Potemkin (zırhlı) - Vikipedi

Potemkin
Tarihçe
Rusya
Adı	1904: Knyaz Potemkin-Tavricheskiy[1] 1905: Panteleimon 1917: Potemkin-Tavricheskiy 1917: Borets za Svobodu
Adının geldiği yer/kişi	1904: Grigori Aleksandrovich Potemkin 1905: Saint Pantaleon 1917: Grigori Aleksandrovich Potemkin
İnşa eden	Nikolayev shipyard
Kızağa konuluşu	8 Ekim 1898
Denize indirilişi	9 Ekim 1900
Görevlendirme	1904
Hizmetten çıkışı	1919
Akıbet	1919 yılında Destroyer Sevastopol Limanı'nda hurdaya çıktı, 1922
Genel karakteristik
Deplasman	12,500 ton standard, 13500 ton tam yüklü
Uzunluk	115 m (377 ft)
Genişlik	22,3 m (73 ft)
Çekiş	8,2 m (27 ft)
İtme gücü	2 şaft VTE, 22 Bellville kömür kazanları, 11,300 hp
Hız	16 km/s
Kişi kapasitesi	18 subay ve 763 asker
Silah donanımı	4 × 305 mm (12 in) iki taret silah, 16 × 152 mm (6 in) silah, 14 × 75 mm (3 in) silah, çeşitli küçük kalibreli silahlar. 5 × 380 mm (15 in) torpido tüpü
Zırh	Krupp armour 6-9 in (150-230 mm), belt 2,5-3 in (64-76 mm), güverte 10 in (250 mm), taret 5-6 in (130-150 mm), casemates 9 in (230 mm), kumanda kulesi

Potemkin (Rusça tam adı: Князь Потёмкин-Таврический / Knyaz Potyomkin-Tavricheskiy; "Knez Potemkin-Tavriçeski"), 1904 yılında suya indirilen ön-dretnot tipi Rus savaş gemisi.

Nikolayev tersanesinde 1898-1904 yılları arasında inşa edildi. Rusya'nın Karadeniz filosunda görevliydi. İsmini 18. yüzyıl Rus generali Grigoriy Potyomkin'den almıştır.

Gemi Potemkin Zırhlısı Ayaklanması sayesinde meşhur oldu. Haziran 1905'te zırhlının personeli subaylara karşı ayaklandı. Bu ayaklanma 1917'deki Ekim Devrimi'yle sonuçlanan süreçte önemli bir olay olarak yorumlandı. Sergey Ayzenştayn'ın filmi Potemkin Zırhlısı, konusunu bu olaydan alır.

1905 yılında Karadeniz filosu sosyal demokrat organizasyonu komite merkezi filodaki bütün gemilerde eş zamanlı olarak ayaklanma hazırlığını başlatıyordu. Mamafih planlanan zamanda Potemkin zırhlısı yangın tatbikatı için uzaklarda Tendra adasında idi. Ayaklanma ikinci defa kıvılcımlanıyordu. Sözde gemiye alınan etlerde kurt var diye yemeyen tayfalara karşı misilleme olarak gözdağı veriliyordu. Sonuçta tayfalar geminin kıç tarafında toplandı. Orada yerde su geçirmeyen bir denizci muşambası bulunuyordu. Silahlı denizciler bu muşambayı çekiyorlardı. Denizciler kendi askerlerinin denizcileri infaz ettiğini sandılar.

İtirazlar ve karşılıklı tartışmalar başladı. Denizciler subayların üzerlerine yürüdüler. Gemide isyan başladı. Denizciler yakaladıkları subayları öldürmeye başladılar. İsyan eden denizciler 18 subayın yedisini öldürdüler. Bunların içinde kaptan Evgeny Golikov, etlerin yenmeye uygunluğunu kontrol edip yenilmesine onay veren sağlıkçı da vardı. Sağ kalan subaylar hapis altında tutuldular. Bir denizci Grigory Vakulenchuk çok ağır şekilde yaralandı. Denizciler geminin yürütülmesi işini Afanasi Matuşenko vasıtasıyla yapıyorlardı.

Bu olaylar Sergei Eistenstein'in yönettiği Potemkin Zırhlısı adlı filmin çekimine kaynak oldu.

Ayni günün akşamı,isyancı gemi Odesa'ya bir kırmızı bayrak dalgalandırarak girdi. Odesa'da bir genel grev çağrısı yapılmıştı.Şehirde biraz da kargaşa vardı.

Geminin varışı yoğunlaşmaya ve teşvik ediciliği sağlıyordu. Her şeye rağmen silahlı gemicilerin karaya çıkıp işçilere yardım etmeleri ve birlikte hareketleri uygun değildi. Denizciler ve grevcilerin her ikisinin içinde karaşıklık vardı. 29 Haziran 1905'te denizci Vakulenchuk un cenazesi politik göşteriye dönüştü.

Gösterici kalabalığı liman alanından şehir merkezine yöneldi. Süvari birliğince üzerlerine ateş açıldığı rapor edildi. Sonraki günün akşamı Potemkin Zırhlısı İmparatorluk askerî merkezi yetkililerin bulunduğu şehrin kısmına iki top ateşi yaptı. Bir sivil öldü, şehir sınırlı bir şekilde hasar gördü. İmparatorluk ordusu sivil karışıklığı bastırmak için Odesa'ya takviye gönderdi. Hükûmet Potemkin tayfalarının teslimi aksi halde zırhlının batırılması içinemir yayımladı.

Karadeniz filosundan iki küçük gemi bu niyetle gönderildi. Gemiler 30 Haziran 1905'te tendra Adasında toplandı. Potemkin zırhlısı için iki seçenek vardı, ya savaşacak ya da teslim olacaktı. Fakat üzerlerine gelen gemilere karşı sessizliğini korudu. Birleşik filodaki askerler Potemkin'e ateş açmayı red ediyorlardı.

Sonuçta Georgiy Pobedonosets Potemkin'le birleşti. Üç gemi de rotasını Odesa'ya yönelttiler.

1 Temmuz 1905 akşamı, Zırhlı Romanya'nın Köstence limanına yanındaki torpedo botu ile birlikte yakıt ve malzeme almak için seyrediyordu (o zaman Georgy Pobedonosts yetkilerle donatılmıştı). 3 Temmuz 1905'te gemi tüm sivil dünyaya ve Avrupa'nın tüm güçlerine tayfaların çarlık Rusya'sına karşı olan savaşta kesin kararlılıklarını ilan ediyordu. Romanya yetkilileri gemiye malzeme gönderilmesine izin vermeyi reddediyorlardı. Aynısı Rus limanı Theodosia'da 5 Temmuz 1905'te oluyordu. Gemiden çıkarma birliği ordu tarafından ateşe tutuluyordu. 8 Temmuz 1905'te Potemkin Köstence'ye tekrar geri döndü. Ve tayfalar gemiyi Romanya yetkililerine teslim ettiler.

Wikimedia Commons'ta Potemkin (zırhlı) ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

The Telegraph 26 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Nisan  26,2007.

• Cityofart.net'te "Potemkin" hakkında detaylı bilgi4 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.