Kabo-Verde — Vikipediya
Kabo-Verde | |||||
---|---|---|---|---|---|
port. República de Cabo Verde | |||||
| |||||
Unidade, Trabalho, Progresso (azərb. Birlik, Əmək, İrəliləmə) | |||||
Himn: Cântico da Liberdade | |||||
Rəsmi dilləri | |||||
Paytaxt | Praya-130 min nəfər (2011 il) | ||||
İdarəetmə forması | Prezident respublikası | ||||
Prezident | Jorje Karluş Fonseka [9.IX.2011~ ] | ||||
Baş nazir | Ulisseş Korreya i Silva | ||||
Sahəsi | Dünyada 176-cı | ||||
• Ümumi | 4033 km² | ||||
Əhalisi | |||||
• Əhali | 515 min nəfər (172-ci) | ||||
• Siyahıyaalma (2010) | 491 800 nəf. | ||||
• Sıxlıq | 127 nəf./km² | ||||
ÜDM (AQP) | |||||
• Ümumi | 2 214 milyon dollar (191-ci) | ||||
• Adambaşına | 4 200 dollar (167-ci) | ||||
İİİ (2011) | 0.568 | ||||
İnternet domeni | .cv | ||||
ISO kodu | CV | ||||
BOK kodu | CPV | ||||
Telefon kodu | +238 | ||||
Saat qurşaqları | |||||
Nəqliyyatın yönü | sağ[d][1] | ||||
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
Kabo-Verde (port. República de Cabo Verde, kea dilində: Kabu Verdi; 1986-cı ilə qədər adı rəsmi şəkildə digər dillərə tərcümə edilirdi, azərbaycan dilində Yaşıl Burun Adaları Respublikası) — Afrikanın qərb sahillərinin 620 kilometrliyində Atlantik okeanda eyni adlı adalarda yerləşən dövlət.10 ada və 8 adacıqdan ibarət bir adalar qrupudur. Ən böyük üç adası: Santiago, Santo Antao, Boa Vista. Paytaxtı — Santiago adasındakı Praiadır. Böyük adalar 50–60 km uzunluğundadır.
Tarix
[redaktə | mənbəni redaktə et]1456-cı ildə Portuqaliyalılar adalara gəldikdə hələ məskunlaşma yox idi. Afrika ya yaxın olması səbəbi ilə əhəmiyyətli bir liman və qul ticarəti mərkəzi halına gəldi. Bugünkü xalqının kökləri bu Portuqaliyalı gəlmələrə və qulara əsaslanır. Ölkə 1975-ci ildə Portuqaliyadan müstəqillik qazanmışdır. Təbii resurs və yağış azdır. İqtisadiyyat hər istiqaməti ilə Portuqaliyadan asılıdır. Adalarda yaşayan əhalidən daha çox Yaşılburunlu ABŞ, Portuqaliya , Anqola başda olmaqla bəzi Avropa və Afrika ölkələrinə köç etmişdir.
Coğrafiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Qərb Afrikaya daxil edilən Atlantik Okeanında bir ada dövlətdir. İqlimi mülayim və sərt temperatur ilə həddindən artıq quraqlıq olur. Yağışlar davamlı olmayıb, periodik quraklıklara səbəb olur. Adalar vulkanik mənşəlidir, əsasən düzənlik və alçaq bölgələrdən ibarətdir. Ölkənin ən yüksək nöqtəsi 2829 m mütləq yüksəkliyə malik olan Foqu vulkanıdır. Duz, bazalt qayalıqları , pozzuolana (silisli vulkanik tullantılar, su təzyiqli sement istehsalında istifadə olunur), əhəng daşı, kaolin, balıq ölkənin başlıca təbii qaynaqlarıdır. Uzun davamlı quraqlıqlar; görünüş çirkliliyi yaradan küləklər; vulkanik və seysmik fəaliyyətlər ölkə üçün təhlükə yaradır.
Əhali
[redaktə | mənbəni redaktə et]Adanın əhalisi 429.000 olub əhali üçdə ikisindən çoxu Avropalı ağlarla Afrikalı zənci lərin qarışığından əmələ gəlmiş Mulatto lardan ibarətdir. Geri qalanı isə Avropalı ağlar və Afrikalı qaralardandır. xx əsrdə bir neçə dəfə aclıqla qarşılaşan Adalıların böyük bir qisimi həyatlarını başqa ölkələrdə davam etdirmək üçün köç etdiblər. İndiki vaxtda ölkə vətəndaşlarının az qala iki qatı xaricdə yaşayır. Dini inanc olaraq əksəriyyət Roma Katolikliyi olsa da Protestantlar da var. Ölkədə Portuqal (rəsmi) və Crioli (KREOLE) dilləridə danışılır.
İqtisadiyyat
[redaktə | mənbəni redaktə et]İqtisadiyyata ümumi baxış: Kabo-Verdenin adam başına düşən ümumdaxili məhsulun aşağı olmasının səbəbləri; kasıb təbii qaynaqları, ciddi su çətinliyi və uzun müddətli quraqlıqlar.
Adam başına düşən milli gəlirin 70%-ini təşkil edən ticarət, nəqliyyat və xidməti sektorları ölkənin xidmətə söykənən iqtisadiyyatını meydana gətirir.
İqtisadiyyatın əsas sahələri — balıqçılıq, kənd təsərrüfatı və turizmdir.
Ölkə əhalisinin 70%-inə yaxın hissəsi çöl bölgələrdə yaşasa da, əkinçiliyin 1995-ci il ümumdaxili məhsuldakı payı balıkçılığın 1,5%-ini təşkil etdiyi 8% nisbətindədir. Qida maddələrinin təxminən 90%-i idxal edilir. Balıqçılıq potensialı, xüsusilə xərçəng və ton balığı tamamilə işlənmir.
2011-ci ildə ölkədə 277 million kilovat-saat elektroenerji istehsal edilmişdir.
Xarici siyasəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Kabo-Verde 23 iyul 2008-ci ildə tarixində Ümumdünya Ticarət Təşkilatının tamhüquqlu üzvü olmuşdur.[2]