Havaalanı güvenliği - Vikipedi

Havaalanı güvenliği; kazara ya da kötü niyetli kişilere karşı yolcu, personel ve uçakların korunmasında kullanılan teknik ve yöntemler ile ilgilidir.

Her gün çok sayıda insan havaalanlarından geçmektedirler. Belirli bir yerde bulunan insanların sayısının çokluğu, terör ve diğer suç unsurları için potansiyel hedef teşkil ederler.^[1] Benzer şekilde uzun kuyruklardaki insanlar ve uçaklara yapılacak saldırılar ile kaçırılan uçağı ölümcül bir silah gibi kullanım oranına sunması terörizm için bunu çekici bir hale getirmektedir. Son yıllarda bütün dünyada bu teşebbüsler ve farklı saldırılar çabalarında ister başarılı olsun ister olmasın terörün doğasındandır.

Havalimanı güvenliği, herhangi bir tehdit veya potansiyel doğacak tehlikelerin ülkeye girmesini önleme veya azaltmayı amaçlar. Havaalanı güvenliği bu konuda başarılı olur ise havaalanı veya ülkeye giren tehditlerin, yasa dışı öğelerin şansı büyük ölçüde azalır. Bu nedenle havaalanı güvenliği herhangi bir tehdit karşısında havaalanını ve ülkeyi korumak, aynı zamanda seyahat eden kişilerin güvende olduklarını temin etmek, ülke ve ülke insanlarını korumak gibi birkaç amaca birden hizmet eder.

Havaalanı güvenliğindeki asıl amaçlardan biri de uçak, yolcu ve mürettebatın zarar görmesini engellemenin yanı sıra ülkenin ulusal güvenlik ve terörle mücadele politikasına destek olmaktır.^[2]

Bazı ülkeler havaalanlarını korumak için özel birimlere sahipken (Avustralya'da federal polis sorumluluğundadır),^[3] diğer ülkelerde eyalet veya bölgesel seviyede kontrol sağlanabilmektedir. Havalimanında olması gereken önemli bazı personel ve özellikleri aşağıda verilmiştir.

• Kiralık polis gücü; İrlanda havaalanı polis teşkilatı
• Havaalanında konuşlu polis birimi
• Havaalanında görevli normal polis devriyesi
• Havaalanı koruma servis personeli
• Patlayıcı, uyuşturucu ve diğer amaçlar için kullanılan polis köpekleri

Diğer kaynaklarsa şunlar olabilir:

• Güvenlik görevlileri
• Ücretli çalışanlar
• Askeri güçler

Bazı zamanlarda uçağın kaçırılmasını önlemek amaçlı, uçağa binerken yanında silah veya silah benzeri ekipmanları taşımasına müsaade edilen personel vardır. Bazı ülkelerde özel eğitimli kişiler, tehditleri sadece cihaza güvenerek tespit etmek yerine yolcularla direkt iletişime geçebilirler. Yolcular metal dedektör tarafından taranırlar. Tek bir sırt tarayıcısı hedefini 0.05 ile 0.1 mikro sievert radyasyona maruz bırakır. Bunu normal bir göğüs X-ray cihazı ile karşılaştırırsak, X-ray 100 kat daha fazla radyasyon bırakır. Patlayıcı tespitinde kullanılan makineler, X-ray cihazı ve patlayıcı tespit takip makinelerini içerir. ABD'de Ulaştırma Güvenlik İdaresi TSA uçaklarda kullanımına müsaade edilmeyen nesneleri araştırmada, sürekli daha etkin tarama cihazları üzerinde çalışılmaktadır. Bu cihazlar yolcuların elbiselerini çıkartmadan tarama yapabilmelerini sağlıyor. Patlayıcı tespit makineleri; hem yolcuların yanına aldıkları hem de kargo valizlerinin kontrolünde kullanılır. Bu cihazlar chromatography kullanan patlayıcılardan yayılan uçucu bileşenleri tespit eder.

Yolcuların üzerindeki gizlenmiş silah ve patlayıcıların tespitinde kullanılan Backscatter X-ray son yıllarda tartışmalı hale gelmiştir. Compton saçılmasını kullanılan bu cihazlar yolcuların düz bir panele yakın durmaları sonucu yüksek çözünürlükte resim üretiyor. İsrail'de 2008 yılı başında tanıtılan bir teknoloji yolcuların ayakkabılarını çıkarmadan metal dedektörüne girmesine olanak sağlıyor. Bu işlem ayakkabılardaki metalleri veya vücudun alt kısımlarındaki metalleri tespit etmek için yeterli olmadığında, alternatif olarak yolcular ayakkabılarıyla beraber jilet büyüklüğündeki bir nesneyi 1, 2 saniyenin altında bir sürede tarayarak tespit edebilecek kabiliyete sahip cihaz üzerine çıkıp yürürler.

Genellikle insanlar havaalanı güvenliği tarafından uçağın bulunduğu çıkış kapısı bölgesine girerken X-ray cihazı ile taranırlar. Bu bölgeler genellikle güvenli ve sterildir. Eğer iç hatlardan gelmişler ise tekrar taramadan geçmemeleri için güvenli bölgeden dışarı alınırlar. Ancak gerekli görülürse tekrar taramaya maruz kalabilirler. Metalden ve camdan yapılan malzemelerin silah gibi kullanılma ihtimaline karşı, havaalanlarındaki mağazalarda plastik gözlük ve kap kacak kullanılmaya başlandı.

ABD'de yolcu olmayanların gelen arkadaş ve akrabalarını karşılamak için havaalanında güvenli bölgeye girmelerine müsaade ediliyorken, 11 Eylül 2001'deki terör saldırısından dolayı bu durum oldukça kısıtlı hale geldi. Yolcu olmayanların, havaalanının güvenli olan bölgesine girmek için kapıdan giriş belgesi alması zorunludur. Bunun sebebi ise çocuklara, yaşlılara ve güvenli bölgede yapılan iş toplantılarına katılıma yardımcı olmaktır. ABD'de havaalanında yapılan iş toplantılarına katılmak için en az 24 saat önce havaalanı güvenliğine haber verilmelidir. ABD dışındaki birçok ülkede yolcu olmayanlar, havaalanının güvenli olan bölgesine yolcular gibi X-ray cihazından geçerek girebilirler.

• Airport security
• U.S. Transportation Security Administration 15 Ocak 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.