Rusya Federasyonu Komünist Partisi - Vikipedi

Rusya Federasyonu Komünist Partisi
Коммунистическая Партия Российской Федерации
KısaltmaKPRF
Birinci SekreterGennadi Züganov
Sekreter Yardımcısıİvan Melnikov
Meclis LideriGennadi Züganov
Başkan YardımcısıVladimir Kaşin
Slogan(lar)"Rusya! Emek! Demokrasi! Sosyalizm!"
Kuruluş tarihi14 Şubat 1993 (31 yıl önce) (1993-02-14)
ÖnceliSovyetler Birliği Komünist Partisi
MerkezMoskova, Rusya
Gazete(ler)Pravda
Üyelik (2015)162,173[1]
İdeoloji
Siyasi pozisyonSol[2][7] ve aşırı sol[8][9][10]
Uluslararası üyelikUluslararası Komünist ve İşçi Partileri Toplantısı
Resmî renkler  Kırmızı
Marş
Rusça: «Интернациона́л»
("Enternasyonal")
Duma
57 / 450
Valilikler
3 / 85
Yerel Meclisler
449 / 3.928
İnternet sitesi
Parti bayrağı

Rusya Federasyonu Komünist Partisi (RFKP) (Rusça: Коммунистическая Партия Российской Федерации; КПРФ; Kommunističeskaja Partija Rossijskoj Federacii; KPRF) Rusya'da 1993 yılında kurulan siyasi partidir. Ağustos 1991'de selefi Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin kapanmasından sonra, 14 Şubat 1993 tarihinde Rus Komünistlerinin II. Olağanüstü Kongresi'nde kuruldu. Partinin resmi siyasi görüşü komünizm, Marksizm-Leninizm ve sosyalist vatanseverliktir.

Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin ardılıdır. KPRF, Birleşik Rusya'dan sonra Rusya'nın ikinci büyük siyasi partisidir. Rusya Leninist Genç Komünistler Birliği (Komsomol) partinin gençlik yapılanmasıdır.

Rusya'da sosyalizmin yeniden inşa edilmesi, bilimsel ve teknolojik ilerleme, bilimsel sosyalizmin ilkelerine dayalı olarak sosyal adaletin tesisi, insanın sömürülmesinin engellenmesi, mülkiyet hakkının korunmasıyla birlikte kolektivizasyon ve kooperatifin geliştirilmesi, tarım ve sanayide modern teknolojinin kullanılması, Sovyet dönemi sosyal güvencelerin restorasyonu partinin temel amaçlarıdır. Büyük ölçekli işletmelerin kamulaştırılmasını savunan ama özel sektörde küçük ve orta ölçekli işletmelerin korunmasına yönelik bir ekonomik program belirler.

Emekçilerin gerçek iktidarını temsil eden bir devlet inşa ederek emekçilerin çıkarlarını savunarak, kırsal alanda tarımda kolektif formların öncü rolünün geliştirilmesini ve sosyal odaklı planlamayı uygun görür. Doğal kaynakların millileştirilmesi, yerli üretimin geliştirilmesi, dışa bağımlılığın azaltılması,fiyatlar üzerinde devlet kontrolünün sağlanması, dengeli bir maliye politikası uygulanmasını amaçlar. Bilimsel ve teknik potansiyelin geliştirilmesi ve iyileştirilmesine, toplumsal çıkarların dikkate alınmasına önem verir. Uluslararası ilişkilerde Bağımsız Devletler Topluluğu ülkeleriyle ekonomik ilişkilerin öncelikli olarak geliştirilmesini hedefler.

Tarih

[değiştir | kaynağı değiştir]

Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin halefi olarak Rusya Komünistlerinin II. Olağanüstü Kongresi'nde 14 Şubat 1993 tarihinde kuruldu. Rusya Federasyonu Komünist Partisi; Komünistler Birliği ve Emekçi Sosyalist Parti'nin birleşimiyle kurulan KPRF kısa zamanda yeni üyelerin katılımıyla hızla güçlenerek 500.000 üyeye sahip Rusya'nın en güçlü siyasi yapılanması haline geldi.

Gennadi Züganov, eski Sovyet siyasetçiler Yegor Ligaçev ve Anatoli Lukyanov partinin kurucuları arasında yer aldı ve İkinci Olağanüstü Kongre'de Gennadi Züganov parti lideri seçildi.

1995 yasama seçimlerinde birinci geldi ve 157 milletvekili ile meclisteki en güçlü siyasi parti oldu. Gösterdiği bu başarının ardından parti 1996 devlet başkanlığı seçimlerinde Boris Yeltsin karşısında en önemli muhalif gücü oluşturdu. Züganov, Yeltsin'e karşı kampanya başlatarak ülkede yurtsever bir blok oluşturdu. 30'dan fazla sol siyasi örgütün oluşturduğu Sergey Baburin önderliğindeki Rusya Halk Birliği, Rusya Halk Yurtseverler Birliği (NPSR) ve hatta bazı sağcı örgütler dahi Züganov'a destek verdi. Bu koalisyon 2000 yılındaki başkanlık seçimlerinde de KPRF'yi destekledi. Züganov hileli olduğunu iddia ederek sonuçlarına itiraz ettiği 1996 devlet başkanı seçimlerinde ilk turda % 32, ikinci turda % 40 oy aldı.

1998 yılında ülkede yaşanan ekonomik krizin de etkisiyle Komünist Parti, devlet başkanı Boris Yeltsin'in görevden alınması çağrısında bulundu. 1999 yasama seçimlerindende pek çok komünist ve sosyalist ideolojide parti seçime katılmasına rağmen KPRF, % 24,29 oy oranıyla yine birinci geldi.

Züganov 2003 seçimlerinden hemen önce Kremlin'in Rodina adlı partiyi KPRF'nin oylarını bölmek için kurdurduğunu iddia etti. Gerçekten de Rodina 2003 seçimlerinde % 9,2 oy oranıyla 450 milletvekilliğinden 37'sini kazanmış ve KPRF'nin ise milletvekili sayısı 113'ten 52'e düşmüştü.

2007 yasama seçimlerindende Sergey Baburin önderliğindeki Halk Birliği'nden yeniden destek aldı. 2007 ve 2011'de yapılan yasama seçimlerinde de KPRF lideri Züganov yapılan usulsüzlükleri eleştirerek aşırı liberallerin seçime hile karıştırdığını iddia etti. 18 Aralık 2011'de seçim usulsüzlüklerini protesto eden mitingler düzenlense de fayda etmedi.

2014'te Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyeti'nin Rusya tarafından tanınması çağrısında bulundu.

İdeoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]

2008 yılında kabul edilen yeni programda Rusya emekçilerinin ve ulusal çıkarların korunmasını temel hedef olarak belirledi. Partinin stratejik hedefi Marksizm-Leninizm rehberliğinde 21. yüzyıla uygun yenilenmiş bir sosyalizm modelini uygulamak, bilimsel ve kültürel ilerlemelere öncülük etmektir.

KPRF programına göre ülkede üç aşamada reform amaçlamaktadır. İlk aşamada, KPRF liderliğinde işçileri temsil edecek bir koalisyon ile emekçi iktidarını tesis etmek. Bu amaçla 1990'lı yıllarda özelleştirilen büyük işletmelerin derhal kamulaştırılması gerekmektedir. Ancak küçük işletmeler ve üreticiler iktidar tarafından desteklenecek ve özellikle bu sektör büyük sermaye, bürokratlar ve mafyaya karşı korunacaktır. Konseyler yoluyla işletmelerin yönetimlerinde reform yapılacaktır. Rusya bir Sovyet Cumhuriyeti halinde yeniden inşa edilecektir. İkinci aşamada konseyler ve sendikaların rolü daha da artacaktır. Ekonomik faaliyetlerin sosyalist forma kademeli olarak geçişi yapılacaktır, ancak küçük özel sermaye muhafaza edilecektir. Üçüncü ve son aşamada ise sosyalizm yeniden inşa edilecektir.

Züganov son dönemde Çin'de Deng Xiaoping'in sosyalist modelinin başarılı olduğunu belirterek sosyalizmin yeniden inşasında buna önem verilmesi gerektiğini belirtti. Deng Xiaoping'in eserlerinin parti üyelerince okunmasını öneren Züganov 2008 yılında Çin'e yaptığı ziyarette "Rusya daha önce Çin deneyimini uygulasaydı Sovyetler Birliği dağılmazdı" dedi.

Parti Programı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Komünist Parti mevcut koşullarda Rusya'da şunların uygulanmasını gerekli görmektedir:

  • Nüfusun hızla azalmasına karşı tedbirler almak, aile teşvik politikası uygulamak, devlet ana okullarını tekrar açmak ve genç ailelere konut sağlamak.
  • Ekonomide stratejik sektörlerdeki doğal kaynakları kamulaştırmak; bu sektörlerdeki gelirleri tüm vatandaşların çıkarları doğrultusunda kullanmak.
  • Seçimlerde hilelere son vermek.
  • Bağımsız bir yargı sistemi oluşturmak.
  • Yoksullukla mücadele etmek ve bu bağlamda temel tüketim ürünleri üzerinde fiyat kontrolü uygulamak.
  • Emeklilik yaşını düşürmek.
  • Toplu konut sistemini yaygınlaştırarak, sokaklarda yaşayan insanların barınma ihtiyacını gidermek ve belediye hizmetleri için alınan ücretlerin aile bütçesinin % 10'unu geçmemesini sağlamak.
  • Bilimsel çalışmaları teşvik etmek için bilim adamlarının maaşlarını yükseltmek ve bilimsel araştırmalar için bütçeden ayrılan fonu artırmak.
  • Sovyet dönemindeki ücretsiz eğitim sistemini uygulayarak üniversite öğretiminde de eskisi gibi yüksek eğitim standartlarını getirmek.
  • Ücretsiz ve kaliteli sağlık sistemi kurmak.
  • Yüksek teknolojili üretim alanını hızla geliştirmek.
  • İnsanların temel gıda ihtiyaçlarını düşük fiyatla karşılayabilmesi için tarımsal ürünlerin üretimi ve işlenmesinde büyük kolektif çiftlikleri desteklemek.
  • Ülkenin çevresel güvenliğini sağlamak.
  • İç borç sorununu derhal çözmek.
  • Düşük gelirli vatandaşları vergiden muaf tutmak.
  • Küçük ve orta ölçekli işletmelerin gelişimi için gerekli koşulları yaratmak.
  • Kültürel ürünlerin erişilebilirliğini sağlamak için kültürün ticarileştirilmesine son vermek. Manevi birlik ve beraberliği korumak için ulusal kültürün gelişimini savunmak.
  • Rus ve Sovyet tarihine yönelik iftiralara son vermek.
  • Yolsuzluk ve suçla mücadelede sert tedbirler uygulamak.
  • Ulusal savunmayı güçlendirmek ve bu amaçla askerlerin maddi durumlarını ve sosyal güvencelerini iyileştirmek.
  • Rusya'nın toprak bütünlüğünü korumak ve yurt dışında yaşayan Rus vatandaşların haklarını müdafaa etmek.
  • Dış politikada barışa dayalı, halkların karşılıklı saygı ve sevgisini esas alan tüm dünya ülkeleriyle gönüllü bir birlik kurmak.

KPRF, Sovyetler Birliği Komünist Partisi'nin 1956 yılından sonraki politikasının aksine Josef Stalin'in şahsiyetine değer vermektedir. Ancak Rus Ortodoks Kilisesi'ne de saygı göstermektedir. Parti Sovyetler Birliği döneminde olduğu gibi, "batı medyasının özendirdiğini" belirttiği eşcinselliğin gençler ve toplumsal ahlak için tehlikeli olduğunu belirtmektedir. AIDS ve uyuşturucu kullanımının Sovyet sonrası kapitalist dönemde yaygınlaşmasına karşı mücadeleye önem verir. Mafya ve çetelerin, oligarkların toplumsal ve siyasal hayattan temizlenmesini savunur.

Hizipleşmeler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Partide çeşitli fraksiyonlar oluşmuştur:[11]

  • Sol görüşlü milliyetçiler: Bu fraksiyonlardan en önemlisidir. Özellikle tarihçi Lev Gumilev'in eserlerinden etkilenen bu grup tarihsel sosyalist mirasa sahip çıkmakta, uluslararası alanda sınıf mücadelesinden ziyade medeniyetler çatışmasını öne çıkarmaktadır.
  • Marksist-Leninistler: Sınıf mücadelesine önem verir, milliyetçilik ve sosyal demokrasiye karşı çıkar. Richard Kosolapov bu grubun önemli bir üyesidir.[12]
  • Reformcular: Sosyal-demokrat ve reformist komünistlerden oluşan bu grup Sovyetler Birliği dönemindeki bazı yanlışları gündeme getirir. Partinin kurulduğu II. Olağanüstü Kongrede çoğunlukta olan bu grup zamanla azınlık durumuna düşmüştür.

Parti Yapısı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Demokratik merkeziyetçilik ilkesine önem veren partide yönetim işlerini Merkez Komite yürütür. 81 federal bölgede şubesi bulunmaktadır. Her bölge şubesi, bölge komitesi birinci sekreteri tarafından yönetilir.

Partinin merkezi Moskova'dadır. Rusya Federasyonu Leninist Komsomol örgütü partinin en önemli yapılanmasıdır.

Liderlik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Parti Merkez Komitesi tarafından kontrol edilir. Merkez Komitesi parti ve kongre kararları ile parti programını hazırlar. Rusya Federasyonu Komünist Partisi Merkez Komitesi'nin 24 Şubat 2013 tarihinde seçilen üyeleri şunlardır:

Uluslararası İşbirliği

[değiştir | kaynağı değiştir]

KPRF 1993 yılında Sovyetler Birliği'nden ayrılan devletlerdeki Komünist Partilerle bir araya gelerek Komünist Partiler Birliği'ni kurdu. 2001 yılında bu örgütün liderliğini Gennadi Züganov üstlendi.

KPRF Avrupa Sol Partisi ile dostane ilişkiler sürdürmekle birlikte bu grubun üyesi değildir. Çin Komünist Partisi ile de dostane ilişkileri vardır.

Basın ve Medya

[değiştir | kaynağı değiştir]

Partinin resmi yayın organı Pravda gazetesidir. Gazetenin 30'dan fazla bölgesel sürümü vardır. Parti ayrıca Sovetskaya Rossiya (Sovyet Rusya) adında bir gazete daha çıkarmaktadır.

Finansal Durum

[değiştir | kaynağı değiştir]

Finansal rapora göre 2006 yılında KPRF bütçesine 127.453.237 ruble (3.998.835 $) girmiştir. Gelirlerin kaynakları şu şekildedir;

  • % 29 - Aidat
  • % 30 - federal bütçe
  • % 6 - bağış
  • % 35 - diğer gelirler

2006 yılında giderler ise 116.823.489 ruble (3.665.328 $) olmuştur:

  • % 5 - bölge şubeleri için
  • % 21 - promosyon (bilgi, reklam, yayıncılık, baskı)
  • % 10 - yönetim organlarının giderleri
  • % 7 - seçim hazırlıkları ve referandumlar için
  • % 36 - medya ve eğitim kurumlarına

2008 yılında KPRF bütçe gelirlerinin % 70’ini devletten sağladı. Rusya Federasyonu Komünist Partisi XIII. Kongresi raporuna göre, 2008 yılında 10 ay boyunca, toplam bütçede üyelik aidatları 8 milyon ruble, bağışlar 36 milyon ruble, hükûmet fonları 148 milyon ruble, diğer gelirler de 106 milyon ruble etmiştir.

Seçim Sonuçları

[değiştir | kaynağı değiştir]

KPRF büyük şehirlerde ve büyük sanayi ve bilim merkezlerinde, kırsalda ise özellikle Moskova çevresindeki küçük kasaba ve şehirlerde güçlüdür. Örneğin, KPRF 2007 yasama seçimlerinde Moskova Devlet Üniversitesi'nde kurulan sandıklarda ezici çoğunlukla birinci gelmiştir. KPRF, Sibirya ve Urallar'daki bazı büyük şehirlerde de güçlü durumdadır. Parti diğer kırsal kesimlerde ise Birleşik Rusya'nın seçim yolsuzluklarından ve seçimdeki hilelerinden dolayı oyların düştüğünü iddia etmektedir.

Seçim sonuçları

[değiştir | kaynağı değiştir]

Devlet Başkanlığı seçimleri

[değiştir | kaynağı değiştir]

Rusya Federasyonu'nda düzenlenen tüm devlet başkanlığı seçimlerinde Komünist Parti adayı ikinci olmuştur. 20 Şubat 2012 tarihinde Boris Nemtsov, Sergey Baburin ve Sergey Udaltsov gibi bazı muhalif politikacılar 1996 seçimlerinde Yeltsin lehine yapılan seçim sahtekarlıklarına şahit olduklarını ve bu seçimde Yeltsin'in kesin olarak yenildiğini, resmi sonuçlara göre ikinci turda % 40 oy alan Komünist Parti lideri Züganov'un galip geldiğini iddia etmişlerdir. Züganov bağımsız gözlemci raporlarına göre % 17,18 oy aldığı 2012 seçimlerinde de Putin lehine büyük çapta seçim sahtekarlığı yapıldığını belirtmiştir.

Seçim Aday 1. Tur 2. Tur Sonuç
Oy % Oy %
1996 Gennadi Züganov 24.211.686 32,0 (#2) 30.104.589 40,3 (#2) Kaybetti
2000 Gennadi Züganov 21.928.468 29,2 (#2) Kaybetti
2004 Nikolay Haritonov 9.513.313 13,7 (#2) Kaybetti
2008 Gennadi Züganov 13.243.550 17,7 (#2) Kaybetti
2012 Gennadi Züganov 12.318.353 17,2 (#2) Kaybetti
2018 Pavel Grudinin 8,659,206 11.77 (#2) Kaybetti
2024 Nikolay Haritonov 3,768,470 4.37 (#2) Kaybetti

Meclis seçimleri

[değiştir | kaynağı değiştir]
Devlet Duması
Seçim Oy % Sandalye ± Lider
1993 6.666.402 (#3) 12,4
65 / 450
 Yeni Gennadi Züganov
1995 15.432.963 (#1) 22,3
157 / 450
 artış 92 Gennadi Züganov
1999 16.196.024 (#1) 24,29
113 / 450
 azalış 44 Gennadi Züganov
2003 7.647.820 (#2) 12,6
52 / 450
 azalış 61 Gennadi Züganov
2007 8.046.886 (#2) 11,6
57 / 450
 artış 5 Gennadi Züganov
2011 12.599.507 (#2) 19.2
92 / 450
 artış 35 Gennadi Züganov
2016 6.958.361 (#2) 13,4
42 / 450
 azalış 50 Gennadi Züganov
2021 10,660,599 (#2) 18,9
57 / 450
 artış 15 Gennadi Züganov
RFKP Ulusal Seçim Sonuçları
Bölge 2003 2007 2011
Murmansk Oblastı 7,44 17,47 21,76
Komi Cumhuriyeti 8,72 14,23 13,46
Vologda Oblastı 8,77 13,44 16,78
Leningrad Oblastı 9,05 17,07 17,31
Sankt-Peterburg 8,48 16,02 15,50
Pskov Oblastı 15,17 19,41 25,13
Moskova Oblastı 9,67 18,81 19,35
Oryol Oblastı 16,28 17,58 31,98
Samara Oblastı 17,38 18,39 23,13
Stavropol Krayı 13,70 14,28 18,40
Dağıstan 18,31 6,64 8,38
Omsk Oblastı 16,23 22,90 21,87
Tümen Oblastı 9,94 8,43 11,74
Tomsk Oblastı 12,60 13,37 22,39
Ulusal 12,61 11,57 19,20

Bölgesel seçimler

[değiştir | kaynağı değiştir]
RFKP Bölgesel Parlamento Seçim Sonuçları
Bölge 2003-2005 % 2009 %
Arhangelsk Oblastı 8,61 16,67
Bryansk Oblastı 18,57 22,76
Vladimir Oblastı 20,33 27,75
Volgograd Oblastı 25,83 23,57
Kabardino-Balkarya 8,69 8,36
Karaçay-Çerkesya 15,57 10,07
Nenets Özerk Okrugu 25,86 20,51
Tataristan 6,34 11,15
Hakasya 7,04 14,69
Toplam 12,79 15,88

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mayıs 2013. 
  2. ^ a b Bozóki, A and Ishiyama, J (2002). The Communist Successor Parties of Central and Eastern Europe. p. 241.
  3. ^ a b Nordsieck, Wolfram (2016). "Russia". Parties and Elections in Europe. 30 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2018. 
  4. ^ a b Bozóki, A and Ishiyama, J (2002). The Communist Successor Parties of Central and Eastern Europe. p. 245.
  5. ^ Jacobin (2 Ekim 2021). "Russia Has a New Socialist Movement". jacobin.com. 11 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  6. ^ "Arşivlenmiş kopya". 31 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ağustos 2022. 
  7. ^ "Russia: Economic and Political Overview". SCB Trade Portal. Siam Commercial Bank. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 
  8. ^ "Qui sont les ultranationalistes russes ?". Europe 1 (Fransızca). 4 Kasım 2013. 23 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Aralık 2017. 
  9. ^ Klußmann, Uwe (18 Şubat 2008). "Far-Left Prepares for Russia's Election: Campaigning Communists Evoke Ghost of Stalin". Der Spiegel. 30 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Şubat 2018. 
  10. ^ Mccauley, Martin (14 Ocak 2014). The Rise and Fall of the Soviet Union. Taylor & Francis. s. 513. ISBN 978-1-317-86782-1. 7 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mart 2020. 
  11. ^ Bozóki & Ishiyama, p244
  12. ^ Andrey Shabaev. "Российская многопартийность. Глава 5". www.partinform.ru. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2011. 
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Rusya_Federasyonu_Komünist_Partisi&oldid=33760106" sayfasından alınmıştır