French
DeutschEbu Bekir el-Bağdadi - Vikipedi
| Ebu Bekir el-Bağdadi | |
|---|---|
 | |
| Irak ve Şam İslam Devleti'nin lideri (Halifesi[1]) | |
| Görev süresi 24 Haziran 2014 - 26 Ekim 2019 | |
| Yerine geldiği | Yeni makam |
| Yerine gelen | Ebu İbrahim el-Haşimi el-Kureyşi |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | İbrahim Avvad İbrahim Ali el-Bedri 28 Temmuz 1971 Samarra, Irak |
| Ölüm | 26 Ekim 2019 (48 yaşında) Barişa, İdlib, Suriye |
| Milliyeti | Irak |
| Mesleği | Öğretmen, imam |
| Askerî hizmeti | |
| Çatışma/savaşları | Suriye İç Savaşı |
Ebu Bekir el-Bağdadi (Arapça: أَبُو بَكْر الْبَغْدَادِي, ʾAbū Bakr al-Baḡdādī) veya doğum ismiyle İbrahim Avvad İbrahim Ali el-Bedri el-Samarai (إِبْرَاهِيم عَوَّاد إِبْرَاهِيم عَلِيّ مُحَمَّد الْبَدْرِي السَّامَّرائِي, ʾIbrāhīm ʿAwwād ʾIbrāhīm ʿAlī Muḥammad al-Badrī as-Sāmarrāʾī; 28 Temmuz 1971 – 26 Ekim 2019),[2] kendini İslam halifesi ilan etmiş, silahlı örgüt IŞİD'in kurucusu ve 2014'ten 2019'a kadar lideriydi.
Bağdadi, Samarra, Irak'ta veya yakınlarında doğdu ve 1990'ların sonunda ve 2000'lerin sonlarında İslam teolojisi alanında yüksek lisans derecesini aldı. Mart 2003'teki Irak askerî müdahalesinin ardından Irak'taki erken Selefi–cihadi gruplara katıldı ve 2004'te Birleşik Devletler tarafınca Bucca Kampı'nda el-Kaide komutanlarıyla birlikte gözaltına alındı.[3] Suriye'de çıkan iç savaş ile birlikte bu ülkeye gitti ve Nisan 2013'te el-Nusra Cephesi ve kendi örgütünü Irak ve Şam İslam Devleti adı altında birleştirdiğini ilan etti.
29 Haziran 2014 günü halifeliğini ilan etti.[4] Nusra Cephesi liderleri birleşmeye karşı çıktı ve el-Kaide lideri Eymen ez-Zevahiri'ye durumu iletti. 2013 yılında El-Cezire'ye sızdırılan bir mektup ve ses kaydıyla El-Kaide lideri Eymen el Zevahiri bu grubun Suriye kanadını tasfiye ettiğini açıkladı. Fakat IŞİD lideri Ebu Bekir el-Bağdadi bu tasfiye kararını reddettiğini ve grubun Suriye'deki operasyonlarına devam edeceğini açıkladı. Raporlara göre Nusra Cephesi'ne bağlı yabancı militanların %80'ini kontrolü altına aldı.
4 Ekim 2011'de ABD Dışişleri Bakanlığı el-Bağdadi'yi küresel terörist ilan etti ve yakalanması ya da öldürülmesi için 10 milyon dolar ödül koydu. 5 Kasım 2014'te Forbes'in "Dünyanın En Güçlü İnsanları" listesine girdi.[5]
İlk yılları ve eğitimi
[değiştir | kaynağı değiştir]Bağdat'ta bir üniversitede İslami Bilimler alanında doktora yapmıştır.[6]
El-Bağdadi hakkında net bilgiler bulunmasa da 1971 yılında Irak'ın Samarra ilinde doğduğuna inanılır. Raporlara göre ABD'nin Irak'ı işgal ettiği 2003 yılında o civarda bir camide imamdı. Saddam Hüseyin döneminde militan görüşlere sahip olduğuna dair söylentiler de vardır. Ayrıca Güney Irak'ta ABD güçleri tarafından 4 yıl esir olarak tutulduğu dönemde radikal İslam'ı benimsediği de söylenir.[7] En önemli bulgularına rastlanan bir diğer olay ise Amerikan işgali sırasında Amerikan askerlerinin silah ve mühimmatlarının korumasına ve lojistik desteklerinin sağlanmasına yardımcı olmasından sonra IŞİD ile ilgili planlarını ortaya koymasıyla başlamıştır. Amerikan Ordusunun getir-bırak doktrinini bu yöntemle kullanarak örgütüne silah ve mühimmat sağlamıştır.
Silahlı faaliyetleri
[değiştir | kaynağı değiştir]ABD'nin 2003 yılında Irak'ı işgaliyle birlikte Bağdadi'nin birkaç küçük militan grubu yönetmeye başladığı iddia edilir. Daha sonra Mücahit Şura Meclisi'nde söz sahibi olmuştur.
2 Şubat 2004'te, Irak'taki Amerikan birlikleri tarafından Felluce yakınlarında tutuklanarak, Aralık 2004'e kadar Ebu Gureyb Cezaevi ile Camp Bucca'da tutuldu.[8][9]
Ebu Eyyub el-Mısri'nin 18 Nisan 2010'da öldürülmesinin ardından Irak İslam Devleti'nin başına geçti.[10][11][12] 2 Mayıs 2011'de ABD komandolarının el-Kaide lideri Usame bin Ladin'i öldürmesinin ardından, el-Bağdadi Usame bin Ladin'den övgülerle bahsederek; ölümünün sorumlularına karşı şiddetle karşılık verileceğine dair tehditler içeren bir bildiri yayınladı. 5 Mayıs 2011'de 24 polisin öldüğü ve 72 kişinin yaralandığı Hilla saldırısını el-Bağdadi üstlendi. Mart ve Nisan 2011 arasında Irak İslam Devleti el-Bağdadi'nin emriyle gerçekleştirilen 23 ayrı saldırının sorumluğunu üstlendi. 15 Ağustos 2011'de Irak İslam Devleti'nin Musul'da 70 kişinin ölümüne sebep olan suikast girişimleri başladı. Örgüt internet sitesinden yaptığı açıklama ile Usame bin Ladin'in intikamını almak için Irak'ta 100 ayrı saldırı gerçekleştirdiklerini açıkladı. 22 Aralık 2011'de Bağdat'ta koordineli bir şekilde seri intihar saldırıları başladı. Bu saldırılar sonrasında 63 kişi öldü, 180 kişi yaralandı. Bombalamalar ABD'nin Irak'tan çekilmesinin hemen ardından başladı.
Örgütün Suriye'de de yayılması için çalışmalara başladı ve grubunu genişleterek Irak ve Şam İslam Devleti adını verdi. El-Bağdadi örgütün Irak ve Suriye'deki tüm aktivitelerini yönetmekle sorumlu oldu. Ayrıca geniş çaplı bombalama ve suikast eylemlerinin de mimarıdır.[13]
El-Kaide ile yolların ayrılması
[değiştir | kaynağı değiştir]2013 yılında el-Bağdadi Suriye'deki Nusra Cephesi'ni örgütüne katarak IŞİD'i genişlettiğini duyurdu. Nusra Cephesi liderleri bu birleşmeyi reddetti ve el-Kaide lideri Eymen ez-Zevahiri de Irak Şam İslam Devleti'nin Suriye'deki operasyonlarına son vermesi ve aktivitelerini Irak'ta sürdürmeleri yönünde bir bildiri yayınladı. el-Bağdadi Zevahiri'nin bu emrini yerine getirmedi ve Nusra Cephesi'ne bağlı çoğunluğu yabancı olan militanların %80'ini kontrolü altına aldı. Ocak 2014'te IŞİD Nusra Cephesine bağlı birlikleri Suriye'nin Rakka ilinden çıkardı. Şubat 2014'te el-Kaide IŞİD ile bütün bağlarını kestiğini duyurdu.
Suikast girişimi
[değiştir | kaynağı değiştir]26 Ekim 2006'da bir ABD savaş uçağı Suriye sınırına yakın bir yerde olduğunu tespit ettiği Bağdadi'ye bir saldırı gerçekleştirdi. O zamanlar "el-Kaide'nin Irak'taki üst düzey yöneticisi" şeklinde biliniyordu ve görevi Suriyeli ve Suudi militanları gizlice Irak'a sokmaktı.
Saldırı girişimi başarısız oldu ve Bağdadi 2010 yılında Irak Şam İslam Devleti'nin başına geçti.
Halifelik ilanı
[değiştir | kaynağı değiştir]IŞİD 29 Haziran 2014'te halifeliğin yeniden kurulduğunu ilan etti. el-Bağdadi halife ilan edilerek Halife İbrahim adını aldı ve Irak ve Şam İslam Devleti ismini İslam Devleti olarak değiştirdi. Bu hareket pek çok İslam ülkesi lideri ve diğer cihadçı gruplar tarafından şiddetle eleştirildi. Bunun yanı sıra farklı islami gruplardan da destek gördü.
5 Temmuz 2014'te el-Bağdadi'nin video görüntüleri ilk kez İnternet ortamında yayınlandı. Bu videoda el-Bağdadi Musul'da bir camide vaaz verirken görüntülendi.[14]
29 Nisan 2019'da 5 yıl aradan sonra yeni bir videosu yayınlandı. Videonun dikkat çeken kısmı ise örgüt militanları tarafından eline verilen dosyada Vilayet el Türkiye yazmasıydı.
Ölümü
[değiştir | kaynağı değiştir]Ebu Bekir el-Bağdadi, 26 Ekim 2019'da Suriye'nin İdlib şehrinin Barisha köyünde Amerika Birleşik Devletleri Silahlı Kuvvetlerinin "Kayla Mueller Operasyonu" adını verip düzenlemiş olduğu saldırı sırasında içinde bulunduğu tünelde yakalanacağını anlayınca üzerindeki bomba yüklü yeleği patlatarak kendini ve kendisiyle birlikte tünelden kaçmaya çalışan aile üyelerini öldürmüştür. Bağdadi'nin cesedi parçalara ayrıldığı ve tanınamayacak duruma geldiği için DNA testi sonucunda ölümünden emin olunmuştur.[15]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Ebu Bekir El-Bağdadi'nin "Hilafeti" gerçek hilafet olarak tanınmamaktadır
- ^ Warrick, Joby (27 Ekim 2019). "Abu Bakr al-Baghdadi, extremist leader of Islamic State, dies at 48". The Washington Post (İngilizce). 27 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2020.
- ^ Kamolnick, Paul (February 2017). The Al-Qaeda Organization and the Islamic State Organization: History, Doctrine, Modus Operandi, and U.S. Policy to Degrade and Defeat Terrorism Conducted in the Name of Sunni Islam. Strategic Studies Institute and U.S. Army War College Press.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 14 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2014.
- ^ Joshua Eaton (25 Ağustos 2016). "US military now says ISIS leader was held in notorious Abu Ghraib prison" (İngilizce). The Intercept. 2 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2016.
- ^ "U.S. Actions in Iraq Fueled Rise of a Rebel". The New York Times (İngilizce). 10 Ağustos 2014. 31 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Eylül 2016.
- ^ "2 Most Wanted Al Qaeda Leaders in Iraq Killed by U.S., Iraqi Forces" (İngilizce). Fox News. 19 Nisan 2010. 15 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2016.
- ^ "Al-Qaida confirms deaths of top leaders" (İngilizce). Bağdat: UPI. 26 Nisan 2010. 8 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2016.
- ^ Shadid, Anthony (16 Mayıs 2010). "Iraqi Insurgent Group Names New Leaders" (İngilizce). Bağdat. 2 Şubat 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Eylül 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 8 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2011.
- ^ kaynak belirtilmeli
- ^ "IŞİD lideri El Bağdadi öldü". 5 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2019.
Dış Bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- VICE tarafından çekilmiş Bağdadi'nin öldürülmesine ilişkin belgesel 18 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
