Thyreophora
|
---|
|
|
|
|
|
Thyreophora ("kalkan taşıyanlar") erken Jura ile Geç Kretase dönemi arasında yaşayan kuş kalçalı (ornithischia) dinozorların oluşturduğu plakalı ve zırhlı dinozorların kladıdır.[1]
Thyreophora temel olarak ünlü Stegosauria ve Ankylosauria gruplarını içeren bulunduğu bir kuş kalçalı dinozor grubudur. Yaklaşık 200 milyon yıl önce, erken Jura dönemi'nde ilkel kuş kalçalılardan biri olarak tanımlanan Scutellosaurus cinsi ortaya çıktı. Arizona'daki erken Jura tabakalarından bilinen yaklaşık 1 metre uzunluğundaki bu ilkel, bipedal (iki ayak üzerinde yürüyen) kuş kalçalı dinozor, Thyreophora kladının temel cinsi olmuştur. İlk olarak paleontologlarca fabrosaurid olarak sınıflanan Scutellosaurus, sonraları yeniden değerlendirilme sonucu fabrosauridlerden ayrılmıştır. Zira birçok yönden ilkel kuş kalçalı dinozorlardan (fabrosaurid) farklı özellikleri tespit edilmiştir. Scutellosauruslar'ın sırt ve yanlarında kemik dokulu plaklar mevcuttu. Ayrıca yine Scelidosaurus cinsi de, biraz daha büyük olmak kaydıyla, vücudunda plakalara sahiptir. Scelidosaurus 3 metreyi aşan uzunluğuyla quadrupedal (4 ayak üstünde) bir canlıydı ve erken Jura İngiltere'sinden biliniyordu. Orta ve geç Jura dönemlerine gelindiğinde erken stegosaurid ve ankylosaurid üyeleri evrimleşmişti. Bu canlılar da osteoderm (kemik doku) yapıları vücutlarında geliştirmişlerdi ve bu yapılar özelleşmeye başlamıştı. Ankylosauridlerde levha halinde oluşan zırh doku, stegosauridlerde dikensi kemik dokusu olarak kendini göstermişti. Thyreophora alttakımı dinozorları için genel bir tanımlama yapmak gerekirse düşük-yere yakın başlı, düz kafataslı, görece geniş burunlu ve küçük yapraksı dişlerden oluşan s tipli diş sıraları olan canlılardır. Thyreophora alttakımının en ünlü iki üyesi geç Jura dönemi cinsi stegosaurus ve geç Kretase dönemi dinozoru ankylosaurus'dur.[1]
- ^ a b Ostrom and Padian, John and Kevin. "Thyreophora". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, inc. 17 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.