Fenice Tiyatrosu - Vikipedi

Fenice Tiyatrosu (La Fenice)

Genel bilgiler
Tür	Opera salonu
Şehir	Venedik
Ülke
Koordinatlar	45°26′01″K 12°20′02″D / 45.43361°K 12.33389°D / 45.43361; 12.33389
Açılış	İlk bina 1790
Yenileme	yangından sonra yeniden açılış 1836 ve Kasım 2004
Tasarım ve inşaat
Mimar(lar)	Gian Antonio Selva
Diğer bilgiler
Oturma kapasitesi	1126
Resmî site
[1]

Fenice Tiyatrosu (ya da yaygın kullanımı ile La Fenice), İtalya'nın Venedik kentinde bulunan ve İtalya'nın en önemli sayılan^[1] opera-evlerinden biridir. İsmi Feniks kuşundan gelmektedir ve bu mitik kuş gibi, ilk defa 1792'de açıldıktan sonra Fenice Tiyatrosuda birkaç kere yangın geçirip kül olmuş (1789, 1846 ve 1996'da) ve her seferinde yeniden inşa edilmiştir. En son 1989'daki yangınından sonra tekrar inşa edilmiş ve Kasım 2004'te La Traviata eserinin temsili ile yeniden açılmıştır.

1789'da Venedik'te ana tiyatro binası olan San Marco mahallesindeki "San Bernedetto Tiyatrosu" yandı ve şehrin asillerinden kurulu bir komite yeni bir tiyatro salonu yapmak için mimar Gain Antonio Selva'yi görevlendirdi. Bu yeni bina 1792'de bitirilip, 16 Mayıs 1789'da opera bestecisi "Giovanni Paisiello"'nun bestelemiş olduğu "Agribente'nin Oyunları" adlı bir opera ve bale ile hizmete açıldı.

Bu yeni tiyatro binası İtalyan ve Avrupa kültüründe çok ün kazanarak "Opera" eserleri, "tiyatro oyunları, "baleler" ve klasik müzik konserleri için Venedik'in baş tiyatro binası oldu. 1832'de bir yangın ile tiyatro binası tümüyle yandı ve eski şekline sadık kalınarak mimarlar "Gaimbattista" ve "Tomasso Maduna" ile iç dekorasyoncu "Tranquilo Orsi" tarafından yeniden yapıldı.

1820 ile 1839 arasında çok tanınan lirik İtalyanca opera eserlerinin yapımlanmasında ünlü mizansen yapıcısı "Francesco Bagnara" bu tiyatroda görev yaptı ve mizansen hazırlamak icin yaptığı eskizler Museo Correr'de sergilenmektedir. 1844'te büyük İtalyan opera bestecisi Giuseppe Verdi'nin Hernani, Attila, Rigoletto, La Traviata ve Simon Boccanegra operalarının prömiyerleri bu opera-evinde temsil edildi. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra da Fenice Tiyatrosu İtalyan operasının baş opera-evlerinden biri olmaya devam etti. Modernist Igor Stravinski, Benjamin Britten ve Sergey Prokofief'in opera eserlerinin prömiyerleri bu tiyatroda yapıldı. 29 Ocak 1996'da tiyatro binası bir kundakçılık sonucu yangın geçirip tümü ile harabeye döndü.

Venedik eyalet ve şehir yörel idareleri, İtalyan merkezi hükûmeti ve UNESCO mali desteğiyle 68 yıl süren bir inşaatla ve 60 milyon Euro sarfi ile üçüncü defa Fenice Tiyatrosu eski cephesini kaybetmeden yeniden yapıldı. Kasım 2004'te La Travita eserinin temsili ile yeniden açıldı.

Dünyaca ünlü pek çok opera eserinin prömiyerleri Venedik Fenice Tiyatrosu'nda yapılmıştır:

• 1813: Tancredi (Gioachino Rossini)
• 1823: Semiramis (Gioachino Rossini)
• 1824: Crociato in Egitto (Giacomo Meyerbeer)
• 1830: I Capuleti e i Montecchi (Vincenzo Bellini)
• 1833: Beatrice di Tenda (Vincenzo Bellini)
• 1836: Belisario (Gaetano Donizetti)
• 1838: Maria di Rudenz (Gaetano Donizetti)
• 1844: Ernani (Giuseppe Verdi)
• 1846: Attila (Giuseppe Verdi)
• 1851: Rigoletto (Giuseppe Verdi)
• 1853: La Traviata (Giuseppe Verdi)
• 1857: Simon Boccanegra (Giuseppe Verdi)
• 1951: The Rake's Progress ()
• 1954: The Turn of the Screw (Benjamin Britten)
• 1955: Ognenny angel (Ateş meleği) (Sergej Prokofyev)
• 1959: Allez-hop (Luciano Berio)
• 1961: Intolleranza 1960 (Luigi Nono)
• 1964: Hyperion (Bruno Maderna)
• 1973: Lorenzaccio (Silvano Bussotti)
• 2007: Signor Goldoni (Luca Mosca)

• 
  Fenice Tiyatrosu arması
• 
  Lucia di Lammermour operası prömiyeri mizansenleri için eskiz, Francesco Bagnara
• 
  Sahne 2005

• Venedik

Wikimedia Commons'ta La Fenice ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• İngilizce Wikipedia La Fenice maddesi: [2] 11 Mart 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme:20.1.2010)
• Fenice Tiyatrosu resmi websitesi: [3] 25 Şubat 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca) (Erişme:20.1.2010)