French
DeutschJohann Sebastian Bach'ın Konçertoları - Vikipedi
Johann Sebastian Bach'ın BWV 1041-1043 keman konçertoları ve BWV 1046-1051 Altı Brandenburg Konçertosu orijinal çalgılamalarıyla bugüne dek ulaşmıştır. Klavsen konçertoları çoğunlukla diğer solo çalgılar (keman, obua, flüt vb.) için yazılmış (önceki) konçertoların uyarlamalarıdır.[1] Klavsen konçertolarından bazıları (BWV 1054, 1057, 1058, 1062), diğer solo çalgılar için konçertoların bugünkü orijinal versiyonları (BWV 1041, 1042, 1043, 1049) ile örtüşürken bazı klavsen konçertolarının başka bir versiyonu bulunmamaktadır, bu da her bir klavsen konçertosunun önceki bir solo çalgı versiyonundan uyarlandığını düşündürmektedir (Ör: BWV 1057 ve 1054 sayılı klavsen konçertoları, 1041 ve 1042 sayılı keman konçertolarının bir ton aşağı aktarılarak yeniden düzenlenmiş versiyonları iken 1055 ve 1056 sayılı klavsen konçertosunun klavsen harici bir solo çalgı için (ör: obua vb.) versiyonu bulunmamaktadır).
Bugün çoğu aranjör-besteci, müzisyen, topluluk vb. müzisyenler tek örneği klavsen konçertosu olarak var olan eserleri yapısal ve ezgisel özelliğine göre bazı çalgılarla ilişkilendirilerek ve Bach'ın her iki versiyonu da mevcut olan konçertolarında uyguladığı uyarlama yöntemlerini göz önünde bulundurularak asılsız konçertoları tekrar tekrar düzenlenmektedir. Bach'ın konçerto uyarlama ya da düzenleme konusundaki özelliği bu konçertoların asılları üzerinde neredeyse yarım yüzyıldır tartışma konusu olmaktadır.
Bach erken dönem kariyerinde diğer bestecilerin konçertolarının uyarlamalarını da yapmıştır. BWV 592–596 solo org ve BWV 972-987 solo klavsen içindir. 1735'te bestelediği İtalyan Konçerto BWV 971, yaşamı boyunca yayımlanmış olan az sayıdaki eserlerinden biridir: çift-klavyeli klavsen için yaylı eşliksiz konçertoya bir örnektir.
Konçerto türüyle erken karşılaşmalar
[değiştir | kaynağı değiştir]Bach'ın konçerto türüyle yakınlaşmasının ilk belgesel izleri şunlardır:
- 1709 yılında Georg Philipp Telemann tarafından bir konçertonun çalgı partilerini kopyalamak yardımcı olmuştur.[2]
- 1710 civarında ya da daha önce, 1700'de yayınlanmış olan Tomaso Albinoni'nin Op. 2 eserini de içeren -BWV 23 Anh- sürekli bas partisini kopyalamıştır.[3][4]
Weimar Konçerto Transkripsiyonları
[değiştir | kaynağı değiştir]Bach, Temmuz 1713'ten Temmuz 1714'e kadar tümü olmasa da, çoğunlukla org (BWV 592-596) ve klavsen için (BWV 972-987) konçerto transkripsiyonları gerçekleştirdi. Bu transkripsiyonların çoğu Antonio Vivaldi'nin konçertolarına dayanıyordu. Transkripsiyonun diğer versiyonları arasında Alessandro Marcello, Benedetto Marcello, Georg Philipp Telemann ve Saksonya-Weimar Prensi Johann Ernst'in ve kaynağı bilinmeyen bazı bestecilerin konçertoları vardı.[5][6][7][8][9]
| BWV | Tonalite | Çalgı | Versiyon |
|---|---|---|---|
| 592 | Sol Majör | Org | Johann Ernst, Sol Majör Keman Konçertosu |
| 592a | Sol Majör | Klavsen | Johann Ernst, Sol Majör Keman Konçertosu BWV 592 |
| 593 | la minör | Org | Vivaldi, Op. 3 No. 8: İki Keman için Konçerto la minör, RV 522 |
| 594 | Do Majör | Org | Vivaldi, Keman Konçertosu Re Majör "Grosso Mogul" (Varyantı RV 208a Op. 7 No. 11 olarak yayımlandı) |
| 595 | Do Majör | Org | Johann Ernst, Do Majör Keman Konçertosu, ilk bölüm, ve/ya da BWV 984/1 |
| 596 | re minör | Org | Vivaldi, Op. 3 No. 11: İki Keman, Viyolonsel, Yaylılar ve Sürekli Bas için re minör Konçerto, RV 565 |
| 972 | Re Majör | Klavsen | Vivaldi, Op. 3 No. 9: Re Majör Keman Konçertosu RV 230; BWV 972a |
| 972a | Re Majör | Klavsen | Vivaldi, Op. 3 No. 9: Keman Konçertosu in Re Majör, RV 230 |
| 973 | Sol Majör | Klavsen | Vivaldi, RV 299: Sol Majör Keman Konçertosu (Op. 7 No. 8 olarak yayımlandı) |
| 974 | re minör | Klavsen | Alessandro Marcello: Re minör Obua Konçertosu |
| 975 | sol minör | Klavsen | Vivaldi, RV 316 sol minör Keman Konçertosu RV 316a (Op. 4 No. 6 olarak yayımlandı) |
| 976 | Do Majör | Klavsen | Vivaldi, Op. 3 No. 12: Mi Majör Keman Konçertosu, RV 265 |
| 977 | Do Majör | Klavsen | |
| 978 | Fa Majör | Klavsen | Vivaldi, Op. 3 No. 3: Sol Majör Keman Konçertosu, RV 310 |
| 979 | si minör | Klavsen | Vivaldi, RV 813: Re minör Keman Konçertosu (önceki RV Anh. 10, Giuseppe Torelli'ye atfedilmiştir) |
| 980 | Sol Majör | Klavsen | Vivaldi, RV 383: Si-bemol Majör Keman Konçertosu, (Varyantı RV 383a, Op. 4 No. 1 olarak yayımlandı) |
| 981 | do minör | Klavsen | Benedetto Marcello: Konçerto Op. 1 No. 2 |
| 982 | Si-bemol Majör | Klavsen | Johann Ernst, Konçerto Op. 1 No. 1 |
| 983 | sol minör | Klavsen | |
| 984 | Do Majör | Klavsen | Johann Ernst, Do Majör Keman Konçertosu, BWV 595 |
| 985 | sol minör | Klavsen | Georg Philipp Telemann: Sol minör Keman Konçertosu |
| 986 | Sol Majör | Klavsen | |
| 987 | re minör | Klavsen | Johann Ernst, Konçerto Op. 1 No. 4 |
Brandenburg Konçertoları, BWV 1046–1051
[değiştir | kaynağı değiştir]Keman Konçertoları, BWV 1041–1043
[değiştir | kaynağı değiştir]- Keman, Yaylılar ve Sürekli Bas Konçerto BWV 1041, la minör
- Keman, Yaylılar ve Sürekli Bas Konçerto BWV 1042, Mi Majör
- İki Keman, Yaylılar ve Sürekli Bas için Konçerto BWV 1043, re minör
Diğer eserlerindeki konçerto biçimleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Sonate auf Concertenart (Konçerto tarzında Sonat)
Müzik biçimi ve dili olarak sonatdan ziyade konçerto özellikleri taşıyan bu biçimi Bach'ın org sonatlarında görülmektedir.
Vokal Eserler
[değiştir | kaynağı değiştir]Önceki konçerto bölümlerinin kantatalarına uyarlanmasının yanı sıra, Bach vokal eserlerinde, aynı zamanda doğrudan konçerto formunda bölümler bestelemiştir: Örneğin; BWV 7 eser sayılı kantatın girişinde bir İtalyan keman konçertosu biçimi tanımlanmıştır. Başka bir örnekte, Spitta'ya göre Bach'ın Magnificat'ı, bir konçerto biçimi olarak analiz edildiğinde ''etraflıca anlaşılabilir" .
Klavsen Konçertoları
[değiştir | kaynağı değiştir]Üç ve dört klavsen ve yaylılar için konçertolar, BWV 1063–1065
[değiştir | kaynağı değiştir]- Üç Klavsen ve Yaylılar için Konçerto BWV 1063 re minör
- Üç Klavsen ve Yaylılar için Konçerto BWV 1064 Re Majör
- Dört Klavsen ve Yaylılar için Konçerto BWV 1065 la minör
İki klavsen için konçerto, BWV 1061a
[değiştir | kaynağı değiştir]BWV 1061a, iki klavsen için yaylı çalgı eşliksiz bir konçertodur. Bach'ın (sonradan yaylı partilerini eklediği) iki klavsen ve yaylılar için Do Majör BWV 1061 eser sayılı konçertosunun önceki (asıl) versiyonudur.
Italyan Konçerto, BWV 971
[değiştir | kaynağı değiştir]İtalyan Konçerto 1735'te Clavier-Übung II başlığıyla yayımlanan iki eserin ilkidir.
İki klavsen ve yaylılar için konçertolar, BWV 1060–1062
[değiştir | kaynağı değiştir]- İki Klavsen ve Yaylılar için Konçerto BWV 1060 do minör
- İki Klavsen ve Yaylılar için Konçerto BWV 1061 Do Majör
- İki Klavsen ve Yaylılar için Konçerto BWV 1062 do minör
Solo klavsen ve yaylılar için konçertolar, BWV 1052–1059
[değiştir | kaynağı değiştir]- Klavsen ve Yaylılar için Konçerto No. 1 BWV 1052, re minör
- Klavsen ve Yaylılar için Konçerto No. 2 BWV 1053, Mi Majör
- Klavsen ve Yaylılar için Konçerto No. 3 BWV 1054, Re Majör
- Klavsen ve Yaylılar için Konçerto No. 4 BWV 1055, La Majör
- Klavsen ve Yaylılar için Konçerto No. 5 BWV 1056, fa minör
- Klavsen, İki Blokflüt ve Yaylılar için Konçerto No. 6 BWV 1057, Fa Majör
- Klavsen ve Yaylılar için Konçerto No. 7 BWV 1057, sol minör
Üçlü Konçerto, BWV 1044
[değiştir | kaynağı değiştir]Bir vokal eser olarak konçerto
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bach nadiren vokal kompozisyonunu belirtmek için "Kantat" adını kullandı. Bunun yerine, Geistliches Konzert (Spiritüel konçerto) ve Choralkonzert (Koral konçerto) gibi kantat öncüllerinin adlarına daha yakın olanlar için "Konçerto", daha sonra kantat olarak bilinen eserleri belirtmek için en sık kullandığı isimdir.
Re Majör Sinfonia, BWV 1045
[değiştir | kaynağı değiştir]Keman ve orkestra için konçerto biçiminde bir hareket olan BWV 1045, Bach'ın imzasında "Konçerto" başlıklı bir kantanın açılışıdır ("4 sesli Konçerto. 3 trompet, timpani, 2 obua: solo keman, 2 keman, viyola ve sürekli bas için"). Koral müzik başlamadan bölüm bitmektedir. Bach-Werke-Verzeichnis'te (BWV) orkestra konçertoları (BWV 1041-65) sıralamasında "Re Majör Konçerto bölümü" olarak görünmektedir.
Kuşkulu ve yanlış atıflar
[değiştir | kaynağı değiştir]Org için:
- BWV 571 – Fantasia (Konçerto) in Sol Majör
- BWV 597 – KonçertoMi-bemol Majör
Klavsen için:
- BWV 909 – Konçerto ve Füg do minör
- BWV Anh. 151 – Konçerto Do Majör
- BWV Anh. 152 – Konçerto Sol Majör
- BWV Anh. 188 – İki klavsen için sonat (konçerto) in Fa Majör (Wilhelm Friedemann Bach'a ait)
Oda topluluğu için:
- BWV 525a (ya da BWV kayıp) – Konçerto (ya da Trio Sonat) Do Majör, keman, Viyolonsel ve sürekli bas için (BWV 525/1, 1032/2 ve 525/3'ün varyantı)
Orkestra için konçertolar:
- BWV Anh. 22 – Keman ve Obua için Si-bemol Majör Konçerto
- BWV Anh. 155 – Klavsen, yaylılar ve sürekli bas için La Majör Konçerto
- BWV Anh. 189 – Carl Philipp Emanuel Bach'ın Klavsen, yaylılar ve sürekli bas için la mnör konçertosu (yanlışlıkla J. S. Bach'a atfedilmiş)
Yeniden düzenlemeler
[değiştir | kaynağı değiştir]Bach'ın klavsen konçertolarının olası başka solo çalgılar için veya varsayımsal yeniden düzenlemelerinin ayrıntılı açıklamaları, Siegbert Rampe'nin el kitabında sistematik olarak açıklanmıştır.[10] İyi bilinen iki keman konçertosu (BWV 1041, BWV 1042) ve ikili keman konçertosu (BWV 1043) ile ilgili olarak yeniden düzenlemeler için herhangi bir tartışmaya gerek yoktur, çünkü sırasıyla klavsen versiyonları, BWV 1058, BWV 1054 ve BWV 1063'ten önce vardır. Klavsen ve iki blokflüt için konçerto BWV 1057'nin de orijinal bir versiyonu vardır: 4. Brandenburg Konçertosu, BWV 1049 ilk ve son bölümlerde küçük bölüm değişiklikleri yapılmıştır. BWV 1061a için sonradan yaylı eşliği eklenmiştir. Vivaldi'nin dört keman için konçertosu Op. 3 No.10, Bach tarafından dört klavsen BWV 1065 için konçertosu olarak yeniden düzenlenmiştir.
5. Brandenburg Konçertosu (BWV 1050) tümüyle önceki versiyonu olan BWV 1050a'da olduğu gibi flüt, keman ve klavsen için bir konçertodur, eski versiyonu olan BWV 1050a'da klavsen kısa kromatik bir virtüöz kadans çalar, 5. Brandenburg Konçertosu'nda ise bu kadans oldukça uzun tutulmuştur. BWV 1044 la minör 'Üçlü Konçerto'nun tüm bölümlerinin eşliksiz klavyeli çalgı için önceki versiyonları mevcuttur, 1. ve 3. bölümleri solo klavsen için BWV 894 la minör prelüd ve füg temalarının yeniden kullanılarak (işlenerek) yepyeni konçerto biçimlerine dönüştürülmüş, ağır tempoda olan ikinci bölümü ise BWV 527 re minör 3. org sonatının orta bölümünün (Adagio e dolce) üçlü solist grubuna transpoze edilip düzenlenmiş versiyonudur.
Diğer klavsen konçertoları ve varsa ilgili kantat bölümleri birkaç yeniden düzenlemenin temelini oluşturmuştur. Bir eserin yeniden düzenlenmiş olduğu, katalog sayıları yanlarına konulan 'reconstruction' (ya da Alm. rekonstruktion) kelimesinin kısaltması olarak 'r' harfinden anlaşılmaktadır. Kısaca konçertonun tahmin edilen bir önceki versiyonu olduğunu belirtmek için eklenmektedir.
BWV 1052R
[değiştir | kaynağı değiştir]BWV 1052, 1052a ve/ya da kantat bölümleri olan BWV 146/1 (Sinfonia) ve /2 (Koro), ve/veya BWV 188'in açılış bölümü olan Sinfonia (BWV 1052'nin obua, yaylılar ve zorunlu org için başka bir versiyonu) üzerine:
BWV 1053R
[değiştir | kaynağı değiştir]BWV 1053 ve/veya kantata bölümleri olan BWV 169/1 (Sinfonia), /5 (Aria) ve 49/1 (Sinfonia) üzerine:
- Oboe d'amore Konçertosu, Re Majör
- Obua Konçertosu, Fa Majör
- Org Konçertosu, Re Majör
BWV 1055R
[değiştir | kaynağı değiştir]BWV 1055 üzerine:
- Oboe d'amore Konçertosu, La Majör
BWV 1056R
[değiştir | kaynağı değiştir]BWV 1056 ve/veya (ikinci bölüm için) BWV 156/1 (Sinfonia) üzerine:
- Keman Konçertosu, sol minör
- Obua Konçertosu, sol minör
BWV 1059R
[değiştir | kaynağı değiştir]BWV 1059 fragmanı ve kantat bölümleri BWV 35/1 (1. bölümden Sinfonia), 156/1 (Sinfonia) ya da 35/2 (Arya) ve 35/5 (2. bölümden Sinfonia) üzerine:
- Klavsen Konçertosu, re minör
- Obua Konçertosu, re minör
- Org Konçertosu, re minör
BWV 1060R
[değiştir | kaynağı değiştir]BWV 1060 üzerine:
- Keman ve Obua için Konçerto, do minör
- Keman ve Obua için Konçerto, re minör
- İki Keman için Konçerto, do minör
BWV 1063R
[değiştir | kaynağı değiştir]BWV 1063 üzerine:
- Keman, Obua ve Flüt için konçerto, re minör
- Üç Keman için Konçerto, re minör
BWV 1064R
[değiştir | kaynağı değiştir]BWV 1064 üzerine:
- Üç Keman için Konçerto, Re Majör
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Breig 1997, p. 131
- ^ Wolff 2001, p. 134
- ^ Wolff 2001, p. 126
- ^ Boyd 2006, p. 81
- ^ Jones 2007, pp. 140–153 20 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Boyd 2006, pp. 80–83
- ^ Williams 2003, pp. 201–224
- ^ Schulenberg 2013, pp. 117–139
- ^ Butler 2011
- ^ Rampe 2013
- ^ [[scores:{{{id}}}|Violin Concerto in D minor, BWV 1052R]]: International Music Score Library Project'te ücretsiz partisyonlar
- ^ [[scores:{{{id}}}|Harpsichord Concerto No.1 in D minor, BWV 1052 – For Organ and Orchestra]]: International Music Score Library Project'te ücretsiz partisyonlar
- Malcolm Boyd. Bach. 24 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Oxford University Press, 2006. 9780195307719
- Werner Breig, translated by Steward Spencer. "The instrumental music", pp. 123–135, and "Composition as arrangement and adaptation", pp. 154–170, in The Cambridge Companion to Bach, edited by John Butt. Cambridge University Press, 1997. 9780521587808ISBN 9780521587808
- H. Joseph Butler. "Emulation and Inspiration: J. S. Bach’s Transcriptions from Vivaldi’s L’estro armonico" in The Diapason, August 2011.
- Richard D. P. Jones. The Creative Development of Johann Sebastian Bach: Music to Delight the Spirit, Volume I: 1695-1717. Oxford University Press, 2007. 9780198164401ISBN 9780198164401
- Richard D. P. Jones. The Creative Development of Johann Sebastian Bach: Music to Delight the Spirit, Volume II: 1717-1750. Oxford University Press, 2013 9780191503849
- Rampe (2013), Bachs Orchester- und Kammermusik, Bach-Handbuch (Almanca), 5/1, Laaber-Verlag, ISBN 978-3-89007-455-9
- David Schulenberg. The Keyboard Music of J.S. Bach. Routledge, 2013. 9781136091469ISBN 9781136091469
- David Schulenberg. "Updates for The Keyboard Music of J. S. Bach" 20 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at faculty.wagner.edu/david-schulenberg/, 10 August 2016 (retrieved 9 December 2016)
- Eleanor Selfridge-Field. The Music of Benedetto and Alessandro Marcello: A Thematic Catalogue with Commentary on the Composers, Repertory, and Sources. Oxford University Press/Clarendon Press, 1990. 9780193161269ISBN 9780193161269
- Michael Talbot. The Vivaldi Compendium. 6 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Boydell Press, 2011. 9781843836704ISBN 9781843836704.
- Piotr Wilk, translated by Paweł Wróbel. "On the question of the Baroque instrumental concerto typology", pp. 83–102 in Musica Iagellonica, 2012.
- Peter Williams. The Organ Music of J. S. Bach. 24 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Cambridge University Press, 2003. 9780521891158ISBN 9780521891158
- Peter Williams. A Musical Biography. Cambridge University Press, 2016. 9781107139251ISBN 9781107139251
- Christoph Wolff. Johann Sebastian Bach: The Learned Musician. W. W. Norton, 2001. 9780393322569ISBN 9780393322569
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Notalar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Tüm Konçertoların Listesi: International Music Scores Library Project (IMSLP) adresindeki ücretsiz notalar
Kayıtlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Keman Konçertoları, BWV 1041, 1042, 1043 & 1064R (Petra Müllejans, Gottfried von der Goltz & Freiborger Barockorchester) 9 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Brandenburg Konçertoları BWV 1046-1051 (Trevor Pinnock & The English Concert)
- Klavsen Konçertoları, BWV 1052-1057, İki, Üç ve Dört Klavsen için Tüm Konçertolar BWV 1060-1065 (Davitt Moroney, Кaгеn Flint, Arthur Нaas, ЈungHae Kim, Adam Pearl) 15 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Üçlü Konçerto BWV 1044, la minör (Lisa Beznosiuk (Flüt), Elizabeth Wallfisch (Keman), Paul Nicholson (Klasen) & Orchestra of the Age of Enlightenment)
- Yeniden Düzenlenmiş Konçertolar BWV 1052R, 1055R, 1056R, 1060R Elizabeth Wallfisch (Keman), Anthony Robson (Obua), Orchestra of the Age of Enlightenment 19 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.