Şimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası — Vikipediya

Şimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası
	Tarixi dövlət
Şimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası
Bayraq	Gerb
5 dekabr 1936 — 9 noyabr 1993 ;
Paytaxt	Vladiqafqaz
Ərazisi	8.000 km²;
Əhalisi	634.009 nəf. (1989);

Şimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikası (oset. Цæгат Ирыстоны Автономон Советон Социалистон Респу́бликæ, (Цæгат Ирыстон) və ya Şimali Osetiya MSSR — 1936–1993-cü illərdə mövcud olan, RSFSR-in inzibati-ərazi vahidi. Paytaxt Orjonikidze şəhəridir. SSRİ-də osetinlərin əsas yaşayış yeri olmuşdur. Osetinlərlə yanaşı çox sayda çeçen, inquş və rus da bu ərazi də məskunlaşmışdı.

Tarixi

5 dekabr 1936-cı ildə yeni Stalinist konstitusiyanın qəbulu ilə Şimali Osetiya Muxtar Bölgəsi Şimali Qafqaz ərazisindən çıxarılaraq Şimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına çevrildi.^[2]

1944-cü ilin mart ayında çeçenin, inquş və balkarların Şimali Osetiya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasından sürgün edilməsi ilə əlaqədar olaraq, ləğv edilmiş Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasından, Malqobek və Açaluk, Nazran, Psedax, Priqorodnı rayonları, Kabarda-Balkarya Muxtar Sovet Sosialist Respublikasından Kurp rayonu, Stavropol diyarından Mozdok rayonları da köçürülərək Şimali Osetiyanın tərkibinə verildi.

9 yanvar 1957-ci ildə, çeçen və inquşların əfvindən sonra Malqobek şəhəri və Kosta-Xetaqurov rayonu bərpa edilmiş Çeçen-İnquş Muxtar Sovet Sosialist Respublikasına qaytarıldı.

20 iyul 1990-cı ildə Şimali Osetiya MSSR Ali Şurasının üçüncü iclasında Şimali Osetiya SSR-nin Dövlət Suverenliyi haqqında Bəyannamə qəbul edildi. Bu dəyişikliklər 24 may 1991-ci ildə RSFSR Xalq Deputatları Konqresi tərəfindən qəbul edildi.

9 noyabr 1993-cü ildə Şimali Osetiya SSR Ali Şurası Şimali Osetiya SSR-in adını dəyişdirən qanun qəbul etdi və bu qərara əsasən respublikanın Şimali Osetiya Respublikası adlandırılmasına qərar verildi.^[3] Yeni ad eyni il dekabrın 12-də qəbul edilən Rusiya Federasiyasının Konstitusiyasında əks olundu.

Coğrafiyası

Şimali Osetiya Böyük Qafqazın şimal yamacında və ona bitişik olan meylli düzənliklərdə yerləşir. Sahəsi 8 min km²-dir.

Əhalisi

Şimali Osetiya MSSR-nin müxtəlif onilliklərdəki əhali sayı:

İl	Əhali, nəf.	Qeydiyyat
1939	329 205^[4]	1939 Sovet Siyahıyaalması
1959	450 581^[5]	1959 Sovet Siyahıyaalması
1970	552 581^[6]	1970 Sovet Siyahıyaalması
1979	596 921^[7]	1979 Sovet Siyahıyaalması
1989	634 009^[8]	1989 Sovet Siyahıyaalması

İnzibati ərazi bölgüsü

17 yanvar 1979-cu ildə respublikaya 1 respublika tabeliyindəki şəhər və 8 rayon daxil idi.

Respublika tabeli şəhər : Orconikidze
Rayonlar :

Alagir rayonu — mərkəzi; Alagir şəhəri
Ardon rayonu — mərkəzi; Ardon şəhəri
Diqora rayonu — mərkəzi; Diqora şəhəri
İrafski rayonu — mərkəzi; Çikola kəndi
Kirov rayonu — mərkəzi; Elxot kəndi
Mozdok rayonu — mərkəzi; Mozdok şəhəri
Pravoberejnı rayonu — mərkəzi; Beslan şəhəri
Priqorodnı rayonu — mərkəzi; Oktyabrskoe kəndi

İstinadlar

↑ http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg1.php.
↑ "Краткая справка об административно-территориальных изменениях Ставропольского края за 1920–1992 гг". 2018-05-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-23.
↑ "Указ Президента РФ от 9 января 1996 г. N 20 "О включении новых наименований субъектов Российской Федерации в статью 65 Конституции Российской Федерации"". 2022-03-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-23.
↑ "Всесоюзная перепись населения 1939 г." 2022-06-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-09.
↑ "Всесоюзная перепись населения 1959 г." 2011-10-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-09.
↑ "Всесоюзная перепись населения 1970 г." 2011-11-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-09.
↑ "Всесоюзная перепись населения 1979 г." 2011-11-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-09.
↑ "Всесоюзная перепись населения 1989 г." 2011-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-09.

Xarici keçidlər

Административно-территориальное деление РСФСР

[_ec062ad1f7f12c0f-1] ttp://demoscope.ru/weekly/ssp/rus89_reg1.php.

[2] "Краткая справка об административно-территориальных изменениях Ставропольского края за 1920–1992 гг". 2018-05-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-23.

[3] "Указ Президента РФ от 9 января 1996 г. N 20 "О включении новых наименований субъектов Российской Федерации в статью 65 Конституции Российской Федерации"". 2022-03-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-10-23.

[Перепись1939-4] "Всесоюзная перепись населения 1939 г." 2022-06-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-09.

[Перепись1959-5] "Всесоюзная перепись населения 1959 г." 2011-10-28 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-09.

[Перепись1970-6] "Всесоюзная перепись населения 1970 г." 2011-11-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-09.

[Перепись1979-7] "Всесоюзная перепись населения 1979 г." 2011-11-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-09.

[Перепись1989-8] "Всесоюзная перепись населения 1989 г." 2011-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-09.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]