Świątynia Sybilli w Puławach – Wikipedia, wolna encyklopedia

Ten artykuł dotyczy budynku w Puławach. Zobacz też: inne znaczenia.

Świątynia Sybilli w Puławach

Świątynia Sybilli w Puławach
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Miejscowość	Puławy
Typ budynku	rotunda
Położenie na mapie Polski Świątynia Sybilli w Puławach
Położenie na mapie województwa lubelskiego Świątynia Sybilli w Puławach
Położenie na mapie powiatu puławskiego Świątynia Sybilli w Puławach
Położenie na mapie Puław Świątynia Sybilli w Puławach
51°24′38″N 21°57′46″E/51,410556 21,962778
Multimedia w Wikimedia Commons

Świątynia Sybilli w Puławach – budowla w kształcie rotundy wchodząca w skład zespołu pałacowo-parkowego przy pałacu Czartoryskich w Puławach; pierwsze polskie muzeum. Stanowiła ogrodową imitację (folly) antycznej świątyni.

Wybudowana została w latach 1798–1801 jako Świątynia Pamięci na stromej skarpie wiślanej według projektu Piotra Aignera na wzór świątyni Westy w Tivoli koło Rzymu.

Posiada dwie okrągłe sale. Do reprezentacyjnej sali górnej wchodzi się po szerokich schodach, których strzegą kamienne lwy (prezent od władcy Rosji, Aleksandra I, z okazji jego pobytu w Puławach w 1805). Nad wejściem jest napis Przeszłość-Przyszłości. Wokół sali biegnie ganek, którego dach w postaci kopuły z okrągłym świetlikiem pośrodku i zmniejszającymi się ku górze kasetonami wspiera się na korynckich kolumnach z piaskowca. Pod kopułą biegnie fryz z motywami gryfów i kandelabrów, będący dziełem Fryderyka Baumana. Sala dolna, z wejściem od strony skarpy, ma kopułę wspartą na dziewięciu arkadach, za którymi znajduje się wąskie obejście.

W Świątyni Sybilli księżna Izabela Czartoryska gromadziła pamiątki rodzinne Sieniawskich, Lubomirskich i Czartoryskich oraz pamiątki po wielkich Polakach: królach, wodzach, uczonych czy poetach, które miały przypominać po rozbiorach Polski pełną chwały przeszłość narodową. Były tam m.in. przedmioty związane z Bolesławem Chrobrym, Kazimierzem Wielkim, Stanisławem Żółkiewskim, Tadeuszem Kościuszką, Mikołajem Kopernikiem (cegła z kamienicy przy Kopernika 30, wówczas uważanej za miejsce narodzin astronoma^[2]) i Janem Kochanowskim. W dolnej kondygnacji Świątyni umieszczony został obelisk poświęcony księciu Józefowi Poniatowskiemu^[3]. W 1830, jeszcze przed powstaniem listopadowym, zbiory zostały ewakuowane do Paryża. Potem wróciły do Krakowa, stając się zalążkiem Muzeum Książąt Czartoryskich. W Świątyni Sybilli muzeum zostało reaktywowane dopiero w 1938 i jest dostępne do dziś.

Puławska budowla była inspiracją dla poematu Jana Pawła Woronicza Świątynia Sybilli.

• Dom Gotycki w Puławach
• Monument I Wojny Światowej w Atlantic City w New Jersey
• Świątynia Sybilli (poemat)

• Gawinowska T., Zespół parkowo-pałacowy w Puławach, Towarzystwo Przyjaciół Puław, Puławy 1997
• StanisławS. Turski StanisławS., Lubelszczyzna. Przewodnik, MarekM. Wyszkowski, MarekM. Kucharczyk, Lublin: Wydawnictwo BESPOL, 2006, s. 96, ISBN 83-923060-0-7, OCLC 749732862 .
• Tomasz Jasiński. Dom rodzinny Mikołaja Kopernika. Przyczynek do studiów nad socjotopografią późnośredniowiecznego miasta. „Kwartalnik Historyczny”. 92 (4) (Państwowe Wydawnictwa Naukowe), 1986. 

• Archiwalne widoki Świątyni Sybilli w bibliotece Polona