-III and NL 67-78 with improved coordinates, General Catalogue of Variable Stars 20 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Sternberg Astronomical Institute, Moscow, Russia. Erişim tarihi: 2 Kasım 2009.
  3. ^ a b Ducati, J. R. (2002). "VizieR Online Data Catalog: Catalogue of Stellar Photometry in Johnson's 11-color system". CDS/ADC Collection of Electronic Catalogues. Cilt 2237. Bibcode:2002yCat.2237....0D. 
  4. ^ HR 4915 25 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., database entry, The Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Preliminary Version), D. Hoffleit and W. H. Warren, Jr., CDS ID V/50 5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Accessed on line November 2, 2009.
  5. ^ a b Mermilliod, J.-C. (1986). "Compilation of Eggen's UBV data, transformed to UBV (unpublished)". Catalogue of Eggen's UBV Data. Bibcode:1986EgUBV........0M. 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2024. 
  6. ^ Gray, R. O.; Corbally, C. J.; Garrison, R. F.; McFadden, M. T.; Robinson, P. E. (2003). "Contributions to the Nearby Stars (NStars) Project: Spectroscopy of Stars Earlier than M0 within 40 Parsecs: The Northern Sample. I". The Astronomical Journal. 126 (4). s. 2048. arXiv:astro-ph/0308182 $2. Bibcode:2003AJ....126.2048G. doi:10.1086/378365. 
  7. ^ a b Johnson, H. L. (1966). "UBVRIJKL Photometry of the Bright Stars". Communications of the Lunar and Planetary Laboratory. Cilt 4. s. 99. Bibcode:1966CoLPL...4...99J. 
  8. ^ Gontcharov, G. A. (2006). "Pulkovo Compilation of Radial Velocities for 35 495 Hipparcos stars in a common system". Astronomy Letters. 32 (11). ss. 759-771. arXiv:1606.08053 $2. Bibcode:2006AstL...32..759G. doi:10.1134/S1063773706110065. 
  9. ^ Brown, A. G. A.; ve diğerleri. (Gaia collaboration) (2021). "Gaia Early Data Release 3: Summary of the contents and survey properties". Astronomy & Astrophysics. 649: A1. arXiv:2012.01533 $2. Bibcode:2021A&A...649A...1G. doi:10.1051/0004-6361/202039657.  (Erratum: DOI:10.1051/0004-6361/202039657e). [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?Gaia%20EDR3%201517698716348324992 Bu kaynak için VizieR'deki Gaia EDR3 kaydı.
  10. ^ a b c d e f g h i Kochukhov, O.; Wade, G. A. (2010). "Magnetic Doppler imaging of α2 Canum Venaticorum in all four Stokes parameters". Astronomy and Astrophysics. Cilt 513. ss. A13. arXiv:1002.0025 $2. Bibcode:2010A&A...513A..13K. doi:10.1051/0004-6361/200913860. 
  11. ^ Holmberg, J.; Nordström, B.; Andersen, J. (2007). "The Geneva-Copenhagen survey of the Solar neighbourhood II". Astronomy and Astrophysics. 475 (2). s. 519. arXiv:0707.1891 $2. Bibcode:2007A&A...475..519H. doi:10.1051/0004-6361:20077221. 
  12. ^ Brown, A. G. A.; ve diğerleri. (Gaia collaboration) (2021). "Gaia Early Data Release 3: Summary of the contents and survey properties". Astronomy & Astrophysics. 649: A1. arXiv:2012.01533 $2. Bibcode:2021A&A...649A...1G. doi:10.1051/0004-6361/202039657.  (Erratum: DOI:10.1051/0004-6361/202039657e). [http://vizier.u-strasbg.fr/viz-bin/VizieR-S?Gaia%20EDR3%201517698613271954304 Bu kaynak için VizieR'deki Gaia EDR3 kaydı.
  13. ^ a b c d Allende Prieto, C.; Lambert, D. L. (1999). "Fundamental parameters of nearby stars from the comparison with evolutionary calculations: masses, radii and effective temperatures". Astronomy and Astrophysics. Cilt 352. ss. 555-562. arXiv:astro-ph/9911002 $2. Bibcode:1999A&A...352..555A. 
  14. ^ Royer, F.; Zorec, J.; Gómez, A. E. (2007). "Rotational velocities of A-type stars". Astronomy and Astrophysics. 463 (2). s. 671. arXiv:astro-ph/0610785 $2. Bibcode:2007A&A...463..671R. doi:10.1051/0004-6361:20065224. 
  15. ^ a b "* alf02 CVn". SIMBAD. Centre de données astronomiques de Strasbourg. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017. 
  16. ^ "* alf01 CVn". SIMBAD. Centre de données astronomiques de Strasbourg. Erişim tarihi: 4 Mayıs 2017. 
  17. ^ "IAU Catalog of Star Names". 7 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016. 
  18. ^ a b Cor Caroli 4 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Stars, Jim Kaler. Erişim tarihi: 15 Eylül 2008.
  19. ^ R.H. Allen, Star Names: Their Lore and Meaning.
  20. ^ Robert Burnham, Jr. Burnham's Celestial Handbook, Cilt 1, s. 359.
  21. ^ Ian Ridpath: "Star Tales", Canes Venatici 15 Aralık 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Ayrıca bakınız Deborah J. Warner, The Sky Explored: Celestial Cartography 1500-1800.
  22. ^ "IAU Working Group on Star Names (WGSN)". 13 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2016. 
  23. ^ "Bulletin of the IAU Working Group on Star Names, No. 1" (PDF). 17 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Temmuz 2016. 
  24. ^ (Çince) 中國星座神話, written by 陳久金. Published by 台灣書房出版有限公司, 2005, 978-986-7332-25-7.
  25. ^ (Çince) 香港太空館 - 研究資源 - 亮星中英對照表 29 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Hong Kong Space Museum. Erişim tarihi: 23 Kasım 2010.
  26. ^ Richard Hinckley Allen: Star Names — Their Lore and Meaning: Canes Venatici
  27. ^ "MAST: Barbara A. Mikulski Archive for Space Telescopes". Space Telescope Science Institute. 27 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2021. 
  28. ^ a b "Cor Caroli", p. 49, The hundred greatest stars, James B. Kaler, Springer, 2002, 0-387-95436-8.
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Cor_Caroli&oldid=34167125" sayfasından alınmıştır