Diomidis - Vikipedi

Diomedes, Argos Kralı - M.Ö. 430 yılında Kresilas tarafından yapılan Romalı heykel kopyası, Münih
Athena, savaşa girmeden kısa bir süre önce Diomedes'e danışmanlık yapar. Schlossbrücke, Berlin.

Diomedes ya da Diomede (Yunanca 'Diomēdēs', "tanrı gibi kurnaz" veya "Zeus tarafından tavsiye edilen") Truva Savaşı'na katılmasıyla tanınan Yunan mitolojisinde bir kahramandır.

Tydeus ve Deipyle'in oğludur ve daha sonra anne tarafından büyükbabası Adrastos'un yerini alarak Argos Kralı oldu. Homeros'un İlyada'sında Büyük Aias ve Agamemnon'un yanında, Akhilleus'tan sonraki en iyi savaşçılardan biri olarak adledilmiştir. İlyada'nın yedinci kitabında, Büyük Aias, Diomedes ve Agamemnon, Odysseus ve Küçük Aias; Hektor ile savaşmak isteyen dokuz gönüllüden biridir. Daha sonra, Diomedes on veya daha fazla İtalyan şehri kurdu ve ölümünden sonra hem İtalya'da hem de Yunanistan'da çeşitli isimler altında ilahi bir varlık olarak ibadet edildi.

Diomedes, babası tarafından bir Aetolian'dı ve annesi bir Argos'luydu. Babası Tydeus, Kalydon kralı Oeneus'un oğlu olduğu için kraliyet soyundadır. Tydeus, kuzenleri ya da amcaları gibi akrabalarını öldürdüğü için anavatanından sürgün edilmişti. Her durumda, Tydeus sürüldü ve Argos kralı Adrastos'a sığındı. Adrastos ona kızı Deipyle bile ona vererek, misafirperverliğini gösterdi. İkisi mutlu bir şekilde evlendi ve iki çocukları oldu - bir kızı Comaetho ve bir oğul Diomedes.

Bir süre sonra, Thebai'den sürgün edilmiş prens Polyneikes, Argos'a geldi; Adrastos'a kendi vatanına dönmesine yardım etmesi için yalvardı. Adrastos yardım edeceğine söz verdi ve Thebai'ye karşı savaşmak için kuvvet toplamaya başladı. Ordu, her biri Thebai şehrinin yedi kapısından birine saldırmakla görevlendirilen yedi komutandan oluşuyordu; Tydeus, Polyneikes ve Adrastos bunların arasındaydı. Birlikte, bu komutanlar Thebai'e Karşı Yediler olarak biliniyordu.

Ancak, kardeşlerinin en hızlısı olan atı Arion sayesinde kurtulan Adrastus dışında, Argos şampiyonlarının yedisi de takip eden savaşta öldürüldüğü için sefer tam bir felaket oldu. Öldürülenler arasında Diomedes'in babası Tydeus da vardı.

Tydeus o sırada Athena'nın en sevdiği savaşçıydı ve ölürken ona onu ölümsüz yapacak sihirli bir iksir (Athena'nın babasından elde ettiği) sunmak istedi. Ancak Tydeus, onu yaralayan ve nefret ettiği düşmanın beynini yediğinde, Athena tiksintiyle verdiği imtiyazdan vazgeçmiştir.[1]

Kimilerine göre babası öldürüldüğünde Diomedes dört yaşındaydı. Babalarının cenaze töreninde, Thebai savaşında başarısız olan yedi komutanın oğulları (Aegialeus, Alkmaeon, Amphilocos, Diomedes, Euryalus, Promachus, Sthenelus ve Thersander) bir araya geldi ve Thebai'den babalarının intikamını almak için yemin ettiler. Bu çocuklar, "Her şey olup bittikten sonra" doğdukları için " Epigoni " olarak adlandırıldılar.

On yıl sonra, Epigoni, Alkmaeon'u başkomutan olarak atayarak Thebai'e karşı başka bir sefer başlatmak için yola çıktı. Birliklerini, Messenia, Arkadya, Korinth ve Megara'dan gelen kuvvetlerle güçlendirdiler. Ancak bu ordu, Thebai'nin birlikleri ile karşılaştırıldığında hala küçüktü.

Epigoni savaşı, Yunan mitolojisinde Truva Savaşı'ndan önceki en önemli sefer olarak hatırlanır. Destanlar için favori bir konuydu ama ne yazık ki bu destanların hepsi artık kaybolmuştur. Ana muharebe Glisas'da gerçekleşti. Burada Pren Aegialeus (Adrastos'un oğlu ve tahtın varisi), Kral Laodamas tarafından öldürüldü. Kral Laodamas da Alkmaeon tarafından öldürüldü. Kralları ölünce, Thebaililer bunun kendilerinin sonun geldiğine inandılar, kahin Tiresias'a danışarak, şehirden kaçmaya teşvik edildiler. Thebaililer şehirden kaçınca ve Epigoniler hiçbir muhalefetle karşılaşmadan şehre girdi; şehrin hazinelerini yağmaladılar ve şehrin büyük surlarını yıktılar. Hedeflerine ulaşan Epigoniler eve döndü; ancak dönmeden önce Thebai'e Karşı Yediler savaşında başarısız olan Polynikes'in oğlu Thersander'i Thebai'nin başına geçirdiler.[2]

Diomedes ve Argos kuvvetleri eve dönerken, yaşlı Kral Adrastos, oğlu Aegialeus'un savaşta öldüğünü öğrenince kederden öldü; bu nedenle Diomedes, Adrastos'un erkek torunlarının sonuncusu olmuştur. Böylece, Argos'a dönen Diomedes tahta çıktı. Diomedes, tahtını güvenceye almak için ölen veliaht Aegialeus'un kızı Prenses Aegialia ile evlendi.[3]

Bazılarına göre Diomedes, Argos'u beş yıldan fazla bir süre yönetmiş ve süre boyunca şehre çok zenginlik ve istikrar getirmiştir. Yetenekli bir politikacıydı ve diğer yöneticiler tarafından büyük saygı gördü. Kalydon siyasetine (babasının anavatanı) göz kulak oldu. Agrius'un oğulları (Thersites liderliğindeki) Oeneus'u (Diomedes'in büyükbabası) hapse atıp kendi babalarını tahta çıkardığında, Diomedes Oeneus'u tahta geri getirmeye karar verdi.

Diomedes Kalydon'a saldırdı ve krallığı ele geçirdi; Thersites, Onchestus (Peloponez'e kaçan) ve Agrius (intihar eden) dışındaki tüm hainleri öldürdü ve büyükbabası Oeneus'u tahta geri getirdi. Daha sonra Oeneus, krallığı damadı Andraemon'a emanet etti ve Diomedes'le buluşmak için Argos'a gitti; ancak yolda (Arkadya'da) Thersites ve Onchestus tarafından öldürüldü. Katilleri bulamayan Diomedes, ölümünü onurlandırmak için büyükbabasının gömüldüğü yerde "Oenoe" adlı efsanevi bir şehir kurdu. Daha sonra Thersites Truva Savaşı'nda Truvalara karşı savaştı ve soylu Diomedes ona kötü davranmadı (ancak diğer tüm Akhalar Thersites'ten nefret etti). Thersites, Akhilleus tarafından vahşice öldürüldüğünde (çünkü Akhilleus Penthesilya'nın cesedi başında ağladığı için onunla dalga geçmişti), Diomedes Akhilleus'u cezalandırmak isteyen tek kişidir.[4]

Hyginus ve Pseudo-Apollodoros'a göre Diomedes, Helen'in taliplerinden biridir ve bu nedenle, tüm taliplerin Helen'in kocası olarak seçilen adamı herhangi bir kişiye karşı savunacağını ve onların evliliğini koruyacağına dair yemin etmişti. Bu yüzden,Truva prensi Paris Menelaos'un karısı Helen'i kaçırdığında, yemin edenlerin hepsi Agamemnon (Menelaos'un kardeşi) tarafından savaşa çağrıldı, böylece, Paris'in kaçırdığı Helen'i ve mallarını geri almak için Avlis'ten Truva'ya yelken açacak koalisyona katıldı.[5] Ancak Hesiodos, Diomedes'i talipleri listesine dahil etmez. Diomedes'in Helen'in taliplerinden biri olarak anılması, muhtemelen daha sonraki zamanlardadır. Diomedes'in adı, İlyada'da Gemi Kataloğunda geçmesinden kaynaklı olarak, Helen'in talipleri listesine sonradan eklendiği tahmin edilmektedir. Aslında Helen kaçırılmadan önce kocası Menelaos ile birlikte Sparta'yı on yıl boyunca yönettiğini kabul edersek, Diomedes onların evliliği boyunca hala çocuk olmalıydı ve Helen'e talip olamazdı.[6]

Diomedes, Truva Savaşı'na katılmasıyla tanınır. Homeros'a göre, Diomedes savaşa 80 gemilik bir filoyla girer, Agamemnon (100 gemi) ve Nestor'un (90 gemi) katkılarından sonra üçüncüdür. Hem Sthenelus hem de Euryalus (Epigoniler) onun komutası altındaki orduya katıldılar. Sthenelus, Diomedes'in arabasının sürücüsü ve muhtemelen en yakın arkadaşıydı. Argos, Tiryns, Troezen ve diğer bazı şehirlerden gelen tüm birliklerin başında Diomedes vardı.

Akhalar arasında Diomedes'in yeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akha krallarının en küçüğü olmasına rağmen, Diomedes birçok akademisyene göre en deneyimli lider olarak kabul edilir (Truva Savaşı'ndan önceki en önemli savaş seferi de dahil olmak üzere diğerlerinden daha fazla savaşa katılmıştır - yaşlı Nestor bile bu tür savaşlara katılmamıştı.)

Akhilleus'tan sonra, Diomedes, Akhalar arasında en güçlü ve en yetenekli savaşçı olarak kabul edilir. Silahlı düelloda, Telamon oğlu Aias'ı yenmek üzereyken; diğer Akhalar Aias'ın ölmesinden endişelendikleri için onu durdurdular ve eşit ödül almalarını teklif ettiler. Aias, Diomedes'e ödül olarak uzun kılıç verdi çünkü Diomedes ilk kanı akıtmıştır. Aeneas'ı (ikinci en iyi Truva savaşçısı) bir kez yendi (ve öldürebilirdi).

O ve Odysseus, disiplin, cesaret, cesaret, kurnazlık ve beceri gerektiren gizli askeri operasyonlara katılan Akhalı kahramanlardı.

Diomedes, Athena'dan ilahi yardım ve korumayı aldı. Athena'nın en sevdiği savaşçıydı (bir zamanlar Athena'nın arabasını bile sürdü). Ayrıca Zeus'un oğlu Herakles dışında Olimpos tanrılarına (en önemlisi mızrağıyla vurduğu Ares) saldıran ve hatta yaralayan tek kahramandı. Bir keresinde ölümsüzleri ayırt edebilmesi için ona ilahi bir yetenek bile verildi.

Homeros sonrası mitolojide sadece Diomedes ve Menelaos'a ölümsüzlük teklif edildi ve tanrı oldular.

Tanrı Hephaistos, Diomedes'in zırh yaptı. Hera'nın oğlu Hephaistos tarafından yapılan böyle bir silah taşıyan, Akhilleus dışındaki tek Akhalı savaşçıydı. Ayrıca yaban domuzu işlenmiş yuvarlak bir kalkanı vardı. Savaşta babasının kılıcının yanı sıra bir mızrak da taşıyordu. Altın zırhının göğsünde bir yaban domuzu arması vardı. Ölümlü bir demirci tarafından yapılmış zırh, Athena tarafından kutsanarak Tydeus'a verilmişti. Tydeus öldüğünde ise zırh Diomedes'e geçmiştir. Yetenekli bir demirci, Tydeus için bir aslan ve büyük bir yaban domuzu işlemeleri taşıyan kılıç yapmıştır.

Avlis'teki Diomedes

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akha liderlerinin toplandığı Avlis'te Diomedes, bir sürü macera yaşayacağı silah arkadaşı Odysseus ile tanıştı. Her ikisi de Athena'nın favori kahramanlarıydı ve ikisi de koruyucu tanrıçalarının ortak özelliklerini paylaşıyordu - Odysseus onun bilgeliği ve kurnazlığı ve Diomedes onun cesareti ve savaştaki yeteneğine sahipti; ama Odysseus da yeterince cesur bir savaşçı, Diomedes de en az onun kadar kurnazdı. Avlis'teyken birlikte hareket etmeye başladılar.

Akha ordusu, Avlis'den Truva'ya yelken açmak için İphigenia'yı (Agamemnon'un kızı) kurban etmek zorunda kaldıklarında; Agamemnon kızını kurban etmek ya da ordunun başkomutanlığından istifa etmek arasında kalmıştır. Ancak kızı İphigenia'yı tanrıça Artemis'e kurban etmeye karar verdiğinde, Odyssues bu kararı yerine getirmek için İphigenia'yı Miken'den Avlis'e kurmaca bir düğün için getirmiştir.[7] Hyginus'a göre Diomedes, Odysseus ile birlikte Iphigenia'yı getirmek için gitti ve bu, iki yoldaşın birlikte ilk görevi oldu.[8] Ancak, Pseudo-Apollodorus, Agamemnon'un Odysseus ve Talthybius'u gönderdiğini anlatır.[9] Euripides'e göre, ikisi de Iphigenia'yı getirmeye gitmedi, ancak İphigenia Tauris'de isimli oyununda, kızı getirme planının Odysseus'a ait olduğunu söyler.[10]

Odysseus, Truva'ya vardığında Palamedes'i balık tutarken boğarak öldürdü. Çünkü Odysseus, Truva Savaşı'na katılmak istememiştir ve Palamedes onu savaşa çağırdığında, deli taklidi yapmıştır. Ancak Palamedes onun bu hilesini açığa çıkararak, savaşa katılmasını sağlamıştır. Diğer hikâyelere göre, Palamedes Akhalara eve dönmelerini tavsiye ettiğinde, Odysseus onu hain olmakla suçladı ve sahte kanıtlar gösterdi- kendisine karşı tanıklık edecek sahte bir tanık buldu- [11] bunun üzerine Palamedes taşlanarak öldürüldü.

Bazıları, hem Diomedes hem de Odysseus'un Palamedes'i boğduğunu söyler.[12] Başka bir versiyon, Odysseus ile Diomedes'in, Palamedes'e karşı komplo kurduğunu [13] ve gizli bir hazine keşfettiği iddiasıyla onu bir kuyuya indirip, orada Palamedes'i taşlayarak öldürdüklerini anlatır.[14] Diğerleri, Diomedes'in komployu tahmin etmesine veya bilmesine rağmen, Palamedes'i savunmaya çalışmadığını; çünkü Odysseus'un Truva'nın düşüşü için gerekli olduğunu söyler.

İlyada'daki Diomedes

[değiştir | kaynağı değiştir]
Diomedes'in Savaşı, Jacques-Louis David, 1776

Diomedes İlyada'da ana karakterlerinden biridir. Bu destan, büyük savaşın son yılında meydana gelen bir dizi olayı anlatır. Diomedes, destanın üçte birinde kilit savaşçıdır. Bazı yorumlara göre, Diomedes destanda savaşın kibirden (hubris) kaçınan en yiğit askeri olarak temsil edilir. Geleneksel kahramanlık değerlerinin mükemmel bir örneği olarak kabul edilir. En iyi savaşçı olmak, şeref ve şan kazanmak için çabalarken, 'menos'un yol açabileceği çılgınlığa yenik düşmez.

Herakles dışında, ölümsüzlerle doğrudan savaşma gücü (izinle) verilen ve tek bir günde iki Olimpos tanrı ve tanrıçasını (hem Ares hem de Afrodit) yaralayan tek insandır. Ancak, alçakgönüllük sergileyerek Apollon'a yol verir ve Ares'in önünden çekilir; böylece ölümlü sınırları içinde kalmayı başarır. Patraklos'un (Apollon karşısına çıktığında ona yol vermez) ve Akhilleus'un (Skamandros Nehri ile tek başına savaşmıştır) aksine bir davranış sergiler.

Karakteri ayrıca destanın ana temalarından birinin kurulmasına yardımcı olur; kader ve ölümsüzler kontrolü devraldığında; insan seçimleri ve çabaları önemsizleşmektedir. Diomedes, Homeros geleneğini yakından takip eder ve kaderin üstünlüğüne mutlak bir inançla Akhilleus'un kadere karşı çıkma çabalarının sonucunu tahmin eder.

Olağanüstü dövüş yetenekleri ve cesaretinin yanı sıra, Agamemnon ve Nestor'un da dahil olduğu çok daha eski yoldaşları tarafından kabul edilen ve saygı duyulan büyük bir bilgeliğe sahip olduğu birçok önemli olayda gösterilmiştir. Diomedes, Nestor ve Odysseus, en önemli Akhalı askeri dehalarındandır. İlyada boyunca, Diomedes ve Nestor sıklıkla savaş stratejilerinin tartışıldığı meclislerde ilk konuşlanlardandır.

Destanın bölümlerinde anlatıldığı gibi Diomedes'in olgunluk ve zeka örnekleri:

  • IV. Kitapta Agamemnon, Diomedes'i babasından çok daha aşağı bir savaşçı olarak nitelendirerek alay eder. Diomedes'in yoldaşı Sthenelus öfkelenir ve Diomedes'i babasını alt ettiğini ve Thebai'yi fethederek ölümünün intikamını aldığını söyleyerek Agamemnon'a karşı durmaya teşvik eder. Diomedes, Akhalı askerleri yüreklendirmek bunun lider olarak Agamemnon'un görevlerinden birinin olduğunu;ve yiğit adamların bu tür hakaretlere karşı hiçbir sorunu olmaması gerektiğini söyler. Ancak, Agamemnon, Odysseus ile aynı şekilde alay ettiğinde, Odysseus öfkeyle karşılık verir.
  • Diomedes, Agamemnon'un alay etmesini saygıyla reddetse de, Agamemnon'un bazı kritik durumlarda lider olarak yetersiz olduğunu söylemekten çekinmez. IX. Kitapta, Agamemnon, Zeus onları desteklemediği için Hellas'a geri dönmeyi önerir. Diomedes, kendisine daha önce ettiği hakareti hatırlatır ve davranışının bir lider için uygun olmadığını söyler.
  • Diomedes, Zeus'un müdahalelerine aldırmadan savaşa devam etmeleri getektiğine, çünkü Truva'nın düşmeye mahkûm olduğunu belirtir. Kader ve Tanrılar başlangıçta Akhaların yanındadır ve bu nedenle Zeus'un müdahaleleri ancak geçici olabilirdi. Diğer tüm Akhalılar inançlarını yitirip evlerine gitseler bile, o ve Sthenelus Truva yağmalanana kadar kalacak ve savaşmaya devam edeceklerdir.
  • "Akhaların oğulları Diomedes'in sözlerine alkış tutarlar ve o anda Nestor konuşmak için ayağa kalkar. 'Tydeus'un Oğlu' der, 'savaşta yiğitliğiniz tartışılmaz ve mecliste kendi yaşıtlarınızdan herkesten üstünsünüz; Akhalardan hiç kimse söylediklerinizi hafife alamaz, ama henüz tüm meselenin sonuna gelmediniz. Hala gençsin - kendi çocuklarımın en küçüğü olabilirsin - yine de akıllıca konuştun ve Achaeanların şefine danışmanlık yaptın.'"
  • Agamemnon, tekrar savaşabilmesi için Akhilleus'un gazabını yatıştırmaya çalıştığında, ona birçok hediye sunar ve, Nestor Akhilleus'a gitmesi için üç elçi seçer (IX. Kitap). Elçiler onu ikna edemezler; Akhilleus onlara Truva'dan ayrılacağını ve bir daha geri dönmeyeceğini söyler. Diomedes, bu tarz hediyeleri sunmanın aptallık olduğunu, çünkü Akhilleus'un gururunu kadere karşı gelmeye umacak şekilde teşvik ettiğini belirtir. Diomedes daha sonra (Homerik geleneğine dayanan) bir tahminde bulunur ve bu tahmin sonunda doğru olur. Akhilleus bir şekilde Truva'dan ayrılmayı başarsa bile, insani çaba ve seçimlerle kadere karşı koyamayacağı için savaştan asla uzak kalamayacağını söyler; "bırak gitsin ya da kalsın - tanrılar onun savaşacağından emin olacak." XV. Kitap'ta Zeus, Hera'ya Akhilleus'un savaşa gireceğinden emin olmak için bir plan yaptığını söyler.
  • Diomedes ayrıca Agamemnon'u ertesi günkü savaşın liderliğini üstlenmeye teşvik eder. (IX. Kitap) Agamemnon bu öğüdü dinler ve ertesi gün, savaşın kahramanı olur.

Athena'nın en sevdiği savaşçı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Destanda genellikle Athena'nın Diomedes'e daha yakın olduğu kabul edilir. Örneğin, hem Odysseus hem de Diomedes, tanrıça Athena'nın favorileri olmasına rağmen, Odysseus, koşu yarışı başlamadan önce bile Athena'nın yardımı için dua eder, oysa Diomedes, sormadan Athena'nın yardımını alır. Dahası, tanrıça, V. Kitapta kılık değiştirmeden, ilahi formunda Diomedes ile konuşur. Athena, Odysseia Destanında bile Odysseus ile kılık değiştirmeden konuşmaz.

Penthesileia, Truva Savaşı'nın son yılında küçük bir Amazon ordusunu Truva'ya götürdü. Alcibie ve Derimacheia adlı iki savaşçısı Diomedes tarafından öldürüldü.

Akhilleus ile bir anlaşmazlık

[değiştir | kaynağı değiştir]

Penthesileia savaşta birçok Akhalı öldürür. Ancak, Akhilleus ile boy ölçüşemez ve Akhilleus tarafından öldürülür. Akhilleus, Penthesileia'nın zırhını çıkardığında, kadının genç ve çok güzel olduğunu görür ve ona çılgınca aşık olur. Akhilleus,onu öldürdüğüne pişman olur. Onun yas tuttuğunu gören Thersites, davranışından dolayı Akhilleus'la alay eder. Öfkelenen Akhilleus, Thersites'i tek darbeyle öldürür.

Thersites o kadar kavgacı ve saldırgan bir karaktere sahipti ki sadece kuzeni Diomedes onun için yas tutar. Diomedes, Thersites'in intikamını almak ister, ancak diğer liderler en güçlü iki Akhalı savaşçının kavga etmesini önler. Liderlerin dileklerini dinleyen iki kahraman sonunda uzlaşır. Quintus Smyrnaeus'a göre, Akhalı liderler, Penthesileia'nın cesedini cenaze ateşi için Truvalılara iade etmeyi kabul ederler. Diğer bazı kaynaklara göre, Diomedes, Penthesileia'nın cesedini öfkeyle nehre atar, böylece iki taraf da onu düzgün bir şekilde gömemez.[4]

Antilochus'un cenaze oyunları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Nestor'un oğlu Memnon tarafından öldürülür ve Akhilleus Antilochus için cenaze oyunları düzenler. Diomedes koşu yarışmasını kazanır.[15]

Akhilleus'un cenaze oyunları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akhilleus'un ölümünden sonra, Akhalılar ona büyük bir mezar höyük yaptılar ve onuruna muhteşem oyunlar düzenlediler. Apollodorus'a göre, Diomedes koşuyu kazandı. Smyrnaeus, Diomedes ile Büyük Aias arasındaki güreş maçının berabere bittiğini söyler.

Akhilleus'un ölümünden sonra, Neoptolemos (Akhilleus'un oğlu) gelip savaşmazsa Truva'nın alınamayacağı kehaneti duyulur. Quintus Smyrnaeus'a göre Odysseus ve Diomedes, onu Truva'daki savaşa getirmek için Skyros'a gelir. Epik Döngü'ye göre, Odysseus ve Phoenix bunu yapar.

Başka bir kehanet

[değiştir | kaynağı değiştir]

Akhalı kahin Kalkhas, Filoktetes'in (Akhalar onu Truva Savaşı'na giderken, yılan soktuğu için Lemnos Adası'nda terk etmiştir) ve Herakles'in yayının Truva'yı almak için gerekli olduğunu kehanet eder. Filoktetes; Odysseus, Agamemnon ve Menelaos'tan nefret ediyordu çünkü onu Lemnos'da bırakmışlardı.

Diomedes ve Odysseus da bu kehaneti gerçekleştirmek için görevlendirildi. Filoktetes'in kendileriyle gelmeyi asla kabul etmeyeceğini bilerek adaya gittiler ve bir hile ile Herakles'in yayını çaldılar. Küçük İlyada'ya göre, Odysseus yay ile dönmek ister ama Diomedes Filoktetes'i geride bırakmayı reddeder. Herakles (şimdi bir tanrı) veya Athena daha sonra Filoktetes'i tekrar Akhalara katılmaya ikna eder (iyileşeceği vaadiyle) ve Diomedes ile gitmeyi kabul eder. Herakles'in yayı ve zehirli okları Filoktetes tarafından Paris'i öldürmek için kullanılır; bu Truva'nın düşmesi için gereklidir.

Kimilerine göre Diomedes ve Odysseus, Paris'in ölümünden sonra barış görüşmeleri için Truva şehrine gönderildi.[16]

Paris'in ölümünden sonra Helenos şehri terk etti ama Odysseus tarafından yakalandı. Akhalar bir şekilde kahin/savaşçı Helenos'u Truva'nın zayıflığını ortaya çıkarmaya ikna etmeyi başardılar. Akhalar, Helenos'tan, Palladium (yukarıdaki görselde Diomedes'in taşıdığı Athena heykeli) Truva sınırları içerisindeyken, Truva'nın düşmeyeceğini öğrenirler. Bu kutsal heykeli çalmak gibi zor bir görev, Odysseus ve Diomedes'e düşer.[17]

Odysseus ( pileus şapkalı) Kassandra ve diğer Truvalıların direnişine karşı Diomedes'in yardımıyla Paladion'u Truva'dan alıp götürüyor. Pompeii'den antik fresk.
Diomedes ve Odysseus Palladium'u çalıyor

Bazıları, Odysseus'un gece Truva'ya gittiğini ve Diomedes'i nöbetçi bırakarak, kılık değiştirip, şehre bir dilenci olarak girdiğini anlatır. Orada ona Palladium'un nerede olduğunu söyleyen Helen tarafından tanınır. Diomedes daha sonra Truva surlarına tırmanır ve şehre girer. Birlikte, iki arkadaş birkaç muhafızı ve Athena'nın tapınağının bir veya daha fazla rahibini öldürür ve Palladium'u "kanlı elleriyle" çalarlar.[18] Diomedes genellikle Palladium'u fiziksel olarak çıkaran ve gemilere taşıyan kişi olarak kabul edilir. Palladium'la birlikte birkaç heykeli ve birçok eski çizim vardır.

Palladium-Glyptothek Münih ile Diomedes

Küçük İlyada'ya göre, gemilere giden yolda Odysseus, Diomedes'i öldürmeyi ve Palladium'u almayı planlar. Diomedes'i sırtından bıçaklamak için kılıcını kaldırır. Diomedes, ay ışığında kılıcın parıltısını görerek tehlikeyi fark eder. Dönünce, Odysseus'u yakalar.[19] Odysseus, Truva'nın yıkılması için gerekli olduğundan, Diomedes onu cezalandırmaktan kaçınır. Meşhur Yunan atasözü "Diomedes Gerekliliği" bu olay yüzünden çıktığı, daha iyiye yönelik eğilimlerine aykırı davrananlar için söylenmiştir.[20] 'Diomedes Dürtüsü' ifadesi de buradan kaynaklanmaktadır.[21]

Diomedes, Truva'dan ayrılırken Palladium'u da yanına alır. Kimilerine göre onu Argos'a getirip, onun soyundan gelen Ergiaeus'un Sparta'ya Laconian Leagrus'un yardımıyla alıp götürdüğü anlatılır.[22] Diğerleri onu İtalya'ya getirdiğini söyler. Bazıları, Diomedes'in, Troya'dan dönüşünde bir gece, nerede olduğunu bilmeden karaya çıktığı Attika'daki Demophon tarafından soyulduğunu söyler.[23] Başkalarına göre, Paladyum, haksız yoldan elde ettiği için Diomedes'e şans getirmedi. Bir kahin onu, kutsal heykeli Truvalılar geri vermedikçe, bitmeyen acılara maruz kalacağı konusunda uyarır. Bu nedenle, Diomedes heykeli düşmanı Aeneas'a geri verdi.[24]

Diomedes ve Odysseus, rahipleri öldürdükten sonra Palladium'u çalmaları, Truvalılara göre, işlenen en büyük suç olarak görülür. Odysseus, Truva Atı stratejisini icat ederken bu duyguyu kendi yararına kullandı.

Odysseus'un icat ettiği bu taktik, şehri ele geçirmeyi mümkün kıldı. Diomedes içerideki savaşçılardan biriydi. Şehir içinde birçok Truva savaşçısını katletti.

Quintus Smyrnaeus'a göre, Diomedes sayısız Truvalıyı katlederken, merhamet dilenen Ilioneus adında yaşlı bir adamla tanışır. Diomedes, savaşın öfkesine rağmen, yaşlı adam konuşabilsin diye kılıcını geri çeker. Ilioneus yalvarır: "Ey merhametli ellerime merhamet et! Genç ve yiğitleri öldürmek şanlı bir şeydir; ama yaşlı bir adama vurursan, küçük bir şöhret senin olur. Bu nedenle, benimki gibi ağarmış saçlara kavuşmayı umuyorsan, ellerini genç olanlara çevir." Diomedes, diye yanıtlar. "Yaşlı adam, onurlu bir yaşa ulaşmaya çalışıyorum; ama Gücüm varken, tek bir düşman bile benden kaçamayacak. Cesur adam her düşmanın sonunu getirir." Diomedes bunu söyledikten sonra İlioneus'u öldürdü.

O gece Diomedes tarafından öldürülen diğer Truva savaşçılarından bazıları, Kassandra,[25] Eurydamas ya da Eurycoon evlenmek için Truva'ya gelen Coroebus'du. Cypria, Polyksena'nın şehri ele geçirirken Odysseus ve Diomedes tarafından yaralandıktan sonra öldüğünü söyler.[26]

Truva'nın düşüşünden sonra

[değiştir | kaynağı değiştir]

Büyük şehrin yağmalanması Sırasında, Priamos ve Hekabe'nin kızı kahin Kassandra, Athena'nın heykeline sarılır, ancak Küçük Aias ona tecavüz eder. Odysseus, Akhalı liderleri taşlayarak (tanrıçanın öfkesini dindirmek için) Aias'ı öldürmeye ikna etmeye çalıştır ama başarısız olur. Diğer Akhalı liderler, aynı fikirde değildir çünkü Aias kendini kurtarmak için aynı Athena heykeline sarılmıştır. Akhalı liderlerinin Küçük Aias'ı Athena'nın sunağına saygısızlık etmesine rağmen cezalandırmamaları, Athena'nın onları hiddetlenmesine yol açmıştır.

Athena, Agamemnon ve Menelaos arasında Truva'dan dönüş yolculuğu hakkında bir tartışmaya sebep oldu. Agamemnon daha sonra Athena'nın öfkesini yatıştırmak için kalır. Diomedes ve Nestor durum hakkında bir tartışırlar ve hemen ayrılmaya karar verirler. Ordularını alıp, Truva'yı terk ederler. Eve sağ salim ulaşmayı başarırlar ama Athena, Poseidon'u diğer Akhalı gemilere şiddetli bir fırtına getirmesi için ikna eder. Diomedes, Trova'dan ayrıldıktan sadece dört gün sonra Argos'a varır, eve sağ salim dönen birkaç Akhalı komutandan biri olur. Diğer Akhalılar bir tür vahşet işledikleri için geri dönüş yolculuklarında acı çekerler ama Diomedes bu zorlukları yaşamaz. Bu, Diomedes'in tanrıların lütfuna sahip olduğunu gösterir.[27]

Palamedes olayı, Diomedes de dahil olmak üzere birçok Akhalı Lideri rahatsız eder. Palamedes'in kardeşi Oeax, Argos'a gider ve Diomedes'in karısı Aegialia'ya, yalan olsun ya da olmasın, kocasının karısına tercih ettiği bir kadını getirdiğini bildirir. Diğerleri, Aegialia'nın Cometes (Sthenelus'un oğlu) ile sevgili olduğunu ve Palamedes'in babası Nauplius tarafından ikna edildiğini söyler.

Yine de diğerleri, Diomedes'in Afrodit'in oğlu Aeneas'a soylu muamelesine rağmen, Afrodit'in Diomedes tarafından yaralandığını unutamadığını söyler. Bu yüzden Aegialia'nın bir tane değil, birçok sevgili edinmesine yardım etti. (Farklı geleneklere göre Aegialia, Hippolytus, Cometes veya Cyllabarus ile zina yapıyordu.) [28]

Her halükarda Aegialia, Argosluların yardımını alarak Diomedes'in şehre girmesini engeller. Diomedes, Argos geldiğinde geceyi Hera'nın tapınağında geçirip, şehri terk etmek zorunda kalır.[29] Cometes kısa süre için Diomedes'in yokluğunda Argos Kralı olur, ancak kısa sürede yerini Aegialeus'un oğlu olan haklı varis Cyanippus aldı.

İtalya'da Yaşam

[değiştir | kaynağı değiştir]

Diomedes daha sonra Aetolia'ya ve oradan da İtalya'daki Daunia'ya (Apulia) göç eder. Daunianların kralı, Kral Daunus'un sarayına gider. Kral, büyük savaşçıyı kabul etmekten onur duyar. Diomedes'e Messapyalılara karşı savaşta yardım etmesi, topraktan pay alması ve kızıyla evlenmesi için yalvarır. Diomedes teklifi kabul eder, adamlarını toplar ve Messapyalıları bozguna uğratır. Topraklarını alır ve kendi adamları olan Dorları oraya yerleştirir. İki ulus 'Monadi' ve 'Dardi', 'Apina' ve 'Trica' şehri ile birlikte Diomedes'e yenilir.[30]

Diomedes daha sonra Daunus'un kızı Euippe ile evlenir ve Diomedes ve Amphinomus adında iki oğlu olur. Bazıları, Truva'nın yağmalanmasından sonra Diomedes'in (bir fırtına nedeniyle) Libya'ya geldiğini ve burada Kral Lycus (onu Ares'e kurban etmeyi planlayan) tarafından hapse atıldığını söyler. Diomedes'i bağlarından kurtaran kralın kızı Callirrhoe olduğu söylenir. Diomedes'in, kızın iyi niyetine rağmen, kıza en ufak bir şey söylemeden yelken açtığı söylenir, bunun üzerine kız kederden, bir yularla kendini öldürür.[31]

Diomedes tarafından kurulan şehirler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yunanlar ve Romalılar, Diomedes'i güney İtalya'daki Magna Graeca'da birkaç Yunan yerleşiminin kurduğunu inanır: Argyrippa veya Arpi, Aequum Tuticum (Ariano Irpino ), Beneventum (Benevento ), Brundusium (Brindisi ), Canusium (Canosa ), Venafrum (Venafro ), Salapia, Spina, Garganum, Sipus (Santa Maria di Siponto yakınında),[32] Histonium (Vasto ), Drione (San Severo ),[kaynak belirtilmeli] ve Aphrodisia veya Venusia (Venosa ).

Virgilius'un Aeneid'i Diomedes'in krallığının güzelliğini ve refahını anlatır. Aeneas ve Turnus arasında savaş patlak verdiğinde Turnus, Diomedes'i Truvalılara karşı kendilerine yardım etmesi için ikna etmeye çalışır. Diomedes onlara yaşamı boyunca yeterince Truvalı ile savaştığını söyler ve Turnus'a Truvalılarla savaşmaktansa Aeneas'la barış yapmanın en iyisi olduğunu belirtir. İtalya'daki amacının da barış içinde yaşamak olduğunu söyler.[33] Latinus'un habercilerinden biri olan Venulus, Diomedes'i Rutulianlarla olan savaştan tanıdığını söyler. Diomedes'i bulduğunda yeni şehri Argyrippa'nın temellerini atmakta olduğunu belirtir.[34] Diomedes sonunda konuşur ve Truva'ya karışmasının cezası olarak anavatanı Argos'a asla ulaşmadığını ve sevgili karısını bir daha hiç görmediğini belirtir. Kahraman ayrıca kuşların kendisini ve askerlerini takip ettiğini, eskiden yoldaşları olan kuşların deniz kayalıkları da dahil olmak üzere indikleri her yerde ağladığını belirtir.[34] Ovidius ise, Venulus'un sürgündeki Diomedes'in evine geldiğini, ancak yeni kayınpederi Iapygian Daunus'a hediye olarak şehri Argyrippa değil Luceria surlar örmektedir.[35]

Tanrılara ve kahramanlara tapınma ve hizmet etme, Diomedes sayesinde her yere yayılır: Argos içinde ve yakınlarında Athena tapınaklarının inşa edilmesini sağlar.[36] Zırhı Apulia'daki Luceria'daki bir Athena tapınağında korunmuştur ve onun altın zinciri Peucetia'daki Artemis tapınağında gösterilmiştir. Troezene'de bir Apollo Epibaterius tapınağı kurmuş ve orada Pythian oyunlarını başlatmıştı.[37] Diğer kaynaklar, Diomedes'in eski düşmanı Aeneas ile bir kez daha görüştüğünü ve Palladium'u Truvalılara geri verdiğini iddia eder.

Diomedes'in kahraman kültü

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kahraman kültleri 8. yüzyılın başlarından itibaren çok daha yaygın hale geldi ve yüzyılın son çeyreğine kadar Akdeniz'deki birçok Yunan kentinde yaygınlaştı. Diomedes'in kültleri ağırlıklı olarak Kıbrıs, Metapontum ve Adriyatik denizi kıyısındaki diğer şehirlerde bulunuyordu (Diomedes kahraman kültü için arkeolojik kanıtlar çoğunlukla bu bölgeden geliyor). Tapınaklarda ve mezarlarda bulunan adak sunakları üzerindeki yazıtlar göz önüne alındığında, Kıbrıs ve bazı anakara Yunan şehirleri gibi bölgelerde de bu kültün izleri vardır, ancak en çok İtalya'nın doğu kıyılarında popülerdir. Bu kült, 8. yüzyılda Akhalı göçü nedeniyle Akdeniz'in doğusuna ulaşmıştır.[38] Kahramana yapılan en belirgin adak sunakları aslında Adriyatik'teki Palagruža adasında bulundu.[39]

Strabon, Luceria'daki Daunian tapınağı Athena'daki adak sunaklarının, özellikle Diomedes'e yapıldığını söyler.[40]

Diomedes'e yalnızca Yunanistan'da değil, Thurii ve Metapontum'da olduğu gibi Adriyatik kıyılarında da bir kahraman olarak tapıldı. Doğduğu yer olan Argos'ta, Athena festivali sırasında, kalkanı Palladium ile birlikte bir kalıntı olarak sokaklarda taşınmış ve heykeli Inachus nehrinde yıkanmıştır.[41]

Adriyatik'te kahramanın (Diomedes Adaları) adını taşıyan iki ada vardı. Strabon, birinin ıssız olduğundan bahseder. Aelian'ın Hayvanlar Üzerine adlı eserindeki bir pasaj, bu adanın ve içinde yaşayan gizemli kuşların önemini anlatır. Strabon, bu adanın özelliklerini - Diomedes'in gezileri ile ilişkilendirilen tarihini ve en çok etkilendiği insanları ve dinlerini de dahil ederek anlatır. Diomedes'in kendisinin Adriyatik çevresindeki alanlar üzerinde egemenliğe sahip olduğunu, bunun kanıtı olarak Diomedes adalarını ve Heneti ve Dauni de dahil olmak üzere çağdaş zamanlarda ona ibadet eden çeşitli insan kabilelerinin olduğunu gösterir. Heneti, vahşi hayvanların evcilleştirildiği özel korularda Diomedes'e beyaz bir at kurban eder.[42]

Bu kült yaygın değildir; Herakles ve Theseus gibi kültler, takipçilerine sağladıkları faydalar ve bu popüler mitolojik gelenekleri nedeniyle Yunan dünyasında çok daha önemli bir işleve sahipti.

Strabon, kahramanın İtalya'daki yaşamıyla ilgili dört farklı hikâye sıralar. Birincisi, Diomedes'in Argos'a çağrıldığında Urium şehrinde denize bir kanal yaptığını iddia eder. Şehirden ayrılır ve girişimleri yarım kalır, orada ölür. İkinci hikâye ise bunun tam tersidir, ömrünün sonuna kadar Urium'da kaldığını iddia eder. Üçüncü hikâye, Adriyatik'teki ıssız ada olan (onun adı ile anılır) Diomedea'da ortadan kaybolduğunu iddia eder, yani bir nevi tanrılaştığını söyler. Dördüncü hikâye Heneti'den gelir, Diomedes'in ülkelerinde kaldığını ve sonunda gizemli bir şekilde tanrılaştığını söyler.[40]

Bir efsane, ölümünde albatrosların(kuş) bir araya gelip bir şarkı (normal sesleri ile) söylediğini anlatır. Diğer hikâyeler, arkadaşlarının daha sonra kuşlara dönüştüğünü söyler. Albatrosların aile adı Diomedeidae 'dir ve büyük albatrosların cins adı Diomedea, Diomedes'ten gelmektedir.[43]

Tremiti Takımadaları'dan San Nicola Adası'nda, Diomedes'in Mezarı adında bir Helen dönemi mezarı vardır. Bir efsaneye göre, Diomedes'in adamlarının ağladığını gören tanrıça Venüs (Afrodit), onları krallarının mezarında nöbet tutabilsinler diye kuşlara (Diomedee) dönüştürmüştür. Fellini'nin filminde bir kardinal bu hikâyeyi aktör Marcello Mastroianni'ye anlatır.[kaynak belirtilmeli]

Homeros sonrası hikâyelerine göre, Athena tarafından, Diomedes'e babasına vermediği ölümsüzlük verilmiştir. Pindaros, Nemean X'te kahramanın tanrılaştırılmasından bahseder ve burada "altın saçlı, gri gözlü tanrıça Athena, Diomedes'i ölümsüz bir tanrı yaptı" der.

Ölümsüzleşme amacıyla, bir yoruma göre Diomedes, Menelaos ve Helen'in kızı Hermione evlenir ve yaşamlarını Dioscuriler (Kastor ve Pollux, ölümsüz tanrılar) ile geçirirler.[44]

Argyripa, Metapontum, Thurii ve diğer yerlerde heykellerinin bulunduğu İtalya'da çeşitli isimler altında ilahi bir varlık olarak ibadet edildi. Adriyatik'te ' Timavo ' adında Diomedes'e adanmış bir tapınak vardır.[45] Yunanistan'da da Diomedes'e tapımının izleri vardır.

  1. ^ Apollodorus 3.6
  2. ^ Apollodorus 3.7
  3. ^ Oxford Classical Dictionary, s.v. Adrastus
  4. ^ a b Tzetz. ad Lycoph. 993 ; Dict. Cret. iv. 3.
  5. ^ Hyginus, Fabulae 81.
  6. ^ Apollodorus, Epitome E.3.3
  7. ^ Dictys Cretensis, Journal of the Trojan War 1.20
  8. ^ Hyginus, Fabulae 98
  9. ^ Pseudo-Apollodorus, Epitome 3.21-2
  10. ^ Euripides, Iphigenia at Taurus 24–25
  11. ^ Aeneid II.82–99
  12. ^ Cypria testimonium 30 [Bernabé] = Pausanias 10.31.2
  13. ^ "Cypria" fragment 27. Greek Epic Fragments: From the Seventh to the Fifth Centuries BC, translated by M.L. West (Loeb Classical Library, 2003), 105.
  14. ^ Dict. Cret. ii. 15 ; comp. Paus. x. 31. § 1.
  15. ^ "Aethiopis" argument 4. Greek Epic Fragments, 113.
  16. ^ Dict. Cret. v. 4
  17. ^ "Little Iliad" argument 4. Greek Epic Fragments, 123.
  18. ^ Virg. Aen. ii. 163
  19. ^ Eustath. ad Hom. p. 822.
  20. ^ Plato, Republic 493D
  21. ^ Aristophanes, Ecclesiazusae 1029; Plato, Republic 493D; Zenobius 3.8.
  22. ^ Plut. Quaest. Graec. 48.
  23. ^ Pausanias, Description of Greece I.28.9.
  24. ^ Serv. ad Aen. ii. 166, iii. 407, iv, 427, v. 81.
  25. ^ "Little Iliad" argument 24. Greek Epic Fragments, 137.
  26. ^ Scholia to Euripides Hecuba 41
  27. ^ "Returns" argument 1. Greek Epic Fragments, 155.
  28. ^ Dictys Cretensis 6. 2; Tzetzes on Lycophron 609; Servius on Aeneid 8. 9.
  29. ^ Tzetzes on Lycophron 602
  30. ^ Pliny the Elder, The Natural History, III. 16.—The Second Region of Italy.
  31. ^ Plut. Parall. Gr. et Rom. 23.
  32. ^ Serv. ad Aen viii. 9, xi. 246; Strab. vi. pp. 283, 284; Plin. H. N. iii. 20; Justin, xii. 2.
  33. ^ Paus. i. 11; Serv. ad Aen. viii. 9.
  34. ^ a b Virgil, Aeneid XI.246–247.
  35. ^ Ovid, Metamorphoses XIV.457.
  36. ^ Plut. de Flum. 18; Paus. ii. 24. § 2
  37. ^ Schol. ad Pind. Nem. x. 12 ; Scylax, Peripl. p. 6; comp. Strab. v. p. 214, &c.
  38. ^ Farnell, Lewis Richard. Greek Hero Cults and Ideas of Immortality. Chicago: Ares Publishers Inc., 1921: 290)
  39. ^ Robert Parker, On Greek Religion (Ithaca: Cornell University Press, 2011): 245.
  40. ^ a b Strabo, Geography 6.3.9. Translated by Horace Leonard Jones. Loeb Classical Press, 1923.
  41. ^ Callimachus, Λοετρὰ Παλλάδος, line 35., Farnell 1921: 290.
  42. ^ Strabo, Geography 5.1.9. Translated by Horace Leonard Jones. Loeb Classical Press, 1923.
  43. ^ "Albatrosses, Fulmars, Shearwaters, and Petrels". Latin Names Explained. A Guide to the Scientific Classifications of Reptiles, Birds & Mammals. New York, NY: Facts on File. 1995 [1979]. s. 190. ISBN 0-8160-3377-3. 
  44. ^ J.B. Bury, Pindar: Nemean Odes (Amsterdam: Adolf M. Hakkert, 1965), 199.
  45. ^ Strabo, Geography 5.1.9