Pro Ligario - Vikipedi

Pro Ligario, Marcus Tullius Cicero tarafından Quintus Ligarius'un savunulduğu bir metindir.

Quintus Ligarius'un Roma'ya dönme yasağının kalkması için çaba harcayan isimlerden birisi de onun arkadaşı Marcus Tullius Cicero'dur. Milattan önce 46'da Ligarius'un yasağının kalkacağından korkan vali Tubero'nun oğlu Quintus Aelius Tubero, Ligarius'un vatan haini olduğuna dair Jül Sezar huzurunda dava açar. Quintilianus'un aktardığına göre^[1] bu davanın sebebi Ligarius'un Pompeius taraftarı olmasından daha çok, Roma tarafından devlet düşmanı ilan edilen I. Juba ile olan ilişkisidir.

Günümüze eksiksiz ulaşan önemli antik metinlerden biri olan Pro Q. Ligario adlı konuşmada Ligarius, Cicero tarafından savunulur. Sahip olduğu diktatör gücü nedeniyle hakim koltuğunda Jül Sezar'ın kendisi oturmaktadır. Cicero konuşmasında Ligarius'un Numidya kralı I. Juba olan ilişkisine hiç değinmez. Daha çok Ligarius'un Afrika'da bulunmasının bir suç olmadığını ileri süren ve Jül Sezar'ın merhametini öven argümanlar sunar. Ona göre Pompeius'un tarafında olmak bir suç olmaktan daha çok bir hatadır ve aynı hatayı davayı açan Tubero ailesi de bizzat yapmıştır. Bu suçtan ötürü bağışlanan birçok Romalı da vardır.

Plutarkhos kaleme aldığı Cicero'nun biyografisinde^[2] dava süreci ile ilgili ilginç bir anekdot yer almaktadır. Plutarkhos'un aktardığına göre Jül Sezar davadan önce "Neden bir kez daha Cicero'dan bir konuşma duymayalım? Ligarius, hiç kuşkusuz bizim düşmanımızdır." demiştir. Konuşma sırasında sık sık yüzü renkten renge giren Jül Sezar, Cicero Pharsalus Muharebesi'nden bahsederken konuşmadan öylesine etkilenmiştir ki elindeki kâğıtları düşürmüştür. Nihayet Jül Sezar bu konuşma sonrasında Ligarius'u affetmiş ve Roma'ya dönmesine izin vermiştir.

Plutarkhos'un aktardığı anekdotta antik dünyadaki belagat yeteneği bilinen Cicero'ya yönelik övgüye şaşırmamak gerekir. Nitekim Jül Sezar, Ligarius'u o sıralar İspanya'da toplanan karşıtlarına karşı bir mesaj olsun diye affetmiş de olabilir. Ancak Ligarius, daha sonra Caesar'a yapılacak olan suikastı hazırlayanların arasına katılır ve sonunda sürgüne gönderilir.

• Marcus Tullius Cicero, Ligarius Savunması, On İki Levha Yayınları, 2021 (Çevirmen: Serap Gür Kalaycıoğulları, Elif Buse Güven, Dinçer Günay)