موریتانی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد

جمهوری اسلامی موریتانی الجمهوریة الإسلامیة الموریتانیة (عربی) al-Jumhūrīyah al-Islāmīyah al-Mūrītānīyah République Islamique de Mauritanie  (فرانسوی) Mauritania
پرچم مهر
شعار: شرف، إخاء، عدل (عربی) "سربلندی، برادری، دادگری"
سرود: النشید الوطنی الموریتانی (انگلیسی: "سرود ملی موریتانی")
موقعیت موریتانی (سبزرنگ) در آفریقا
پایتخت و بزرگترین شهر	نواکشوت ۱۸°۰۹′ شمالی ۱۵°۵۸′ غربی / ۱۸٫۱۵۰°شمالی ۱۵٫۹۶۷°غربی / 18.150; -15.967
زبان(های) رسمی	زبان عربی
زبان(های) ملی	زبان فرانسوی
سایر زبان‌ها	فهرست زبان فرانسوی زبان عربی زبان انگلیسی عربی حسانی Berber Pulaar Soninke زبان ولوف
گروه‌های قومی	Haratin ۴۰٪ Arab-Berber ۳۰٪ Halpulaar , مردمان فولانی، Mande, و Wolof 30%[۱]
دین(ها)	اسلام
نام(های) اهلیت	Mauritanian
حکومت	حکومت متمرکز نظام نیمه‌ریاستی جمهوری اسلامی
• رئیس‌جمهور	محمد ولد غزوانی
• نخست‌وزیر	Mohammed Ould Bilal
• رئیس مجلس ملی	Cheikh Ahmed Baye[۲]
قوه مقننه	مجلس ملی
استقلال
• از فرانسه	۲۸ نوامبر ۱۹۶۰
• قانون اساسی کنونی	۱۲ ژوئیه ۱۹۹۱
مساحت
• کل	۱٬۰۳۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۴۰۰٬۰۰۰ مایل مربع)[۳] (۲۸ام)
• آبها (٪)	۰٫۰۳
جمعیت
• برآورد سال ۲۰۱۶	۴٬۳۰۱٬۰۱۸[۴]
• سرشماری ۲۰۱۳	۳٬۵۳۷٬۳۶۸[۳]
• تراکم	۳٫۴ بر کیلومتر مربع (۸٫۸ بر مایل مربع)
تولید ناخالص داخلی (GDP)  برابری قدرت خرید (PPP)	برآورد ۲۰۱۸
• کل	$۱۸٫۱۱۷ بیلیون[۵] (۱۳۴ام)
• سرانه	$۴٬۵۶۳[۵] (۱۴۰ام)
تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی)	برآورد ۲۰۱۸
• کل	$۵٫۲۰۰ بیلیون[۵] (۱۵۴ام)
• سرانه	$۱٬۳۰۹[۵] (۱۴۹ام)
شاخص جینی (۲۰۰۸)	۴۰٫۵[۶]
شاخص توسعه انسانی (۲۰۱۸)	۰٫۵۲۷[۷] ۱۶۱ام
واحد پول	اوقیه (MRU)
منطقه زمانی	یوتی‌سی (ساعت گرینویچ)
جهت رانندگی	right
پیش‌شماره تلفنی	+۲۲۲
دامنه سطح‌بالا	.mr
According to Article 6 of the Constitution: «زبان‌های رسمی، Pulaar, Soninke, و زبان ولوف می‌باشند؛ زبان رسمی عربی می‌باشد.»

موریتانی با نام رسمی جمهوری اسلامی موریتانی (به عربی: الجمهوریة الإسلامیة الموریتانیة) کشوری در غرب آفریقا است. موریتانی از شمال با صحرا، از شمال شرقی با الجزایر، از شرق با مالی، از جنوب با سنگال و از غرب به اقیانوس اطلس متصل است. پایتخت آن نواکشوت (جمعیت ۹۵۸٬۰۰۰ نفر) است و بندر نواذیبو (جمعیت ۱۱۸٬۰۰۰ نفر) نیز دومین شهر مهم کشور می‌باشد. زبان رسمی این کشور عربی و فرانسوی است. واحد پول آن اوقیه است. نزدیک به صد در صد مردم این کشور پیرو اسلام، و سنی‌مذهب هستند.

پهناوری موریتانی یک میلیون و سی هزار و هفتصد کیلومتر مربع است که نود درصد آن را بیابان پوشانده‌است. جمعیت این کشور ۴٬۶۵۰٬۰۰۰ نفر^[۸] متشکل از عرب‌هایی از قبایل بنی حسان، بنی هلال و بنی سلیم، و اقوام آمازیغ (بربر) و سیاه‌پوست است. تمرکز جمعیت در این کشور بیشتر به بخش جنوبی که بارش آن مقداری بیشتر است، محدود می‌شود. یک‌سوم جمعیت کشور در پایتخت زندگی می‌کنند که بر ساحل اقیانوس اطلس واقع شده‌است. این کشور نیز در سال ۱۸۸۳ میلادی با کمک سومالی با کنگو غربی جنگ کرد که در این جنگ موریتانی متحمل شکست شد، نام این کشور از مملکت تاریخی موریطنیه گرفته شده‌است که یک پادشاهی اقوام بربر بود که از سده سوم پیش از میلاد تا سده هفتم میلادی، در منتهی‌الیه شمال مراکش و الجزیره امروزی مستقر بود. موریتانی در سال ۲۰۰۷ به صورت رسمی برده‌داری را ملغی اعلام کرد.

ماهی و سنگ آهن تقریباً تنها کالاهای صادراتی موریتانی هستند. درآمد ۲۰ درصد مردم موریتانی از یک دلار و ۲۵ سنت در روز هم کمتر است.^[۹]

سرزمین موریتانی در قدیم بنام شنقیط شناخته می‌شد در دوره استعمار امپراتوری فرانسه به موریتانی مشهور گردید. در سال ۷۰۸ میلادی در دوره موسی بن نصیر اسلام و بعضی قبایل عرب وارد این منطقه شدند.

در قرن هفدهم فرانسوی‌ها بر ساحل این سرزمین پا گذاشتند، ولی تا ۱۹۰۳ امیرنشین‌های دور از ساحل را ضمیمه نکردند. موریتانی در ۱۹۶۰ استقلال یافت. در ۱۹۷۶ وقتی امپراتوری اسپانیا از صحرای غربی دست کشید، مراکش و موریتانی این سرزمین را بین خود تقسیم کردند، ولی موریتانی نتوانست چریک‌های پولیساریو را، که برای استقلال صحرای غربی می‌جنگند، شکست دهد و از ادعای خود منصرف شد (۱۹۷۹). در ۱۹۸۹، تنش میان عرب‌های مسلط شمال و سیاهپوست‌های جنوب به خشونت انجامید. این کشور پس از ۱۹۷۶ تحت حاکمیت نظامیان بود و در ۱۹۷۹ تک‌حزبی گردید. در ۱۹۹۲ انتخابات چندحزبی برگزار شد.

موریتانی یازدهمین کشور بزرگ آفریقا و کشوری است در شمال غربی آفریقا به پایتختی نواکشوت. بندر نواذیبو نیز دومین شهر مهم آن است. موریتانی از سوی باختر به اقیانوس اطلس و از شمال با صحرای غربی در شمال شرقی با الجزایر از سوی خاور با مالی و در جنوب با سنگال هم‌مرز است. مساحت موریتانی حدود یک میلیون و ۳۰ هزار کیلومتر مربع است که ۹۰ درصد آن را بیابان پوشانده‌است. هرچه به سمت شمال می‌روید اندازه و سرعت حرکت تپه‌های شنی روان نیز بیشتر می‌شود. در نتیجه خشکسالی‌های شدید، مساحت صحرا از میانه‌های دهه ۱۹۶۰ به این‌سو رو به گسترش داشته‌است.

بیشتر مساحت موریتانی پوشیده‌است از فلات‌های صحرای بزرگ که بر فرازشان قلّه‌های منفرد قرار دارد. قله‌های منفرد صحرای موریتانی معمولاً مواد معدنی زیادی در خود جای داده‌اند. در موریتانی به قله‌های کم‌ارتفاع‌تر اصطلاحاً «گلَابه» و به بلندترها «کدیه» می‌گویند. یک سازند کروی و متشکل از دایره‌های هم‌مرکز به نام معروف به چشم صحرا از عارضه‌های مهم جغرافیایی بخش مرکزی شمال کشور است. فلات اَدرار از فلات‌های بلند کشور است با ۵۰۰ متر ارتفاع از سطح دریا.

رود مهم این کشور رود سنگال است و بلندترین نقطه آن کدیه‌الجل، با ۹۱۵ متر است که در نزدیکی شهر زویرات واقع شده‌است. آب و هوای این کشور خشک و داغ است و فقط در جنوب کشور باران کافی می‌بارد. خشکسالی مداوم گله‌های گاو و گوسفند بادیه‌نشینان را تلف کرده‌است.

منطقه شمامه منطقه حاصلخیزی است در موریتانی که در کرانه شمالی رود سنگال واقع شده و مرز طبیعی کشور با سنگال را تشکیل می‌دهد.

مسجد شنقیط

خیابان اصلی مرکز بندر نواذیبو

دید هوایی از نواکشوت

موریتانی به ۱۵ استان و ۴۴ شهرستان بخش شده‌است. تقسیمات موریتانی شامل ۱۲ استان افزون بر سه استان نواکشوت شمالی و جنوبی و غربی، ۵۳ شهرستان و ۲۸۰ شهر است. استان‌های این کشور از این قرارند:

استان ادرار • استان اینشیری • استان براکنه • استان ترارزه • استان تگانت • استان تیرِس زِمور • استان حوض شرقی • استان حوض غربی • استان داخله نواذیبو • استان عصابه • استان گُرگول • استان گیدی ماغا • استان نواکشوت جنوبی • استان نواکشوت شمالی • استان نواکشوت غربی

موریتانی
این مقاله بخشی از این مجموعه است: سیاست و دولت موریتانی
قانون‌اساسی حقوق بشر برده‌داری
دولت رئیس‌جمهور محمد ولد عبدالعزیز نخست‌وزیر محمد سالم ولد البشير
پارلمان مجمع عمومی رئیس‌جمهور
موریتانی استان‌های موریتانی دپارتمان‌ها مجامع
انتخابات انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری: انتخابات ریاست‌جمهوری موریتانی (۲۰۱۴) انتخابات ریاست‌جمهوری موریتانی (۲۰۱۹) پارلمانی: ۲۰۱۳ ۲۰۱۸ احزاب سیاسی
روابط خارجی وزارت امورخارجه وزیر: اسماعیل ولد شیخ احمد ماموریت‌های دیپلماتیک / در موریتانی پاسپورت نیاز روادید سیاست صدور ویزا
درگاه موریتانی دیگر کشورها اطلس
ن ب و

در موریتانی رئیس‌جمهور و ۷۷ عضو مجمع ملی با رأی تمامی افراد بالغ برای شش سال انتخاب می‌شوند. مجلس سنا به‌طور غیرمستقیم انتخاب می‌گردد. رئیس‌جمهور، نخست‌وزیر و شورای وزیران را انتصاب می‌کند. احزاب عمده سیاسی عبارتند از: • حزب دموکراتیک و سوسیالیست جمهوریخواه (تنها احزاب قانونی سابق) • حزب بازسازی و تجمع برای دموکراسی • وحدت ملی.

مخالفان دولت موریتانی، دولت کنونی در این کشور به ریاست جمهوری محمد ولد عبدالعزیز را یک رژیم نظامی می‌دانند. این ژنرال پیشین در کودتای ۲۰۰۵ و سال ۲۰۰۸ میلادی شرکت داشت و این دو کودتا باعث به دست گرفتن قدرت توسط وی شده‌است.

در مردادماه ۹۶ خورشیدی، ۸۵ درصد رأی‌دهندگان در این کشور با اصلاحات پیشنهادی دولت و برخی احزاب مخالف در قانون اساسی موافقت کردند. رأی‌دهندگان با برگزاری همه‌پرسی برای لغو مجلس سنا و جایگزینی آن با شوراهای منطقه‌ای، تغییر پرچم ملی و ادغام برخی نهادهای قانون اساسی در یک ساختار موافق کردند. مسئولان برجسته موریتانی حمایت خود را از لغو محدودیت‌ها بر تعداد دوره‌های ریاست جمهوری که در حال حاضر طبق قانون اساسی موریتانی تنها دو دوره است، اعلام کردند. این در حالی است که برخی تحلیلگران این اصلاحات را گامی در مسیر تقویت پایه‌های قدرت محمد ولد عبدالعزیز و تمدید دوره ریاست وی می‌دانند.^[۱۰]

موریتانی مناطق هم‌مرز خود با الجزایر را منطقه نظامی اعلام کرده‌است. وزارت دفاع موریتانی اعلام کرده‌است که این اقدام پس از گسترش دامنه حرکت و فعالیت قاچاقچیان انجام می‌شود زیرا تشخیص غیرنظامیان از کسانی که در شبکه‌های قاچاق دست دارند، دشوار است. بر اساس اعلام این وزراتخانه، هر کس که وارد منطقه مرزی شود یا بخواهد از آنجا عبور کند، خود را در معرض خطر شلیک گلوله بدون هشدار قبلی قرار می‌دهد و به همین دلیل مردم برای نجات جان خود نباید وارد این منطقه شوند. مقام‌های نواکشوت، منطقه نظامی ممنوعه را مربع بین منطقه «الشکات» در شمال شرقی، «عین بن تلی» در شمال غربی، «ظهر تیشیت»، در جنوب غربی و «لمریه» در جنوب اعلام کرده‌اند و بدین ترتیب کل نوار مرزی موریتانی با الجزایر منطقه نظامی اعلام شده‌است.^[۱۱]

آخرین انتخابات ریاست‌جمهوری موریتانی در تیر ۱۳۹۸ برگزار شد. در این انتخابات محمد ولد عبدالعزیز رئیس‌جمهور پیشین موریتانی حضور نداشت و الشیخ محمد احمد غزوانی (وزیر دفاع عبدالعزیز) با کسب ۵۲درصد آرا در انتخابات پیروز شد.[۴]. در این دوره برای اولین بار در تاریخ موریتانی، انتقال قدرت طی یک مسیر قانونی و مسالمت آمیز انجام شد.

اقتصاد موریتانی یکی از ضعیف‌ترین اقتصادهای دنیا است، سنگ آهن و مواد معدنی و فراورده‌های دریایی از اقیانوس اطلس تقریباً تنها صادرات کشور است. کمبود سرمایه‌گذاری و نبود زیرساخت اقتصادی در این کشور از معضلات جدی اقتصاد است که شورش‌های داخلی و فساد حکومتی هم در آن نقش داشتند.

بسیاری از جمعیت کشور به شکل قبیله‌ای و ابتدایی زندگی می‌کنند و تعداد قابل توجهی از جمعیت کشور کوچ‌نشین هستند که یکی از دلایل آن اقلیم موریتانی است.

جمعیت موریتانی بر اساس برآورد سال ۲۰۱۸ حدود ۴٬۳۰۰٬۰۰۰ نفر بوده‌است. موروها (ترکیب آفریقایی‌ها، عرب‌ها و بربرها) حدود ۷۰ درصد جمعیت موریتانی و سایر اقوام غیر عرب‌زبان آفریقایی حدود ۳۰ درصد جمعیت این کشور را تشکیل می‌دهند.

تقریباً صددرصد جمعیت مسلمان و اکثراً سنی هستند. فرقه صوفیه تیجانیه نیز در این کشور (و همچنین مراکش و سنگال) پیروان زیادی دارد. زبان رسمی کشور عربی است. گویش عربی حسانیه و زبان‌های ولوف، سونینکه و فولانی نیز زبان‌های اصلی گفتاری مردم هستند. زبان فرانسوی نیز در رسانه‌ها و میان تحصیلکردگان رواج زیادی دارد. در کلاس اول ابتدایی فقط عربی آموزش داده می‌شود اما از کلاس دوم آموزش زبان فرانسوی آغاز می‌شود و مباحث علمی به این زبان آموزش داده می‌شود.

به‌رغم اینکه موریتانی در سال ۱۹۸۱ رسماً پایان نظام برده‌داری در کشور را اعلام کرد، گزارشگر ویژه سازمان ملل در سال ۲۰۱۰ از تداوم مناسبات برده‌داری در این کشور خبر داد. نظام برده‌داری موریتانی در این کشور «حراطین» نامیده می‌شود. بنا بر اعلام فعالان سیاسی، فرزندان سیاهان آفریقایی که در جریان حمله تاریخی برده داران به اسارت درآمدند، همچنان به عنوان برده به کار گرفته می‌شوند. طبق آمارهای رسمی، موریتانی آخرین کشور حال حاضر جهان بوده که به نظام برده داری در کشور خود پایان داده‌است.^[۱۲]

برده‌داری همچنان در موریتانی رواج دارد و این کشور از نظر درصد جمعیت برده در ردهٔ نخست جهان است. بر اساس گزارش سی‌ان‌ان در سال ۲۰۱۲ حدود ۱۰ تا ۲۰ درصد جمعیت این کشور برده (به معنی واقعی کلمه) هستند. تازه در سال ۲۰۰۷ بود که برده‌داری در این کشور غیرقانونی اعلام شد و از آن هنگام تنها یک نفر در دادگاه به این جرم محکوم شده‌است. بیشتر برده‌ها سیاهپوست‌هایی هستند که نیاکانشان سده‌ها پیش به اسارت بربرهای عرب، که پوست روشن‌تری دارند، درآمده‌اند. خریدوفروش برده معمول نیست اما هدیه دادن آن‌ها رایج است. به ویژه هدیه کودکان برده در هنگام عروسی رواج دارد. با این حال دولت موریتانی وجود برده‌داری در این کشور را انکار می‌کند و فعالان مخالف برده‌داری را نیز به زندان می‌اندازد.^[۱۳]

در موریتانی دانشگاه نواکشوت و چند نهاد دیگر آموزش عالی فعالیت دارند اما بیشتر موریتانیایی‌های دارای تحصیلات بالا در خارج از کشور تحصیل کرده‌اند.

• نرخ رشد سالانه جمعیت: دو درصد.
• تراکم جمعیت: ۲٫۵ نفر در هر کیلومتر مربع.
• شاخص توسعه انسانی (رتبه): صد و پنجاهمین کشور در بین صد و هفتاد و هفت کشور.
• جمعیت زیر خط فقر: ۴۶٫۳ درصد.
• امید به زندگی: پنجاه و دو سال.
• مرگ و میر کودکان: صد و بیست در هزار نفر.
• شیوع ویروس ایدز: ۰٫۶ درصد.
• درصد باسوادی: ۵۱٫۲ (مرد: ۵۹٫۵، زن: ۴۳٫۴).
• تولید ناخالص داخلی (PIB): ۱٫۲ میلیارد دلار.
• تولید ناخالص ملی بر سهم قدرت خرید هر فرد(PPA): ۱۷۷۶.
• تولید ناخالص ملی(PNB) بر جمعیت: ۴۲۰ دلار.
• بدهی‌های خارجی: ۷۸۵٫۴ میلیون دلار. سرعت رشد: ۶٫۶ درصد.
• تعداد خطوط تلفنی و تلفن همراه: یک تلفن برای ۱۴۱٫۴ نفر.
• مهم‌ترین شرکای اقتصادی: الجزایر، بلژیک و لوکزامبورگ، برزیل، چین و فرانسه. سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در استخراج نفت صورت گرفته که در سال جاری بهره‌برداری از آن آغاز شده‌است و بهره‌برداری و درآمد حاصل از نفت آینده درخشانی را برای اقتصاد موریتانی رقم خواهد زد.
• واحد پول: اوقیه (یک یورو حدوداً برابر با چهارصد اوقیه).
• منابع اصلی:. معادن و صنایع(۳۰ درصد): آهن، سنگ گچ؛ کشاورزی (۲۴ درصد): دامپروری، تولید برنج، ذرت خوشه‌ای و ذرت، ماهیگیری (هشت پا)؛ گردشگری.
• یارانه سرانه: ۸۵٫۲۰ دلار.

ویکی‌سفر یک راهنمای سفر برای موریتانی دارد.

مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به موریتانی در ویکی‌گفتاورد موجود است.

در ویکی‌انبار پرونده‌هایی دربارهٔ موریتانی موجود است.

• بی‌بی‌سی انگلیسی
• موریتانی
• ویژه نامه روزنامه صحرای مغربی ۲۱ نوامبر ۲۰۰۵
• لوموند دیپلماتیک نوامبر ۲۰۰۵
• روزنامه القدس العربی ۲۷ نوامبر ۲۰۰۵
• روزنامه الشرق الاوسط روزهای اول تا ۱۲ دسامبر ۲۰۰۵
• وبگاه‌های‌های دولتی موریتانی