26 Pułk Piechoty (LWP) – Wikipedia, wolna encyklopedia

26 Pułk Piechoty
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1944

Rozformowanie

1952

Tradycje
Kontynuacja

92 pułk piechoty

Dowódcy
Pierwszy

ppłk Aleksander Sosnora

Organizacja
Numer

JW 1753[1] JW 2460[2]

Dyslokacja

Sanok[3];
Jarosław

Rodzaj wojsk

Piechota

Podległość

9 Drezdeńska Dywizja Piechoty[3]

26 Pułk Piechoty – oddział piechoty ludowego Wojska Polskiego.

Sformowany w rejonie Białegostoku na podstawie rozkazu nr 16 Naczelnego Dowództwa WP z 3 września 1944 w oparciu o sowiecki etat pułku strzeleckiego nr 04/501. Wchodził w skład 9 Drezdeńskiej Dywizji Piechoty z 2 Armii WP. Zaprzysiężenia dokonano w Hryniewiczach dn. 29 października 1944. W kwietniu 1945 poniósł bardzo ciężkie straty w bitwie pod Budziszynem.

Skład etatowy

[edytuj | edytuj kod]
  • dowództwo i sztab
  • 3 bataliony piechoty
  • kompanie: dwie fizylierów, przeciwpancerna, rusznic ppanc, łączności, sanitarna, transportowa
  • baterie: działek 45 mm, dział 76 mm, moździerzy 120 mm
  • plutony: zwiadu konnego, zwiadu pieszego, saperów, obrony pchem, żandarmerii.

Razem: żołnierzy 2915 (w tym oficerów – 276, podoficerów 872, szeregowców - 1765).

Sprzęt: 162 rkm, 54 ckm, 66 rusznic ppanc, 12 armat ppanc 45 mm, 4 armaty 76 mm, 18 moździerzy 50 mm, 27 moździerzy 82 mm, 8 moździerzy 120 mm.

Działania bojowe

[edytuj | edytuj kod]

Od chwili sformowania do zakończenia wojny pułk walczył w składzie 9 Dywizji Piechoty. Forsując Nysę, walczył pod Rothenburgiem, a w czasie walk obronnych przeciwko niemieckim siłom pancernym uderzającym z południa pod Gross Röhrsdorf na wschód od Drezna, a następnie w okrążeniu pod Kuckau. W operacji praskiej działał w drugim rzucie 9 DP. Szlak bojowy zakończył w rej. Benešova. Do jesieni 1947 walczył z oddziałami UPA na terenie powiatów Jarosław i Lubaczów[4].

Okres powojenny

[edytuj | edytuj kod]

18 października 1948 w Przemyślu wręczono pułkowi sztandar ufundowany przez ludność Rzeszowszczyzny. W październiku 1952 wszedł w skład 30 DP. W jej składzie rozformowany w grudniu 1952. Jego nazwę przejął podporządkowany 9 DP 92 pułk piechoty. Powtórnie rozformowany w 1957.

Miejsce stacjonowania jednostki

JW 2460

Żołnierze pułku

[edytuj | edytuj kod]
 Z tym tematem związana jest kategoria: żołnierze 26 Pułku Piechoty (LWP).
Dowódcy pułku
  • ppłk Aleksander Sosnora (6 września 1944 – do końca wojny)
  • ppłk Leonard Skulski – 1949
Oficerowie pułku
Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari[5]
  1. kpt. Sergiusz Ananiew
  2. chor. Zdzisław Hencel
  3. por. Arsentij Kuźmienko
  4. ppor. Tadeusz Nałogowski
  5. ppor. Franciszek Pelc
  6. por. Władysław Wansowicz
  7. kpt. Platon Zwierkowicz

Upamiętnienie

[edytuj | edytuj kod]

12 października 1982 w Sanoku przy ulicy Białogórskiej w dzielnicy Wójtostwo, tuż obok mostu na Sanie łączącego lewobrzeżny Sanok z Białą Górą, został odsłonięty pomnik-czołg, w ramach kultywowania tradycji 26 pułku piechoty podczas obchodów Święta Wojska Polskiego 12 października 1982 w związku z obchodami 39 rocznicy powstania ludowego Wojska Polskiego i 38 rocznicy bitwy pod Lenino[6][7]. Stanowi go czołg T-34/85, eksponat pochodzący z 26 pułku czołgów średnich, który po 1945 stacjonował w dzielnicy Olchowce. W zamierzeniu twórców pomnik miał stanowić upamiętnienie zwycięskiego szlaku bojowego Wojska Polskiego z hitlerowskim najeźdźcą, bandami UPA i reakcyjnym podziemiem[8].

Z inicjatywy komisji historycznej koła ZBoWiD w Sanoku w 1981 wnioskowano do władz miasta o nazwanie jednej z ulic w Sanoku imieniem 2 Pułku Strzelców Podhalańskich[9]. W 1982, z inicjatywy naczelnika miasta Sanoka Ryszarda Grzebienia, ulicy na Białej Górze w tym mieście nadano imię 26 pułku piechoty[10]. W 1989 nazwa została przemianowana na ulicę Aleksandra Rybickiego[11][12].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Rozkaz organizacyjny Naczelnego Dowódcy WP nr 053/Org. z 30.03.1946
  2. Spis zespołów archiwalnych Archiwum Wojskowego w Oleśnicy
  3. a b Kajetanowicz 2005 ↓, s. 428.
  4. Komornicki 1965 ↓, s. 201.
  5. Lubecki 1973 ↓, s. 373–374.
  6. Odsłonięcie pomnika-czołgu. „Nowiny”, s. 2, Nr 201 z 13 października 1982. 
  7. Wiesław Koszela. Uroczyste obchody Święta Wojska Polskiego. Odsłonięcie pomnika-czołgu. „Gazeta Sanocka – Autosan”, s. 2, Nr 17 (51) z 1-10 listopada 1982. 
  8. Franciszek Oberc: Pomniki i tablice pamiątkowe Sanoka. Sanok: 1998, s. 14. ISBN 83-909787-1-7.
  9. Arnold Andrunik: Rozwój i działalność Związku Bojowników o Wolność i Demokrację na Ziemi Sanockiej w latach 1949-1984. Sanok: 1986, s. 295.
  10. Władysław Stachowicz. Miejska Rada Narodowa w Sanoku 1950-1990. „Zeszyty Archiwum Ziemi Sanockiej”. Nr 8: Samorząd Gminy Miasta Sanoka 1867–1990, s. 281-282, 2008. Fundacja „Archiwum Ziemi Sanockiej”. ISSN 1731-870X. 
  11. Nowe nazwy sanockich ulic. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 13 (484) z, s. 4, 1–10 maja 1989. 
  12. Wykaz ulic. Zmiany nazw ulic. W: Sanok. Plan miasta. Warszawa: PiTR Kartografia, 1991.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Stanisław Komornicki: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej, T. 1, Regularne jednostki ludowego Wojska Polskiego: formowanie, działania bojowe, organizacja, uzbrojenie, metryki jednostek piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965.
  • Jerzy Kajetanowicz: Polskie wojska lądowe 1945–1960: skład bojowy, struktury organizacyjne i uzbrojenie. Toruń; Łysomice: Europejskie Centrum Edukacyjne, 2005. ISBN 83-88089-67-6.
  • Leon Lubecki: Na południe od Berlina. Z walk 26 pułku piechoty. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1973.