French
DeutschGürcistan komplosu (1832) - Vikipedi
| Gürcistan tarihi საქართველოს ისტორია |
|---|
.jpg) |
1832 Gürcü komplosu (Gürcüce: 1832 წლის შეთქმულება), Gürcü kraliyetini ve soyluluğunu Gürcü devletini ve Bagrationi hanedanı monarşisini yeniden kurma amacını taşıyan bir komplo idi.
Doğu Gürcistan (Kartli-Kakheti), Georgievsk Antlaşması'nın şartlarını ihlal ederek 1801'de Rus İmparatorluğu tarafından ilhak edildi. Bagrationi hanedanlığının üyeleri Rus eyaletlerine sürüldü ve Rus kontrolü 1813'te Gülistan Antlaşması ile kabul edildi. Rus yönetiminden memnun olmayan Gürcüler, Rus hâkimiyetinin ortadan kaldırılmasını ve kraliyet hanedanlarının geri dönmesini istiyorlardı. Bağımsızlık hedefi esas olarak son Doğu Gürcü hükümdarı George XII'nin oğlu Gürcistan Prensi Okropir[1] tarafından canlı tutuldu. Okropir ve diğer Gürcüler, Moskova ve St. Petersburg'da Gürcü öğrencilerden oluşan toplantılar düzenleyerek onlara Rus egemenliği altındaki ülkelerine karşı vatanseverlik duygusuyla ilham vermeye çalıştı. Tiflis'te, asıl amacı tahttan indirilen Bagrationi'nin altında bağımsız bir krallığın yeniden kurulması olan gizli bir cemiyetin yaratılmasıyla sonuçlandı. Okropir, 1830'da Gürcistan'ı ziyaret etti ve Orbeliani ve Eristavi prenslik evlerinden Gürcü aristokratların üyelerini ve filozof Solomon Dodashvili'nin de içinde bulunduğu, komplocularla görüşmeler yaptı. Plan, aynı zamanda Gürcistan'ın batısındaki Gürcüler tarafından ve Rusya tarafından kaldırılan Imereti Krallığı'nın yanı sıra Abhazya'yı yöneten Şervaşidze Hanesi üyeleri tarafından da desteklendi.
Gürcü komplocuların çoğu liberal cumhuriyetçiler değil, monarşistler ve milliyetçilerdi. Gürcistan'daki Rus başkomutanını, yönetimlerinin diğer üyeleriyle birlikte Tiflis'teki büyük bir baloya davet etmesi önerildi ve verilen bir işaretle hepsi suikasta kurban gidecekti. Gürcüler daha sonra Rus takviyelerini önlemek için Daryal geçidini ele geçirecek ve Gürcistan Kralı Erekle II'nin oğlu Gürcistan Prensi Aleksandre, Gürcistan Kralı ilan edilmek üzere İran'dan dönecekti.
Rus subayların ve idare üyelerinin öldürüldüğü balo, 20 Kasım 1832'de planlanmıştı; ancak beklenmedik bir şekilde önce 9 Aralık'a, ardından 20 Aralık'a ertelendi. Aralık ayı başlarında tüm olay, komploculardan biri olan Prens Palavandishvili tarafından yetkililere açıklandı ve hepsi tutuklandı. Suçlanan komploculardan on tanesi ölüm cezasına çarptırıldı, ancak daha sonra ertelendi ve bunun yerine büyük ölçüde aristokratik statüleri nedeniyle uzak Rus vilayetlerine sınır dışı edildi.[2] 1832 komplosu başarısız olsa da, Gürcülerin daha verimli bir şekilde örgütlenmeye çalışacakları ulusal kurtuluş hareketinde önemli bir rol oynayacaktı.[3]
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ronald Grigor Suny (1994) The Making of the Georgian Nation, Indiana University Press
- Stephen F. Jones, "Russian imperial administration and the Georgian nobility: the Georgian conspiracy of 1832." Slavonic and East European Review 65.1 (1987): 53-76. İnternet üzerinden 27 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Suny, p. 71
- ^ Suny, p. 72
- ^ David Marshall Lang (1962) A Modern History of Georgia: Georgia under the Tsars: Resistance, Revolt, Pacification: 1801–32 NY