French
DeutschŁopatka – Wikipedia, wolna encyklopedia
Łopatka (łac. scapula) – kość płaska, w przybliżeniu trójkątna. Wyróżnia się na niej powierzchnię przednią – żebrową i tylną – grzbietową.
Funkcja
[edytuj | edytuj kod]Wraz z obojczykiem tworzy obręcz kończyny górnej. Ponadto stanowi miejsce przyczepu mięśni, np. czworobocznego[1]. U ssaków, u których kończyny przednie pełnią rolę podporowonośną (np. u konia) łopatka jest jedyną kością obręczy kończyny górnej. Dzieje się tak również u ssaków o kończynach pływnych. W wymienionych przypadkach łopatka jest znacznie rozrośnięta[2].
Łopatka za pomocą stawu ramiennego łączy się z kością ramienną, a z pomocą stawu barkowo-obojczykowego z obojczykiem[1].
Budowa
[edytuj | edytuj kod]Na łopatce wyróżnia się brzeg przyśrodkowy. Drugim z wyróżnianych brzegów jest brzeg boczny, który wraz z przyśrodkowym tworzy kąt dolny. Przednia, lekko wklęsła powierzchnia łopatki, pokrywa żebra od II do VII[3].
Na powierzchni grzbietowej znajduje się grzebień łopatki, który zaczynając się na brzegu przyśrodkowym, ciągnie się skośnie ku kątowi bocznemu, jako coraz bardziej wystająca listewka kostna[4]. Grzebień łopatki, nie dochodząc do samego kąta kończy się spłaszczonym od góry ku dołowi wyrostkiem barkowym[1]. W części żebrowej łopatki, poniżej wyrostka barkowego, znajduje się wyrostek kruczy[4]. Jest to pozostałość po kości kruczej, bardzo dobrze rozwiniętej u ptaków[5].
U koni i świni pośrodku grzebienia łopatki występuje guz grzebienia łopatki. Przeżuwacze i mięsożerne mają grzebień łopatki zakończony wyrostkiem barkowym[5].
Aspekt kliniczny u człowieka
[edytuj | edytuj kod]U człowieka łopatka bardzo rzadko ulega złamaniu, chociaż jest to możliwe. Zazwyczaj dochodzi do tego podczas bezpośredniej przemocy lub podczas upadku z dużej wysokości. Złamania te są bardzo trudne do zdiagnozowania przez radiologów.[6]
Łopatka skrzydlata - jest to sytuacja, gdy łopatka nie znajduje się w prawidłowej pozycji, co może być spowodowane uszkodzeniem nerwów - piersiowego długiego lub dodatkowego, ewentualnie osłabieniem mięśni ustalających łopatkę[7].
Więzadło poprzeczne górne łopatki może kostnieć. Konsekwencją tego będzie zmiana wcięcia łopatki w kanał kostny, co powoduje z kolei ucisk na nerw nadłopatkowy. Do najczęstszych objawów tego stanu należy osłabienie siły mięśniowej mięśni nadgrzebieniowego i podgrzebieniowego[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c praca zbiorowa: Mała Encyklopedia Medycyny. T. II H-O. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1988, s. 618.
- ↑ praca zbiorowa: Encyklopedia Powszechna PWN. T. 2. G-M. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 790.
- ↑ Liczenie żeber. Zakład Anatomii Prawidłowej. Centrum Biostruktury AM w Warszawie. [dostęp 2014-04-13].
- ↑ a b Kościec kończyn (skeleton appendiculare). Kości kończyny górnej (ossa membri superioris). Zakład Anatomii Prawidłowej. Centrum Biostruktury AM w Warszawie. [dostęp 2014-04-13].
- ↑ a b Helena Przespolewska, Henryk Kobryń, Tomasz Szara & Bartłomiej J. Bartyzel: Podstawy anatomii zwierząt domowych. Warszawa: PWN, 2014, s. 28. ISBN 978-83-62815-22-7.
- ↑ Ramponi D., White T., Fractures of the Scapula Adv Emerg Nurs J. 2015 Jul-Sep;37(3):157-61 PubMed
- ↑ Radovan Hudak: Memorix Anatomia. Wrocław: Edra Urban&Partner, 2017, s. 42. ISBN 978-83-65373-64-9.
- ↑ Michael Schunke: Prometeusz Atlas anatomii człowieka Tom 3. Wrocław: Med-Pharm Polska, 2017, s. 243. ISBN 978-83-7846-041-1.
