Rusya'nın özerk okrugları - Vikipedi

Rusya'nın özerk okrugları
Kategori	Federe devlet
Sayı	4
Nüfus	41.434 (Nenets Özerk Okrugu) – 1,711,480 (Hantı-Mansi Özerk Okrugu)
Yüzölçüm	177.000 km2 (Nenets Özerk Okrugu) - 750.000 km2 (Yamalo-Nenets Özerk Okrugu)
Yönetim	Okrug idaresi
Alt bölümler	Rayon, Selsovyet, Belediye ...

Rusya'nın özerk okrugları (Rusça: Автономные округа России) Rusya'yı teşkil eden 88^[a] federe birimden 4'ünü ifade etmektedir.

Günümüzde, Rusya'daki otonom okrugları şunlardır:

1. Çukotka Özerk Okrugu
2. Hantı-Mansi Özerk Okrugu
3. Nenets Özerk Okrugu
4. Yamalo-Nenets Özerk Okrugu

   Rusya'nın idari bölümleri
   Federal bölümler
   Oblastlar Cumhuriyetler Kraylar Özerk okruglar Özerk oblastlar Federal şehirler
   İdari bölümler
   Rayonlar Cumhuriyet, kray, oblast ve okruga bağlı şehir Kentsel rayonlar Kent tipi yerleşimler Okruglar
   Belediyesel bölümler
   Kırsal yerleşimler Kentsel yerleşimler Belediyesel rayonlar Kentsel okruglar Federal şehirlerin kent içi bölümleri Kentsel okrugların kent içi bölümleri Kentsel rayonlar
   Diğer
   Federal bölgeler
   g t d

   Bayrak	Harita	İsim	Lokal dillerdeki isimleri	Yönetim merkezi	Nüfus(2021)[1]	Alan	Kuruluş
   		Çukotka Otonom Okrugu	Rusça: Чукотский Автономный Округ (Chukotskiy Avtonomny Okrug) Çukçice: Чукоткакэн Aвтономныкэн Округ (Chukotkaken Avtonomnyken Okrug)	Anadır Rusça: Анадырь (Anadyr) Çukçice: Кагыргын (Kagyrgyn)	47.490	721.481 km2 (278.565 sq mi)	12 Ekim 1930
   		Hatnı- Mansi Otonom Okrugu	Rusça: Ханты-Мансийский Автономный Округ (Khanty-Mansiyskiy Avtonomny Okrug) Hantıca: Хӑнты-Мансийской Aвтономной Округ (Ȟănty-Mansijskoj Avtonomnoj Okrug) Mansice: Ханты-Мансийский Автономный Округ (Hanty-Mansijskij Avtonomnyj Okrug)	Hantı-Mansiysk Rusça: Ханты-Мансийск (Khanty-Mansiysk) Hantıca: Ёмвоҷ (Yomvoḉ) Mansice: Абга (Abga)	1,532,243	534.801 km2 (206.488 sq mi)	12 Ekim 1930
   	alt= Nenetsya bayrağı		Nenets Otonom Okrugu	Rusça: Ненецкий Автономный Округ (Nenetskiy Avtonomny Okrug) Nenetsçe: Ненёцие Aвтономной Ӈокрук}} (Nenjocije Awtonomnoj Ŋokruk)	Naryan-Mar Rusça: Нарьян-Мар (Naryan-Mar) Nenetsçe: Няръянa Mар (Nyar'yana Marq)	42,090	176.810 km2 (68.267 sq mi)	15 Temmuz 1929
   		Yamalo-Nenets Otonom Okrugu	Rusça: Ямало-Ненецкий Автономный Округ (Yamalo-Nenetskiy Avtonomny Okrug) Nenetsçe: Ямалы-Ненёцие Aвтономной Ӈокрук (Yamaly-Nenyotsiye Avtonomnoj Ŋokruk)	Salehard Rusça: Салехард (Salekhard) Nenetsçe: Саляʼ Xарад (Salja’ Harad)	522,904	769.250 km2 (297.009 sq mi)	12 Ekim 1930

   Eski otonom okruglar

   [değiştir | kaynağı değiştir]

   Bayrak	Harita	İsim	Lokal dillerdeki isimleri	Yönetim merkezi	Nüfus	Yüzölçümü	Varolduğu yıllar
   		Agin Buryat Otonom Okrugu	Şablon:Dl (Aginskiy Buryatskiy Avtonomny Okrug) Buryatça: Агын Буряадай Aвтономито Tойрог}} (Agyn Buryaaday Avtonomito Toyrog)	Aginskoye Rusça: Агинское (Aginskoye) Buryatça: Ага (Aga)	76,383 (2008)	19.592 km2 (7.565 sq mi)	1937–2008
   		Evenk Otonom Okrugu	Rusça: Эвенкийский Автономный Округ (Evenkiyskiy Avtonomny Okrug) Evenkice: Эведы Автомоды Округ}} (Ēvēde Avtōmōde Okrug)	Tura Rusça: Тура (Tura) Evenkice: Typy}} (Turu)	16,979 (2007)	763.197 km2 (294.672 sq mi)	1930–2007
   		Permyak Otonom Okrugu	Rusça: Коми-Пермяцкий Автономный Округ (Komi-Permyatskiy Avtonomny Okrug) Permyakça: Коми-Пермяцкöй Aвтономнöй Округ (Komi-Permjacköj Avtonomnöj Okrug)	Kudımkar Rusça: Кудымкар (Kudymkar) Permyakça: Кудымкöр (Kudymkör)	132,824 (2005)	32.770 km2 (12.653 sq mi)	1930–2005
   		Koryak Otonom Okrugu	Rusça: Корякский Автономный Округ (Koryakskiy Avtonomny Okrug) Koryakça: Чав’чываокруг (Čav’čyvaokrug)	Palana Rusça: Палана (Palana) Koryakça: Пылылъын (Pylylʺyn)	22,580 (2007)	292.600 km2 (112.973 sq mi)	1930–2007
   		Taymır Otonom Okrugu	Rusça: Таймырский Автономный Округ (Taymyrskiy Avtonomny Okrug)	Dudinka Rusça: Дудинка (Dudinka)	38,372 (2007)	879.929 km2 (339.742 sq mi)	1930–2007
   		Ust-Orda Buryat Otonom Okrugu	Rusça: Усть-Ордынский Бурятский Автономный Округ (Ust’-Ordynskiy Avtonomny Okrug) {Buryatça: Усть-Ордын Буряадай Aвтономито Tойрог (Ust’-Ordyn Buryaaday Avtonomito Toyrog)	Ust-Ordınski Rusça: Усть-Ордынский (Ust-Ordynsky) Buryatça: Ордын Адаг (Ordyn Adag)	134,320 (2008)	22.400 km2 (8.649 sq mi)	1937–2008

   Yakın Tarih

   [değiştir | kaynağı değiştir]

   1990 yılında Rusya Sosyal Federatif Sosyalist Cumhuriyetinde 10 adet otonom okrug bulunmaktaydı. 2005 ve 2008 yılları arasında itibari milletlerin_(eng) nüfusun %30'unu teşkil ettiği 3 otonom okrug feshedildi. Bu tarihten sonraki süreçte 3 tane daha okrug feshedildi. 13 Mayıs 2020 tarihinde de Arhangelsk Oblastı ile Nenets Otonom Okrugu valileri birleşme planlarını ilan etti lakin kamuoyunun tepkisi üzerine süreç 2 Temmuz'da iptal edildi.^[2][3][4]

   Otonom on bölgenin 1990 hali ile 2008 yılı arasındaki farkın kıyası:

   1990 yılındaki hali	Ağustos 2008 yılındaki hali
   Agin Buryat Otonom Okrugu	Zabaykalskiy Krayı bir parçası oldu
   Magadan Oblastı içinde Çukotka Otonom Okrugu	Magadan oblastının artık tabi değil
   Krasnoyarsk Krayı içinde Evenk Otonom Okrugu	Krasnoyarsk Krayı içinde bir olan Evenkiyski Bölgesi(eng) haline geldi
   Tümen Oblastı içinde Hantı-Mansi Otonom Okrugu	bir değişim yok
   Permyak Otonom Okrugu	şimdi Perm Krayındaki Komi-Permyak Okrugu oldu
   Kamçatka Oblastı içinde Koryak Otonom Okrugu	şimdi Kamçatka Krayındaki Koryak Okrugu oldu
   Arkhangelsk Oblastı içinde Nenets Otonom Okrugu	bir değişim yok
   Krasnoyarsk Krayı içinde Taymır Otonom Okrugu	şimdi Krasnoyarsk Krayındaki Taymırski Dolgano-Nenetski Rayonu oldu
   İrkutsk Oblastı içinde Ust-Orda Buryat Otonom Okrugu	şimdi İrkutsk Oblastındaki Ust-Orda Buryat Okrugu
   Tümen Oblastı içinde Yamalo-Nenets Otonom Okrugu	bir değişim yok

   Bölgelerin etnik yapısı

   [değiştir | kaynağı değiştir]

   Autonomous Okrug	İtibari millet(eng)				Ruslar				Diğer[5]
   year	1979	1989	2002	2010	1979	1989	2002	2010	1979	1989	2002	2010
   Agin Buryat Otonom Okrugu[6]	▲52,2	▲ 54,9	▲ 62,5	▲ 65,1	▼42	▼ 40,8	▼ 35,1	▼ 32,5
   Permyak Otonom Okrugu[6]	▲61,6	▼ 60,2	▼ 59		▼34,9	▲ 36,1	▲ 38,1
   Koryak Otonom Okrugu (bütün yerliler)[6]	16,3	▲ 16,45	▲ 26,6	▲30,3	62,9	▼ 62	▼ 50,5	▼46,2		24,9	▲ 40,5	▲46,5
   Nenets Otonom Okrugu (Komi)	▼12,8	▼ 11,9	▲ 18,6	18,6	▲66	▼ 65,8	▼ 62,4	▲ 66,1	▼11,1	▼ 9,5	▲ 10,8	▼ 9
   Taymır Otonom Okrugu (Dolgan and Nenets)[6]	▼9,6	▼ 8,9	▲ 13,8	▲ 15,7	▲68,9	▼ 67,1	▼ 58,6	▼ 50,0	▼5	▼ 4,4	▲ 7,6	▲ 10,1
   Ust-Orda Buryat Otonom Okrugu[6]	▲34,1	▲ 36,3	▲ 39,6	▲39,8	▼58,3	▼ 56,5	▼ 54,4	▼ 54,2
   Hantı-Mansi Otonom Okrugu	▼1,9	▼ 0,9	▲ 1,2	▲ 1,3	▼74,3	▼ 66,3	▼ 66	▲ 68,1	▼1,1	▼ 0,5	▲ 0,7	▲ 0,8
   Çukotka Otonom Okrugu (bütün yerliler)	▼8,1	▼ 7,3	▲ 23,4	▲ 26,7	▼68,6	▼ 66,1	▼ 51,8	▲ 52,5		9,6	▲ 30,8	▲ 35,3
   Evenk Otonom Okrugu[6]	▼20	▼ 14,1	▲ 21,5	▲ 22,0	▲62,5	▲ 67,5	▼ 61,9	▼ 59,4
   Yamalo-Nenets Otonom Okrugu (Nenets)	▼10,7	▼ 4,2	▲ 5,2	▲ 5,9	▲59,1	▲ 59,2	▼ 58,8	▲ 61,7		▼1,5	▲ 1,7	▲ 1,9

   Notlar

   [değiştir | kaynağı değiştir]
   1. ^ Ukrayna'nın eski topraklarının ilhak edildiği kısımlar haricinde 83 kısım

   Ayrıca bakınız

   [değiştir | kaynağı değiştir]
   • Rusya'nın özerk oblastları

   Kaynakça

   [değiştir | kaynağı değiştir]
   • İngilizce Wikipedia'dan 30 Mayıs 2007 tarihli "Autonomous okrugs of Russia" 28 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
   1. ^ url=https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx 1 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
   2. ^ ""Catastrophic" economic situation prompts merger talks for Nenets AO and Arkhangelsk Oblast". The Independent Barents Observer (İngilizce). 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024. 
   3. ^ "Глава НАО заявил об отказе от объединения с Архангельской областью". РБК (Rusça). 2 Temmuz 2020. 17 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024. 
   4. ^ Times, The Moscow (13 Mayıs 2020). "Russian Regions to Become Single Federal Subject in Decade-First". The Moscow Times (İngilizce). 14 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024. 
   5. ^ Are the people who are in parentheses next to the autonomous regions and the second-largest two-part Indigenous autonomous regions.
   6. ^ ^{a b c d e f} liquidated Autonomous okrug.

   Rusya'daki yerleşim yeri ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.