French
Deutsch1920 — Vikipediya
| İllər |
|---|
| 1916 • 1917 • 1918 • 1919 — 1920 — 1921 • 1922 • 1923 • 1924 |
| Onilliklər |
| 1900-cü illər • 1910-cu illər — 1920-ci illər — 1930-cu illər • 1940-cı illər |
| Əsrlər |
| XIX əsr — XX əsr — XXI əsr |
| 1920 digər təqvimlərdə | |
|---|---|
| Qriqori təqvimi | 1920 MCMXX |
| Yuli təqvimi | 1920 |
| Yuli təqvimi bizans erasında | 7428-7429 (1 sentyabr) |
| Romanın yarandığı gündən | 2672-2673 (21 aprel) |
| Avropa təqvimi | 5680-5681 ה'תר"ף - ה'תרפ"א |
| Hicri təqvim | 1338-1339 |
| Erməni təqvimi | 4412-4413 (11 avqust) ՌՋԻ |
| Çin təqvimi | 4616-4617 己未 - 庚申 sarı qoyun - ağ meymun |
| Efiopiya təqvimi | 1912 - 1913 |
| Hind təqvimi | |
| - Vikram-samvat | 1976-1977 |
| - Şaka sambat | 1842—1843 |
| - Kali-yuqa | 5021-5022 |
| İran təqvimi | 1298-1299 |
| Buddist təqvimi | 2463 |
| Holosen təqvimi | 11920 |
| Yapon xronologiyası | 9 Taysyo erası |
| Fransız inqilabı təqvimi | 128—129 |
| Çuçxe təqvimi | 9-cu çuçxe ili |
| Minqo təqvimi | 9-cu Tayvan ili |
Hadisələr
[redaktə | mənbəni redaktə et]Yanvar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Osmanlı deputatlarının Məclisi tərəfindən "Milli And" adlı proqram sənədinin qəbul edilməsi.
- 2 yanvar - RSFSR Xarici İşlər Komissarı Çiçerinin Azərbaycan Xaici İşlər naziri F. Xoyskiyə birinci notası.
- 10 yanvar - Millətlər Cəmiyyətinin yaradılması.
- 11 yanvar - Versal sülh konfransında "Antanta" Ali Şurasının Kerzonun təklifi ilə Azərbaycanın müstəqilliyinin de-fakto tanıması.
- 23 yanvar - RSFSR Xarici İşlər Komissarı Çiçerinin Azərbaycan Xarici İşlər naziri F. Xoyskiyə ikinci notası.
- Maarif Nazirliyi nəzdində Arxeologiya şöbəsinin yaradılması.
Fevral
[redaktə | mənbəni redaktə et]- 9 fevral - Parisdə imzalanan müqavilə ilə Şpitsbergen adasının statusunun müəyyən edilməsi.
- 11-12 fevral - Bakıda fəhlə klubu binasında Azərbaycan kommunistlərinin I qurultayı, Azərbaycan K(b)P-nın yaradılması.
Mart
[redaktə | mənbəni redaktə et]- 1 mart - Azərbaycanın ilk dövlət informasiya qurumunun - Azərbaycan Dövlət Teleqraf Agentliyinin (AzərTAc) fəaliyyətə başlaması.
- 9 mart - Qazaxıstanda Alaş Orda dövlətinin süqutu.
- 21 mart - İranla Azərbaycan arasında dostluq haqqında müqavilə imzalanması.
- 17 mart - Bolşevik Rusiyasının rəhbəri Vladimir Lenin Rusiya Vətəndaş Müharibəsində çətin vəziyyətə düşdüyü üçün, Bakını fəth etmək barədə Qafqaz Cəbhəsi Hərbi İnqilab Şurasına teleqram göndərməsi.
- 20 mart - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti ilə İran arasında «Sülh və dostluq haqqında» müqaviləsinin imzalanması.
- 21 mart - Qarabağda və Gəncəbasarda erməni silahlılarının Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinə qarşı qiyamının başlanması.
- 23 mart - Azərbaycan və Gürcüstan arasında ticarət müqaviləsinin imzalanması
- 30 mart - N. Yusifbəylinin beşinci hökumət kabinetinin istefa verməsi.
Aprel
[redaktə | mənbəni redaktə et]- 3 aprel - Əsgəran döyüşü
- 7 aprel - Şeyx Məhəmməd Xiyabaninin başçılığı ilə Təbrizdə üsyan başlanması.
- 15 aprel - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin xarici işlər naziri Fətəli xan Xoyski tərəfindən XI rus ordusunun Azərbaycan sərhədləri yaxınlığında (Dərbənd) toplanmasına aydınlıq gətirilməsi tələbi ilə Rusiya Xarici İşlər Naziri Çiçerinə nota göndərilməsi.
- 22 aprel - M. Hacınskinin yeni hökumət təşkil etməkdən imtina etməsi.
- 27-28 aprel - XI Qızıl Ordunun Bakını fəth etməsi və AXC-nin süqutu.
- 28 aprel - Azərbaycan Müvəqqəti İnqilab Komitəsinin iclasında Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin birinci heyətinin təşkil edilməsi.
- 30 aprel:
- Azərbaycan Müvəqqəti İnqilab Komitəsinin və Azərbaycan K(b)P MK-nın orqanı "Kommunist" qəzetinin ilk sayının çap edilməsi.
- XI Qızıl Ordu hissələrinin Şamaxı və Salyanı fəth etməsi.
May
[redaktə | mənbəni redaktə et]- 3-4 may - XI Qızıl Ordu hissələrinin Lənkəranı və Astaranı işğal etməsi.
- 5 may - Azərbaycan İnqilab Komitəsi tərəfindən xanların, bəylərin, mülkədarların, həmçinin monastırların, kilsələrin, məscidlərin bütün torpaqlarının, vəqf yerlərinin müsadirə edilib kəndlilərə paylanması haqqında dekret verilməsi.
- 7 may - Azərbaycan İnqilab Komitəsi tərəfindən Azərbaycan SSR-in Qızıl Ordu və Qızıl Donanmasının təşkili haqqında dekret verilməsi.
- 11 may - XI Qızıl Ordu hissələrinin Zaqatalaya soxulması.
- 12 may:
- Azərbaycan İnqilab Komitəsi tərəfindən xalq məhkəmələrinin təşkili haqqında dekret verilməsi.
- Azərbaycan Daxili İşlər Komissarlığı tərəfindən Azərbaycanda hər cür silki, mülki və vətəndaş rütbələrinin, mənsəblərinin ləğvi haqqında dekret verilməsi.
- XI Qızıl Ordu hissələrinin Şuşanı işğal etməsi.
- 15 may - Meşələrin.suların ve yeraltı sərvətlərin milliləşdirilməsi
- 16 may - N. Nərimanovun Moskvadan Bakıya gəlməsi.
- 24 may - Azərbaycan İnqilab Komitəsi tərəfindən neft sənayesinin milliləşdirilməsi haqqında dekret verilməsi.
- 25 may - Gəncədə Azərbaycanın sovetləşməsinə etiraz əlaməti olaraq üsyanın başlanması.
- 25-31 may - Gəncədə sovet hakimiyyəti əleyhinə üsyan.
- 27 may - Azərbaycan Fəhlə-Kəndli Müdafiə Şurasının təşkili.
- 27 may - RSFSR-in tərkibində Tatarıstan MSSR-in yaradılması.
- 31 may - Sovet hakimiyyətinə qarşı general-mayor Cavad bəy Şıxlinskinin başçılıq etdiyi Gəncə üsyanının amansızcasına yatırılması.
- Azərbaycan Opera və Balet Teatrının yaradılması.
İyun
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Antanta ölkələri ilə Macarıstan arasında Trianon]] sülh müqaviləsinin imzalanması
- 1 iyun - teatrların milliləşdirilməsi haqqında dekretin verilməsi. Azərbaycan Dövlət Teatrıının yaradılması
- 3 iyun - Zəngəzur və Qarabağda bolşevik işğalına müqavimət göstərən Nuru paşanın başçılıq etdiyi Xalq Cümhuriyyətinin ordu hissələri tərəfindən Şuşa şəhərinin ələ keçirilməsi.
- 5-15 iyun - Nuru paşa və polkovnik Zeynalovun başçılığı ilə Şuşada sovet hakimiyyəti əleyhinə üsyanin baş verməsi.
- 6 iyun - Azərbaycan İnqilab Komitəsi tərəfindən Xəzər ticarət donanmasının milliləşdirilməsi haqqında dekret verilməsi.
- 6-20 iyun - Zaqataladavə Qarabağda sovet hakimiyyəti əleyhinə üsyanın baş verməsi.
- 11 iyun - Azərbaycan İnqilab Komitəsi tərəfindən bankların milliləşdirilməsi haqqında dekret verilməsi.
- 19 iyun - Aərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurucularından olan Fətəli xan Xoyskinin Tiflisdə erməni terrorçuları Aram Erkayan və Misak Qriqoryan tərəfindən qətlə yetirilməsi.
- 23 iyun - Təbrizdə Şeyx Məhəmməd Xiyabaninin başçılığı ilə Azərbaycan Milli Hökumətinin yaradılması.
İyul
[redaktə | mənbəni redaktə et]- 16-19 iyul - Azərbaycan Kommunist Gənclər İttifaqının birinci qurultayının keçirilməsi.
- 28 iyul - XI Qızıl Ordunun birinci Qafqaz polkunun Naxçıvana daxil olması və Naxçıvanda sovet hakimiyyətinin elan edilməsi.
Avqust
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Antanta ölkələri ilə Osmanlı imperiyası arasında Sevr müqaviləsinin imzalanması
- Beynəlxalq Qızıl Xaç və Qızıl Aypara Hərəkatının ərazi təşkilatı regionda ilk dəfə olaraq Azərbaycanda yaradılmışdir.
- Belçikada təzminat məsələsinə dair konfransın keçirilməsi.
Sentyabr
[redaktə | mənbəni redaktə et]- 1-7 sentyabr - Bakıda Şərq xalqlarının birinci qurultayının keçirilməsi.
- 11 sentyabr - Milli hökumətin süqut etməsi
- 20 sentyabr - Sarıqamış döyüşü. Türk ordusunun Sarıqamışı azad etməsi
- 20 sentyabr - Təbrizdə ingilis imperalistləri və şah istibdadı əleyhinə 1920-ci il aprelin 7-də M. Xiyabaninin rəhbərliyi altında başlanmış üsyanın yatırılması, M. Xiyabaninin qətli.
- 23 sentyabr - Azərbaycan İnqilab Komitəsi tərəfindən kənd yoxsul komitələrinin təşkili haqqında dekret verilməsi.
- 30 sentyabr - Moskvada RSFSR ilə Azərbaycan SSR arasında hərbi iqtisadi ittifaq haqqında müqavilənin bağlanması.
Oktyabr
[redaktə | mənbəni redaktə et]- 30 oktyabr - Qars döyüşü. Türk ordusunun Qarsı azad etməsi
Noyabr
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Krımın Sovet Rusiyası tərəfindən işğal edilməsi.
- 1-10 noyabr 1920-ci ilin yayında - XI Qızıl Ordunun xüsusi şöbəsi tərəfindən həbs edilmiş M.Ə. Rəsulzadənin İ.V. Stalinin göstərişi ilə həbsdən azad edilməsi və İ.V. Stalinlə bir qatarda Bakıdan Moskvaya aparılması.
- 4 noyabr Azərbaycanda qadın şöbələrinin yaradılmasına başlanmışdır.
- 7 noyabr - Gümrü döyüşü. Türk ordusunun Gümrünü azad etməsi
Dekabr
[redaktə | mənbəni redaktə et]- 2 dekabr - Gümrüdə Ermənistanla Türkiyə Böyük Millət Məclisi hökuməti arasında müqavilənin imzalanması.
- 15 dekabr - Azərbaycan İnqilab Komitəsi tərəfindən "Vahid dövlət arxiv fondunun təşkili və Xalq Maarif Komissarlığı yanında Mərkəzi Dövlət Arxivinin yaradılması haqqında" dekret verilməsi.
- 17 dekabr - Albaniyanın Millətlər Cəmiyyətinə qəbul edilməsi.
- Türkiye və Ermənistan arasında Gümrü müqaviləsinin imzalanması
Doğumlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- 2 yanvar – İsaak Azimov – ABŞ yazıçısı.
- 7 fevral — An Vanq
- 1 aprel – Toşiro Mifune – Yaponiya aktyoru.
- 22 avqust – Rey Bredberi – ABŞ yazıçısı.
- 30 sentyabr – Lətif Səfərov – Azərbaycan kino rejissoru.
- 17 oktyabr – Montqomeri Klift – ABŞ aktyoru.
- 5 noyabr – Duqlas Nort
- 20 oktyabr – Canet Caqan – Qayana dövlət və siyasi xadimi
- 4 dekabr – Nadir Afonzo, portuqaliyalı bir geometrik abstraksiyonist rəssam.
- 11 mart — Nikolas Blumberqen, Amerika fiziki. Nobel mükafatı laureatı.
Vəfatlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- 6 mart - Ömər Seyfəddin, Türkiyə yazıçısı.
- 19 iyun - Fətəli xan Xoyski, Azərbaycanlı siyasi xadim
- Firidun bəy Köçərli, maarifçisi, publisist.