Gucerât - Vikipedi
Gucerât ગુજરાત (Gujrāt) | |
---|---|
Ülke | Hindistan |
Başkent | Gandhinagar |
Yüzölçümü | |
• Toplam | 196,024 km² |
Nüfus (2001) | |
• Toplam | 50.671,017 |
• Yoğunluk | 258/km² |
Gucerât[1][2][3] (Güceratça: ગુજરાત Gujrāt), Hindistan'ı oluşturan eyaletlerden biridir. Güneyde ve batıda Umman Denizi, kuzeybatıda Pakistan, kuzeyde Racastan, doğuda Madhya Pradesh, güneydoğuda da Maharashtra eyaletleriyle çevrilidir. Yönetim merkezi, en büyük kenti ve eski merkezi Ahmedabad yakınlarındaki Gandhinagar'dır.
Tarih
[değiştir | kaynağı değiştir]Gucerat'ın bilinen tarihi MÖ 250 yılında başlar. Yöre, MS 4. ve 5. yüzyıllarda Gupta İmparatorluğu'nun bir parçasıydı. Adı, 8. ve 9. yüzyıllarda bölgeye egemen olan Gurceratlardan gelir. Gurcerat dönemini izleyen Solanki hanedanı döneminde Gucerat, en geniş sınırlarına ulaştı. Ekonomik ve kültürel açıdan da olağanüstü bir gelişme gösteren Gucerat, bundan sonra sırasıyla Müslüman-Arap Gucerat Sultanlığı, Hint-Türk İmparatorluğu ve Muratha egemenliğine girdi. 1818'de büyük bölümü İngiliz Doğu Hindistan Kumpanyası'nın denetimine geçti ve 1857'de İngiliz Hindistanı'nın bir ili oldu. Hindistan 1947'de bağımsızlığını kazanınca, Gucerat'ın büyük bölümü Bombay eyaletine katıldı. 1960'ta ise Bombay, dil temelinde Gucerat ve Maharashtra olarak ikiye bölündü. Hint-Ari ailesine bağlı olan ve Prakrit dilleri ile Apabhramşa dili aracılığıyla Sanskritten türeyen Gucerat dili Mohandas Gandhi'nin de anadilidir.
26 Ocak 2001'de meydana gelen deprem 12,000 kişinin ölümüne ve yaklaşık 55,000 kişinin yaralanmasına neden oldu.
Coğrafya & iklim
[değiştir | kaynağı değiştir]Gücerat, coğrafi açıdan büyük karşıtlıklar gösterir. Batı kıyısındaki çeltik tarlalarıyla kaplı, sulak ve yağışlı ovalardan, neredeyse hiç yağmur almayan Kuç tuz gölüne kadar uzanır. Güneyinde Kuç körfezi bulunan bu kurak bölge, kuzeyde ve doğuda dev bir tuz bataklığı (Kuç Bataklığı) ile Pakistan'dan ve Hindistan anakarasından ayrılır. Kuç'un güneyi de, orta kesimindeki sırtlarla kurak bir bölgedir. Gücerat'ın kuzeydoğusu, temelde küçük ovalardan ve alçak tepelerden oluşur. Burada yağışlar seyrektir; ocak ayında sıcaklık sıfırın altına düşebilir; öte yandan, yazın sıcaklığın 50 °C'ye kadar yükseldiği olur. Daha güneyde, Gücerat'ın orta kesiminde yağışlar artar ve sıcaklıkta daha az farklılık görülür. Gücerat'ın güneyindeyse bol yağışlı, ılıman bir iklim hüküm sürer.
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]Gücerat'ın 50,671,017'lik (2001) nüfusunun büyük kısmını (%90) Hindular oluşturur. Geriye kalan kısmını Müslüman, Caynacı ve Sih azınlıklar oluşturur.
Ekonomi
[değiştir | kaynağı değiştir]Gücerat, Hindistan'ın en sanayileşmiş eyaletlerinden biridir. Eyaletin belli başlı sanayi kentleri Ahmedabad, Vadodara ve Surat'tır. Başlıca tarım ürünleri pamuk, yer fıstığı, hurma, şeker ve süt ve süt ürünleridir. Hindistan'ın en uzun kıyı şeridine sahip olan eyaleti olan Gücerat'ın en önemli uluslararası limanı Kandla'nın yanı sıra 40 limanından 11'i uluslararası taşımacılığa açıktır. Eyaletteki çimento, bitkisel yağ, kimyasal madde ve ilaç sanayisi önemlidir.
Eğitim
[değiştir | kaynağı değiştir]Gücerat'taki 250'yi aşkın yükseköğretim kurumu arasında 13 üniversite bulunur. Teknik öğrenim veren mühendislik yüksekokullarının yanı sıra çok sayıda teknik enstitü vardır. Ayrıca çeşitli araştırma kurumları bulunur.
Turizm & kültür
[değiştir | kaynağı değiştir]Folklorunun ve halk kültürünün kökenleri Tanrı Vişnu'nun cisimleşmiş hali olduğuna inanılan Krişna mitolojisine kadar uzanır. Krişna onuruna yapılan danslar garaba adlı halk dansıyla varlığını sürdürmektedir. Somnat, Modhera, Than, Dvarka, Ghuml, Girnar ve Palitana'daki anıt ve topraklarda örneklerine rastlanan Gücerat mimarisi, zengin ve ince bezemeli üslubuyla tanınır. El sanatları da dünya çapında ün kazanmıştır. Eyaletin en kalıcı ve etkili kültürel kurumları arasında mahacan adıyla bilinen loncalar sayılabilir.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Farsça/Osmanlıca: گُجَرات Gucerât
- ^ İslam ansiklopedisi. 1940. s. 156.
- ^ Yılmaz Öztuna (1986). Osmanlı devleti tarihi. 2. s. 117.