Mark Kelly - Vikipedi

Mark Kelly
Resmî portre, 2021
ABD Senatörü
Arizona
Görevde
Makama geliş
2 Aralık 2020
Kyrsten Sinema ile birlikte
Yerine geldiği Martha McSally
Kişisel bilgiler
Doğum Mark Edward Kelly
21 Şubat 1964 (60 yaşında)
Orange, New Jersey, ABD
Vatandaşlığı  ABD
Partisi Demokrat (2018'den beri)
Diğer siyasi
bağlantıları 		Bağımsız (2018'e kadar)
Evlilik(ler)
Amelia Babis
(e. 1989; b. 2004)

Gabby Giffords
(e. 2007)
İlişkiler Scott Kelly (ikiz kardeşi)
Çocuk(lar) 2
Yaşadığı yer Tucson, Arizona
Bitirdiği okul Birleşik Devletler Deniz Ticaret Akademisi
Donanma Yüksek Lisans Okulu
Mesleği Donanma subayı · astronot · siyasetçi · yazar
Dini Katolik
İmzası
Resmî site Senato websitesi
Askerî hizmeti
Bağlılığı  ABD
Branşı Birleşik Devletler Donanması
Hizmet yılları 1986-2011
Rütbesi Albay
Çatışma/savaşları Körfez Savaşı

Mark Edward Kelly (d. 21 Şubat 1964), Amerikalı siyasetçi, eski astronot ve 2020'den beri Arizona'dan en genç Birleşik Devletler senatörü olan Birleşik Devletler Donanma subayıdır. Demokrat Parti üyesi olan Kelly, Senatör John McCain'in ölümünün ardından yapılan özel seçimlerde görevdeki Cumhuriyetçi Martha McSally'yi yenerek seçildi.

Kelly, 1996 yılında NASA Uzay Mekiği pilotu olarak seçilmeden önce Körfez Savaşı sırasında deniz havacısı olarak savaş görevlerinde yer aldı. İlk uzay görevini 2001 yılında STS-108'in pilotu olarak gerçekleştirdi, 2006 yılında STS-121'e pilotluk yaptı ve 2008 yılında STS-124'e ve 2011 yılında Space Shuttle Endeavour'un son görevi olan STS-134'ü komuta etti.[1] Tek yumurta ikizi Scott Kelly de emekli bir astronottur; her ikisi de yörüngeye seyahat eden tek kardeştirler.[2][3]

Kelly'nin eşi, dönemin Arizona Kongre Üyesi Gabby Giffords,[4] 8 Ocak 2011'de bir suikast girişiminde vuruldu ve neredeyse öldürülüyordu.[5] Tucson saldırısında altı kişi öldü. Ertesi yıl yaşanan Sandy Hook İlkokulu saldırısının ardından Giffords ve Kelly, daha sonra adı Giffords olarak değiştirilen ve evrensel geçmiş kontrolleri ve kırmızı bayrak yasaları gibi silah kontrol önlemleri için kampanya yürüten kâr amacı gütmeyen Americans for Responsible Solutions'ı kurdu.[6][7][8][9]

Kelly, 12 Şubat 2019 tarihinde 2020 özel seçimlerinde Arizona'nın 3. Sınıf ABD Senatosu koltuğu için adaylığını açıkladı. Kelly, 4 Ağustos 2020'deki Demokrat ön seçimini kazandı ve 3 Kasım 2020'deki genel seçimde görevdeki Cumhuriyetçi Martha McSally'yi yenerek 1962'den beri bu koltuğu kazanan ilk Demokrat oldu. Kelly 2 Aralık 2020'de yemin etti. 2022'de Cumhuriyetçi rakibi Blake Masters'ı yenerek tam dönem göreve seçildi. Kelly, Ocak 2025'te Kyrsten Sinema'nın Senato'dan ayrılmasıyla Arizona'nın en kıdemli senatörü olacak.[10]

İlk yılları ve eğitimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

Mark ve ikiz kardeşi Scott Kelly, iki emekli polis memuru olan Richard ve Patricia Kelly'nin oğullarıdır.[11][12] Kelly, İrlanda kökenlidir.[13] 21 Şubat 1964'te Orange, New Jersey'de doğdu ve West Orange, New Jersey'de büyüdü. Kelly, 1982 yılında Mountain Lisesi'nden mezun oldu. 1986 yılında Birleşik Devletler Deniz Ticareti Akademisi'nden deniz mühendisliği ve deniz bilimleri lisans derecesini aldı. 1994 yılında ABD Donanma Yüksek Lisans Okulu'ndan havacılık ve uzay mühendisliği alanında yüksek lisans derecesi aldı.[14]

Denizcilik kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Aralık 1987'de Kelly, deniz kuvvetlerinde havacı oldu ve A-6E Intruder saldırı uçağında ilk eğitimini aldı. Daha sonra Japonya'nın Kanagawa bölgesindeki NAF Atsugi'de bulunan 115. Saldırı Filosuna (VA-115) atandı. VA-115 ile birlikte iki kez Japonya'nın Yokosuka kentindeki Donanma İstasyonu'na ana üssü bulunan USS Midway uçak gemisiyle Basra Körfezi'ne gönderildi. Çöl Fırtınası Operasyonu sırasında Kelly, 39 muharebe görevinde uçtu. Körfez Savaşı'nın ardından Kelly, yüksek lisans derecesini aldı ve ardından 1993-1994 yılları arasında ABD Deniz Kuvvetleri Test Pilotu Okulu'na katıldı. Bir deniz havacısı ve test pilotu olarak 50'den fazla farklı uçakta 5.000 saatin üzerinde uçuş gerçekleştirdi ve 375'in üzerinde uçak gemisine iniş yaptı.[14]

Donanma kariyeri boyunca Kelly, iki Savunma Üstün Hizmet Madalyası; bir Liyakat Nişanı; iki Üstün Uçuş Haçı; Savaş "V" ile dört Hava Madalyası (iki bireysel / iki saldırı uçuşu); iki Donanma Takdir Madalyası (biri savaş "V" ile); bir Donanma Başarı Madalyası; iki Güneybatı Asya Hizmet Madalyası; bir Donanma Seferi Madalyası; iki Deniz Hizmeti Dağıtım Şeridi; bir NASA Üstün Hizmet Madalyası; ve bir Denizaşırı Hizmet Şeridi aldı.[14][15]

Kelly, 21 Haziran 2011 tarihinde 1 Ekim 2011 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere ABD Donanması ve NASA'dan emekli olduğunu açıkladı. Emekliliğini Facebook sayfasında duyuran Kelly şunları yazdı: "Büyük ulusumuza hizmet etmem için bana verilen fırsatlar için duyduğum derin minnettarlığı kelimelerle ifade etmem mümkün değil. Birleşik Devletler Deniz Ticaret Akademisi'ne girdiğim 1982 yazından üç hafta önce Uzay Mekiği Endeavour'u indirdiğim ana kadar, Amerika Birleşik Devletleri'ni tanımlayan idealleri ilerletmek benim için bir ayrıcalık oldu."[16]

NASA kariyeri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Kelly'nin resmî NASA portresi, 2005

NASA, 1996 yılında Mark ve Scott Kelly'yi Uzay Mekiği pilotu olarak seçti. O yılın Ağustos ayında NASA Astronot Birliğine katıldılar. Mark Kelly uzayda 54 günden fazla kaldı.[14] Kelly, Uzay Mekiği Columbia'nın kaybından sonraki ikinci görev olan Uzay Mekiği Discovery ile 2006'daki uçuşu sırasında Uzay Mekiğini uçurmanın risklerini tartıştı:

Uzay Mekiği çok karmaşık bir makinedir. Çok sayıda hareketli parçası var ve bu parçalar bizim tasarlayabildiğimiz sınırlar dahilinde hareket ediyor ve çalışıyor. Uzay uçuşları risklidir. Bence tankla ilgili olarak bu riski biraz azalttık. Tasarımı biraz değiştirdik ve köpüğün artık tanktan dökülmemesini sağlamak için oldukça büyük adımlar attık. Dolayısıyla riskte bir miktar azalma var ve sanırım genel olarak risk muhtemelen biraz daha az. Ama bu riskli bir iş, ama büyük bir ödülü var. Discovery'deki ve uzay istasyonundaki herkes buna değeceğini düşünüyor.[17]

Uzay uçuşu deneyimi

[değiştir | kaynağı değiştir]

STS-108

[değiştir | kaynağı değiştir]
STS-108 Komutanı Dominic L. Pudwill Gorie ve Pilot Mark Kelly, Uluslararası Uzay İstasyonu ile buluşma operasyonları sırasında istasyonlarında, 2001

Kelly'nin uzaya ilk seyahati, STS-108'in pilotu olarak gerçekleşti. Birkaç gecikmeden sonra Endeavour, 2001 yılının son Mekik görevinde 5 Aralık 2001'de havalandı.[18]

STS-108, Endeavour UUİ'yi ziyaret ederek yörüngedeki karakola üç tondan fazla ekipman, malzeme ve yeni bir mürettebat gönderdi.[14] 7 Aralık'ta Endeavour ile UUİ Destiny Laboratuvarı arasındaki kapaklar açılarak 10 mürettebat üyesinin birbirlerini selamlaması sağlandı. Expedition 3 mürettebatı, UUİ'deki 117 günlük ikametlerini 8 Aralık'ta özel Soyuz koltuk gömleklerinin eve dönüş yolculuğu için Endeavour'a transfer edilmesiyle resmen sona erdirdi. Expedition 4 koltuk gömleklerinin istasyona bağlı Soyuz dönüş aracına aktarılmasıyla mürettebatların resmî değişimi gerçekleşmiş oldu.[18]

Seçim geçmişi

[değiştir | kaynağı değiştir]
Yıl Ofis Parti Öncelik Genel Sonuç
Toplam % P . Toplam % P .
2020 ABD Senatörü Demokrat 665.620 %99,93 1. 1.716.467 %51,16 +%10,41 1. Kazandı
2022 Demokrat 589.400 %100,0 1. 1.322.027 %51,39 +%0,22 1. Kazandı

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ Sunseri, Gina (1 Haziran 2011). "Space Shuttle Endeavour Lands Safely in Florida". ABC News. 2 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2011. 
  2. ^ Garrett-Bakelman, F. E.; Darshi, M.; Green, S. J.; Gur, R. C.; Lin, L.; MacIas, B. R.; McKenna, M. J.; Meydan, C.; Mishra, T.; Nasrini, J.; Piening (12 Nisan 2019). "The NASA Twins Study: A multidimensional analysis of a year-long human spaceflight". Science. 364 (6436): eaau8650. doi:10.1126/science.aau8650. PMC 7580864 $2. PMID 30975860. 
  3. ^ Zimmer, Carl (11 Nisan 2019). "Scott Kelly Spent a Year in Orbit. His Body Is Not Quite the Same". The New York Times. 22 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Haziran 2020. 
  4. ^ Barry, Dan (4 Şubat 2011). "Public Drawn to Choice by Giffords's Husband". The New York Times. 7 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2011. 
  5. ^ Tolson, Mike (17 Ocak 2011). "Their toughest mission yet, Shooting of Gabrielle Giffords thrusts her husband and brother-in-law, both astronauts, into an unfamiliar spotlight". Houston Chronicle. 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Şubat 2011. 
  6. ^ Knappenberger, Ryan (15 Nisan 2021). "Giffords, congressional Democrats call for action on gun reform bills". kold.com. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2022. 
  7. ^ Zhou, Li (24 Eylül 2020). "Can Democrats pull off another Senate win in Arizona?". Vox (İngilizce). 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020. 
  8. ^ "Gabrielle Giffords launches gun control campaign". BBC News. 8 Ocak 2013. 25 Eylül 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2020. 
  9. ^ Arkin, James (18 Ekim 2019). "Mark Kelly raises astronomical sum in bid to snag Senate seat from GOP". POLITICO (İngilizce). 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2021. 
  10. ^ "Kysten Sinema will not seek re-election". BBC News. 5 Mart 2024. 5 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2024. 
  11. ^ Lehren, Marilyn (8 Ocak 2011). "Rep. Gabrielle Giffords is married to West Orange native Mark Kelly". The Caldwells Patch. 15 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2011. 
  12. ^ Rose, Lisa (30 Mart 2019). "Twin astronauts remember their mother, West Orange's first female police officer". NJ.com. 18 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2020. 
  13. ^ "Kelly named among top 100 Irish Americans by Irish America/Irish Central". Gabrielle Giffords. 2 Haziran 2011. 12 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2016. 
  14. ^ a b c d e "Biographical Data: Mark E. Kelly (Captain, USN)" (PDF). NASA. Ekim 2009. 18 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021. 
  15. ^ "Astronaut Mark Kelly, husband of Gabrielle Giffords, retires from Navy". CNN. 6 Ekim 2011. 7 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2011. 
  16. ^ "Astronaut Mark Kelly announces his retirement – KTRK, ABC Channel 13, Houston, Texas". 24 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2020. 
  17. ^ "Transcript of Associated Press Interview via NASA". AP and NASA. 11 Temmuz 2006. 26 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2011. 
  18. ^ a b "NASA Mission Archives, STS-108". NASA. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Şubat 2011. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mark_Kelly&oldid=33610335" sayfasından alınmıştır