French
DeutschKaradeniz-Hazar stepleri - Vikipedi
| Karadeniz-Hazar stepleri Pontus stepleri | |
|---|---|
Avrasya steplerinin bir parçası | |
 | |
 Pontus bozkırının Dinyeper Nehri'nden Ural Dağları'na kadar kapladığı alan. | |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 994.000 km² |
Ekozon: Paleakrtik Biyomlar: Ilıman çayır, savan, funda ve çalılık | |
Karadeniz-Hazar stepleri veya diğer ismiyle Pontus stepleri, Moldova, Kuzey Kafkasya, Güney Ukrayna, Güney Rusya ve Kazakistan'ın kuzeybatısının küçük bir bölümünü kapsayan, Avrasya steplerinin bir parçası olan geniş bir bozkır arazisidir. Palearktik biyocoğrafik bölgesinin de bir parçası olan bozkırlar, ılıman çayır, savan ve çalılık biyomlarını içerir.
Alan, klasik antik çağdaki Kimmerya, İskitya ve Sarmatya'ya tekabül eder. Bozkır binlerce yıl boyunca, birçoğu Avrupa ile Batı ve Güney Asya'yı işgal etmiş pek çok atlı göçebe kabile tarafından kullanılmıştır.
Biyocoğrafyada Ponto-Hazar bölgesi terimi, bu bozkırlarda yaşayan bitki ve hayvanlar ile Karadeniz, Hazar Denizi ve Azak Denizi'nde yaşayan hayvanları sınıflandırırken kullanılmaktadır. Genetik araştırmalar bu bölgeyi atların ilk defa evcilleştirildiği en muhtemel yer olarak tanımlar.[1]
Hint-Avrupa halklarının dilleri ve kökenleri üzerine yürütülmüş araştırmalar sonucunda oluşturulmuş Kurgan hipotezi adı verilen bir teoriye göre, Pontik-Hazar bozkırları Proto-Hint-Avrupa dilinin anavatanıdır.[2][3][4][5]
Coğrafya ve ekoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]
Pontus bozkırları Avrupa'da 994.000 kilometrekarelik bir alanı kaplamaktadır. Alan, kuzeydoğu Bulgaristan ve güneydoğu Romanya'da bulunan Dobruca'dan, Güney Moldova, Ukrayna, Rusya ve Kuzeybatı Kazakistan'a uzanır ve Ural Dağları alanın sınırını oluşturur. Bölgeye ekolojik olarak, karışık otlaklar ve ılıman geniş yapraklı ve karma ormanları içeren kuzeyindeki Doğu Avrupa orman-bozkırı bölgesi tarafından sınır çizilmiştir.
Karadeniz ve Hazar Denizi, Mezozoik ve Senozoik dönemde var olmuş ve günümüzün Batı Sibirya Ovası'nı içine almış Paratetis'in bir parçası olan Turgay Denizi'nin kalıntılarıdır.
Tarih öncesi kültürler
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Lineer Çömlekçilik kültürü 5500–4500
- Cucuteni-Trypillian kültürü 5300–2600
- Khvalynsk kültürü 5000-3500 BC
- Sredny Stog kültürü 4500–3500
- Yamnaya/Kurgan kültürü 3500–2300
- Katakomb kültür 3000-2200 M.Ö.
- Srubna kültürü 1600–1200
- Novocherkassk kültürü 900–650
Tarihsel halklar ve milletler
[değiştir | kaynağı değiştir]
- Kimmerler: MÖ 12. ve 7. yüzyılları
- Daçyalılar: MÖ 11. yüzyıl - MS 3. yüzyıl
- İskitler: MÖ 8. - 4. yüzyıllar
- Sarmatlar: MÖ 5. yüzyıl - MS 5. yüzyıl
- Ostrogotlar: 3.-6. yüzyıllar
- Hunlar ve Avarlar: 4. ve 8. yüzyıllar
- Bulgarlar (Önogurlar) 4. ve 7. Yüzyıl[6]
- Alanlar: 5.-11. yüzyıllar
- Avrasya Avarları: 6.-8. yüzyıllar
- Göktürkler: 6. ve 8. yüzyıllar
- Sabirler: 6. ve 8. yüzyıllar
- Hazarlar: 6.-11. yüzyıllar
- Peçenekler: 8.-11. Yüzyıllar
- Kıpçaklar ve Kumanlar: 11.–13. yüzyıllar
- Moğol Altınordu: 13. ve 15. yüzyıllar
- Kazaklar, Kalmuklar, Kırım Hanlığı, Volga Tatarları, Nogaylar ve diğer Türki devletler ve kabileler: 15. ve 18. yüzyıllar * Pontus Rumları ve Kafkasyalı Rumlar: 15-19. yüzyıllar
- Rus İmparatorluğu: 18. – 20. yüzyıllar
- Sovyetler Birliği: 20. yüzyıl
- Moldova, Kazakistan, Rusya Federasyonu ve Ukrayna: 20. – 21. Yüzyıllar
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Mystery Of Horse Domestication Solved?". sciencedaily.com. 27 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2018.
- ^ David W. Anthony (26 Temmuz 2010). The Horse, the Wheel, and Language: How Bronze-Age Riders from the Eurasian Steppes Shaped the Modern World. Princeton University Press. ISBN 9781400831104.
- ^ Haak, Wolfgang; Lazaridis, Iosif; Patterson, Nick; Rohland, Nadin; Mallick, Swapan; Llamas, Bastien; Brandt, Guido; Nordenfelt, Susanne; Harney, Eadaoin; Stewardson, Kristin; Fu, Qiaomei; Mittnik, Alissa; Bánffy, Eszter; Economou, Christos; Francken, Michael; Friederich, Susanne; Pena, Rafael Garrido; Hallgren, Fredrik; Khartanovich, Valery; Khokhlov, Aleksandr; Kunst, Michael; Kuznetsov, Pavel; Meller, Harald; Mochalov, Oleg; Moiseyev, Vayacheslav; Nicklisch, Nicole; Pichler, Sandra L.; Risch, Roberto; Guerra, Manuel A. Rojo; Roth, Christina; Szécsényi-Nagy, Anna; Wahl, Joachim; Meyer, Matthias; Krause, Johannes; Brown, Dorcas; Anthony, David; Cooper, Alan; Alt, Kurt Werner; Reich, David (10 Şubat 2015). "Massive migration from the steppe is a source for Indo-European languages in Europe". bioRxiv. s. 013433. arXiv:1502.02783 $2. doi:10.1101/013433. 24 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2018 – biorxiv.org vasıtasıyla.
- ^ "Population genomics of Bronze Age Eurasia, Allentoft et al, 2015". 30 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2019.
- ^ Mathieson, Iain; Lazaridis, Iosif; Rohland, Nadin; Mallick, Swapan; Llamas, Bastien; Pickrell, Joseph; Meller, Harald; Guerra, Manuel A. Rojo; Krause, Johannes; Anthony, David; Brown, Dorcas; Fox, Carles Lalueza; Cooper, Alan; Alt, Kurt W.; Haak, Wolfgang; Patterson, Nick; Reich, David (14 Mart 2015). "Eight thousand years of natural selection in Europe". bioRxiv. s. 016477. doi:10.1101/016477. 28 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2018 – biorxiv.org vasıtasıyla.
- ^ "Archived copy". 24 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2013.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Google maps: Pontic-Caspian steppe21 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
