Vajina - Vikipedi

Bu madde doğum kanalı hakkındadır. Dışta bulunan kadın cinsel organları için vulva sayfasına bakınız.
vajina
Latince isimvagina
Sistemdişi üreme organları, vulva
ArterUterin arter
Toplardamarvaginal venous plexus
Lenfinternal iliyak lenf nodları
Tanımlayıcılar
JSTORvaginal-mucosa
Microsoft Academic2777744392
MeSHD014621
TA3523
FMA19949

Vajina, memelilerde dişi genital sisteminin esnek ve kaslı kısmıdır. Vajina, insanlarda vulvadan servikse kadar uzanır. Dış vajinal açıklık normalde kısmen himen adı verilen bir zarla örtülüdür. Dip ucunda serviks (rahim boynu) vajinaya doğru çıkıntı yapar. Vajina cinsel ilişki ve doğumun gerçekleşmesini sağlar. Aylık âdet döngüsünün bir parçası olarak insanlarda ve insanlara yakın akraba olan primatlarda meydana gelen âdet kanamasını da (veya kısaca regl) yönlendirir.

Vajina üzerine yapılan araştırmalar özellikle farklı hayvanlar için eksik olmakla birlikte, vajinanın konumu, yapısı ve boyutunun türler arasında farklılık gösterdiği belgelenmiştir. Dişi memelilerde genellikle idrar yolu için üretral açıklık ve genital yol için vajinal açıklık olmak üzere iki dış açıklık bulunur. Bu özellik hem idrar çıkarma hem de üreme için genellikle tek bir üretral açıklığa sahip olan erkek memelilerden farklıdır. Vajinal açıklık, yakınında bulunan üretral açıklıktan çok daha büyüktür ve her ikisi de insanlarda labia tarafından korunmaktadır. Amfibiler, kuşlar, sürüngenler ve tek deliklilerde kloak, gastrointestinal kanal, idrar yolu ve üreme yolu için tek dış açıklıktır.

Cinsel ilişki veya diğer cinsel aktiviteler esnasında vajinaya daha yumuşak bir penetrasyon sağlamak için insan dişileri ve diğer dişi memelilerde cinsel uyarılma sırasında vajinadaki ıslaklık artar. Islaklıktaki bu artış, vajinal ıslanmayı sağlayarak sürtünmeyi azaltır. Vajina duvarlarının dokusu, cinsel ilişki sırasında penis için sürtünme ortamı yaratarak penisin boşalana kadar uyarılmasını ve döllenmenin gerçekleşmesini sağlar. Zevk ve bağlanmanın yanı sıra, kadınların başkalarıyla gerçekleştirdikleri cinsel davranışlar (bu davranışlar arasında heteroseksüel cinsellik veya lezbiyen cinselliği sayılabilir), tavsiye edilen güvenli seks uygulamalarıyla riskleri azaltılabilecek cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara neden olabilir.

Vajina ve vulva, tarih boyunca toplumlarda olumsuz algılar, olumsuz konuşma biçimleri, kültürel tabular ve bu tabuların kadın cinselliği, maneviyat ya da yaşamın yenilenmesi gibi kavramlar için birer sembol olarak kullanılması gibi güçlü tepkiler uyandırmıştır. Halk arasında vajina kelimesi genellikle vulva ya da genel olarak kadın cinsel organları için kullanılan bir sözcüktür. Ancak sözlük ve anatomi tanımlarında vajina sadece içeride bulunan özel yapıya karşılık gelir ve bu anlam ayrımını anlamak, kadın cinsel organı hakkındaki bilgileri geliştirerek sağlık hizmeti iletişiminde fayda sağlayabilir.

Etimoloji ve anlam

[değiştir | kaynağı değiştir]

Vajina terimi Latince'den gelir ve "kılıf" veya "kın" anlamını taşır. Vajina sözcüğünün çoğulu Latincede vaginae veya vaginas,[1] Türkçede vajinalardır. Vajina, hamilelik ve çocuk doğurma bağlamında "doğum kanalı" olarak da adlandırılabilir.[2][3] Sözlük ve anatomi tanımlarında vajina sözcüğü sadece içeride bulunan özel yapıya karşılık gelse de, halk ağzında vulva yahut hem vajina hem de vulva için kullanılır.[4][5]

"Vulva" için vajina terimini kullanmak tıbbî veya hukukî karışıklıklara sebep olabilir. Örneğin bir kişinin söz konusu organın bulunduğu bölgeye ilişkin yorumu bir başkasından farklı olabilir.[4][6] Vajina tıbbî olarak, himen (veya himenin kalıntıları) ile serviks arasındaki kanaldır ancak hukukî olarak vulvadan (labia arasından) başlar.[4] Vajina teriminin yanlış kullanılmasının nedeni, kadın cinsel organlarının anatomisi üzerine erkek cinsel organları konusunda yapılan çalışmalardaki kadar düşünülmemesi ve bu durumun hem halk hem de sağlık uzmanları arasında doğru bir kelime dağarcığının yokluğuna yol açmasından dolayı olabilir. Bu nedenden ve kadın cinsel organının daha iyi anlaşılmasının kadın gelişimine ilişkin cinsel ve psikolojik zararlarla mücadeleye yardımcı olabileceğinden ötürü araştırmacılar vulva için doğru terimin kullanılmasını desteklemektedir.[6][7][8]

Yapı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Makroskobik anatomi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Ayrıca bakınız: Vajinal destek yapıları
Pelvik anatomi ve kadın üreme sisteminin organları

İnsan vajinası, vulvadan rahim ağzına uzanan elastik, kaslı bir kanaldır. Vajina açıklığı ürogenital üçgende bulunur.[9][10] Ürogenital üçgen, perinenin ön kısmında bulunan üçgendir ve üretral açıklık ile üreme organının dışında bulunan kısımlarından oluşur.[11] Vajinal kanal, önünde bulunan üretra ile arkasında bulunan rektum arasında olup, vücudun içerisinde yukarıya doğru uzanır. Vajinanın daha üst bölgesinde, rahim ağzı yaklaşık 90 derecelik bir açıyla vajinanın ön yüzeyinde içine doğru çıkıntı yapar.[12] Vajinal ve üretral açıklıklar, labia tarafından korunurlar.[13]

Fizyolojik fonksiyonları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Vajina ile ilgili hastalıklar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Vajina prosedürleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Galeri

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Uterus ve tüpleri.
    Uterus ve tüpleri.
  • Kadın üreme organı sistemi
    Kadın üreme organı sistemi
  • Şematik vulva anatomisi.
    Şematik vulva anatomisi.
  • Uterus ve sağ geniş ligament, arkadan görünüm.
    Uterus ve sağ geniş ligament, arkadan görünüm.
  • Kadın gövdesinin alt bölümünün sagittal kesimi, sağ segment.
    Kadın gövdesinin alt bölümünün sagittal kesimi, sağ segment.
  • Uterusun arka yarısı ve vaginanın üst bölümü.
    Uterusun arka yarısı ve vaginanın üst bölümü.
  • Vaginal duvarın katmanları.
    Vaginal duvarın katmanları.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]
Wikimedia Commons'ta Vajina ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Stevenson A (2010). Oxford Dictionary of English. Oxford University Press. s. 1962. ISBN 978-0-19-957112-3. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021. 
  2. ^ Nevid J, Rathus S, Rubenstein H (1998). Health in the New Millennium: The Smart Electronic Edition (S.E.E.). Macmillan. s. 297. ISBN 978-1-57259-171-4. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021. 
  3. ^ Lipsky MS (2006). American Medical Association Concise Medical Encyclopedia. Random House Reference. s. 96. ISBN 978-0-375-72180-9. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021. 
  4. ^ a b c Dalton M (2014). Forensic Gynaecology. Cambridge University Press. s. 65. ISBN 978-1-107-06429-4. 17 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021. 
  5. ^ Jones T, Wear D, Friedman LD (2014). Health Humanities Reader. Rutgers University Press. ss. 231-232. ISBN 978-0-8135-7367-0. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021. 
  6. ^ a b Kirkpatrick M (2012). Human Sexuality: Personality and Social Psychological Perspectives. Springer Science & Business Media. s. 175. ISBN 978-1-4684-3656-3. 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021. 
  7. ^ Hill CA (2007). Human Sexuality: Personality and Social Psychological Perspectives. Sage Publications. ss. 265-266. ISBN 978-1-5063-2012-0. 3 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021. Little thought apparently has been devoted to the nature of female genitals in general, likely accounting for the reason that most people use incorrect terms when referring to female external genitals. The term typically used to talk about female genitals is vagina, which is actually an internal sexual structure, the muscular passageway leading outside from the uterus. The correct term for the female external genitals is vulva, as discussed in chapter 6, which includes the clitoris, labia majora, and labia minora. 
  8. ^ Sáenz-Herrero M (2014). Psychopathology in Women: Incorporating Gender Perspective into Descriptive Psychopathology. Springer. s. 250. ISBN 978-3-319-05870-2. 22 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2021. In addition, there is a current lack of appropriate vocabulary to refer to the external female genitals, using, for example, 'vagina' and 'vulva' as if they were synonyms, as if using these terms incorrectly were harmless to the sexual and psychological development of women.' 
  9. ^ Snell RS (2004). Clinical Anatomy: An Illustrated Review with Questions and Explanations. Lippincott Williams & Wilkins. s. 98. ISBN 978-0-7817-4316-7. 10 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021. 
  10. ^ Dutta DC (2014). DC Dutta's Textbook of Gynecology. JP Medical Ltd. ss. 2-7. ISBN 978-93-5152-068-9. 4 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021. 
  11. ^ Drake R, Vogl AW, Mitchell A (2016). Gray's Basic Anatomy E-Book. Elsevier Health Sciences. s. 246. ISBN 978-0-323-50850-6. 4 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2021. 
  12. ^ Ginger VA, Yang CC (2011). "Functional Anatomy of the Female Sex Organs". Mulhall JP, Incrocci L, Goldstein I, Rosen R (Ed.). Cancer and Sexual Health. Springer. ss. 13, 20-21. ISBN 978-1-60761-915-4. 
  13. ^ Ransons A (15 Mayıs 2009). "Reproductive Choices". Health and Wellness for Life. Human Kinetics 10%. s. 221. ISBN 978-0-7360-6850-5. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Vajina&oldid=34197582" sayfasından alınmıştır