Kalın kıskaçlı akrep - Vikipedi
Kalın kıskaçlı akrep | ||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Scorpio maurus fuscus (üstte) Scorpio maurus palmatus (altta) | ||||||||||||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||
Scorpio maurus Linnaeus, 1758 |
Kalın kıskaçlı akrep (Scorpio maurus), Scorpionidae familyasından insan sağlığı açısından fazla tehlikeli olmayan bir akrep türü.
Familyanın Türkiye'deki tek türü budur. Aynı zamanda, dünyada taksonomik olarak tanımlanan ilk akreptir.
Morfoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Çoğunlukla sarı ve koyu kırmızı kahverengi olup 60–80 mm büyüklüğündedir. Sternum genellikle beş köşeli, yan kenarları birbirine paralel ve boyu en az eninin yarısı kadardır. Pedipalplerin patella kısmının ventral yüzeyinde bir ya da birden fazla duyu tüyü (trichobotrium) bulunur. Pedipalp femuru 1'i dorsalde olmak üzere 3-4 trichobothrium vardır. Tibianın ventralindeki trichobothriumlar ventro-eksternal karina boyunca yerleşmiştir. Pedipalplerin kıskaç (chela) bölümündeki el (manus) kısmı çok güçlü ve geniş olup oldukça yuvarlak, parmaklar çok kısa ve küttür. Yan gözleri üç çifttir. Kuyruklarının en son halkasındaki iğne (telson) subterminaldedir. İğne altı tüberkülü yoktur.
Biyolojisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Kazıcı (fossorial) olup; yuvası, fasulye şeklinde çamurla düzgünce sıvanmış bir ağız kısmından sonra 20–30 cm kadar (bazen 70 cm kadar) meyilli bir galerinin ucundadır. Bir defada 40-45 kadar yavru dünyaya gelir.
Habitat
[değiştir | kaynağı değiştir]Daha çok açık alanlarda, özellikle çöllerde, steplerde, yerleşim bölgelerinde, kuru orman içlerinde yaşar. Mecburi kazıcı olması yüzünden binalara sokulmaz.
Tehlikesi
[değiştir | kaynağı değiştir]Tıbbi önemi olmayan bir türdür. Az zehirli akrepler grubundan olup halk sağlığını tehdit etmez.
Yayılımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Kuzey Afrika, Orta Doğu ve Türkiye'de yayılım gösterir.
Türkiye'de Adana, Elazığ, Diyarbakır, Hatay, Iğdır yörelerinde bulunurlar.
Alt türleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Scorpio maurus arabicus (Pocock, 1900) (Sin: Heterometrus arabicus Pocock, 1900; Scorpio maurus yemenensis Werner, 1936) : Arabistan Yarımadası
- Scorpio maurus fuliginosus (Pallary, 1928) : kızılca kahverengi; Fas
- Scorpio maurus fuscus (Ehrenberg, 1828) : siyah; Türkiye, Suriye, Lübnan, Ürdün, İsrail, Suudi Arabistan, Yemen, Katar, Kuveyt, Irak, İran
- Scorpio maurus maurus Linné, 1758 (Sin: Scorpio maurus typique Vachon, 1951; Scorpio maurus trarasensis Bouisset & Larrouy, 1962) : Fas, Tunus, Cezayir
- Scorpio maurus palmatus (Ehrenberg, 1828) : sarımsı zeytuni kahverengi; Cezayir, Libya, Mısır, Sudan, Ürdün, İsrail
- Scorpio maurus tunetanus (Birula, 1910) (Sin. : Scorpio maurus punicus) : Libya, Tunus, Cezayir, Fas, Moritanya, Senegal
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özcan Özkan ve K. Zafer Karaer (2003)[ölü/kırık bağlantı], Türkiye Akrepleri
- František Kovařík, Illustrated catalog of scorpions, Part I 26 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Scorpion Venoms