Işgın zümrütü - Vikipedi

Işgın zümrütü
Biyolojik sınıflandırma
Üst âlem:	Eukaryota;
Âlem:	Animalia;
Alt âlem:	Eumetazoa;
Şube:	Arthropoda;
Alt şube:	Hexapoda;
Sınıf:	Insecta;
Takım:	Lepidoptera ; (Pul kanatlılar);
Familya:	Lycaenidae;
Cins:	Callophrys;
Tür:	C. mystaphia;
İkili adlandırma
	Callophrys mystaphia; Miller, 1913

Işgınzümrütü^[1] ya da minik zümrüt^[2]^[3] (Callophrys mystaphia), Lycaenidae familyasından Türkiye ve İran'da endemik olan ve tırtılı ışgın yapraklarıyla beslenen bir kelebek türü.

Besin bitkisi

Tırtılları Türkiye'de Rheum ribes (ışgın) ile, İran'da ise Rheum persicum ile beslenmektedir. Besin bitkisine birkaç metreden daha uzak bir mesafede görülmediği için yayılma yetisinin oldukça zayıf olduğu düşünülmektedir. Ayrıca etrafta başka çiçekler olmasına rağmen, kelebekler sadece ışgın çiçeklerinden balözü toplamayı tercih etmektedir. Tırtılları ışgın üzerinde mayısın son günlerinden temmuzun ortalarına kadar beslenir. Bu dönem aynı zamanda ışgının köylülerce toplanma zamanıdır ve ışgının sökülmesiyle birlikte kelebek tırtılları da erginleşip yumurta dökmeden önce imha olmaktadır^[2]

Yayılımı

Dünyada yalnızca Türkiye (Iğdır, Van, Hakkâri, Kars, Siirt) ve İran'da (Zagros dağlarındaki Dena (دنا) ya da Kuh-i Dinar denilen tepelerde) yaşayan endemik türdür.

Soy tehlikesi

Ana besin bitkisi ışgının aşırı toplanması kelebeğin soyunu tehlikeye atmaktadır.^[3] Bunun yanı sıra aşırı otlatma ve erozyon nedeniyle de tehdit altında olan türün üzerindeki baskıyı azaltmak için ışgın bitkisinin yetiştirilmesi öneriliyor.^[4]

Kaynakça

^ Van Gölü Havzasında Kelebek Çeşitliliği (Diversity of the butterflies in Van Lake Basin East Turkey) by Muhabbet Kemal, 2008
^ ^a ^b "TRAKEL (Türkiye'nin Anonim Kelebekleri)". 12 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2012.
^ ^a ^b E. Karaçetin, H.J. Welch, A. Turak, Ö. Balkız ve G. Welch. Türkiye’deki Kelebeklerin Koruma Stratejisi 15 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Doğa Koruma Merkezi, Ankara, Türkiye, 2011
^ "Radikal : "Kelebekler son dansını yapmasın", 18/08/2011". 3 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2012.

[1] Van Gölü Havzasında Kelebek Çeşitliliği (Diversity of the butterflies in Van Lake Basin East Turkey) by Muhabbet Kemal, 2008

[refTrakel-2] "TRAKEL (Türkiye'nin Anonim Kelebekleri)". 12 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2012.

[refKelbk-3] E. Karaçetin, H.J. Welch, A. Turak, Ö. Balkız ve G. Welch. Türkiye’deki Kelebeklerin Koruma Stratejisi 15 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Doğa Koruma Merkezi, Ankara, Türkiye, 2011

[4] "Radikal : "Kelebekler son dansını yapmasın", 18/08/2011". 3 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ağustos 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]