Łysostopek pozrastany – Wikipedia, wolna encyklopedia

Łysostopek pozrastany

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	podstawczaki
Klasa	pieczarniaki
Rząd	pieczarkowce
Rodzina	Omphalotaceae
Rodzaj	Collybiopsis
Gatunek	łysostopek pozrastany
Nazwa systematyczna
Collybiopsis confluens (Pers.) R.H. Petersen Mycotaxon 136(2): 341 (2021)
Multimedia w Wikimedia Commons

Łysostopek pozrastany (Collybiopsis confluens (Pers.) R.H. Petersen) – gatunek grzybów należący do rodziny Omphalotaceae.

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Collybiopsis, Omphalotaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1796 Christian Hendrik Persoon, nadając mu nazwę Agaricus confluens. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 2021 R.H. Petersen, przenosząc go do rodzaju Collybiopsis^[1].

Niektóre synonimy^[2]:

Polską nazwę podał Władysław Wojewoda w 2003. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: pieniążek zlewający się, bedłka zlewająca się, twardzioszek gromadny, twardzioszek nieprzyjemny i pieniążek pozrastany^[3].

Kapelusz

Średnica 2–4 cm. U młodych owocników półkulisty lub tępodzwonkowy, później staje się spłaszczony z szerokim i tępym garbem, na koniec spłaszczony z wywiniętym brzegiem. Powierzchnia gładka, naga. Jest higrofaniczny; w stanie suchym powierzchnia jest matowa i ma kolor bladokremowy, w stanie wilgotnym jest błyszcząca, w kolorze od jasno cielistobrązowego do mięsnobrązowego^[4]. Owocniki prawie zawsze wyrastają kępami, czasami razem z innymi gatunkami^[5].

Blaszki

Blaszki wąskie i gęste, początkowo białe, później cielistoochrowe do mięsnobrązowych. Ostrza blaszek owłosione^[4]. Przy trzonie blaszki wolne^[6].

Trzon

Wysokość 5–12 cm, grubość do 0,5 cm. Jest cylindryczny, cienki i smukły, elastyczny, rurkowaty. Barwa taka sama, jak kapelusza. Po oderwaniu kapelusza na trzonie pozostaje tarczka, w kapeluszu natomiast okrągły otwór. Charakterystyczną cechą tego gatunku jest pokrycie całej powierzchni trzonu białymi brodawkami (włoskami){^[4], oraz to, że trzony owocników w jednej kępie są pozrastane podstawą^[5].

Miąższ

Cienki i łykowaty, białawy. Nie zmienia koloru po uszkodzeniu. Smak łagodny, zapach słaby i nieokreślony^[6].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki wydłużone, gładkie, o średnicy 7–10 × 2–3 µm^[6].

Gatunki podobne

Jest wiele podobnych gatunków grzybów, ale łysostopek pozrastany ma kilka charakterystycznych cech, po których łatwo można go odróżnić: wyrasta w kępach, a cienkie trzony poszczególnych owocników są zrośnięte podstawami i pokryte białymi brodawkami „włoskami”. Ma gęste blaszki, a trzon odrywa się od kapelusza razem z tarczką. Najbardziej podobny jest łysostopek cierpki (Gymnopus peronatus)^[5].

Występuje na półkuli północnej w strefie klimatu umiarkowanego i arktycznego. W Europie jest pospolity, na północy jego zasięg sięga po Szwecję, w Azji występuje na Kaukazie, Syberii, Kamczatce, w Chinach, Korei, Japonii, w Ameryce Północnej w USA i Kanadzie^[7]. W Polsce jest pospolity^[3].

Saprotrof^[3]. Owocniki pojawiają się w różnego rodzaju lasach od lata do jesieni, prawie zawsze w kępach. Czasami tworzą czarcie kręgi^[6]. Grzyb mykoryzowy, żyjący w symbiozie z wieloma gatunkami drzew liściastych, najczęściej jednak rośnie pod bukami^[7].

Grzyb jadalny{^[6]. Ma jednak niewielkie wartości smakowe, może być używany jako domieszka do innych grzybów. Trzony z powodu łykowatości nie nadają się do spożycia^[7]. Przez niektórych autorów jednak uważany jest za grzyb trujący^[4].