Anna Bilińska-Bohdanowiczowa – Wikipedia, wolna encyklopedia

Anna Bilińska-Bohdanowiczowa
Ilustracja
Anna Bilińska, Autoportret, 1887
Imię i nazwisko

Anna Maria Bilińska-Bohdanowiczowa

Data i miejsce urodzenia

8 grudnia 1854
Złotopol

Data i miejsce śmierci

8 kwietnia 1893
Warszawa

Narodowość

polska

Alma Mater

Académie Julian

Dziedzina sztuki

malarstwo, rysunek

Multimedia w Wikimedia Commons
Portret Anny Bilińskiej z 1884 autorstwa Emmeline Deane (1858–1944)
Grób Anny Bilińskiej-Bohdanowiczowej na cmentarzu Powązkowskim

Anna Maria Bilińska-Bohdanowiczowa herbu Sas (ur. 8 grudnia 1854[1] w Złotopolu, zm. 8 kwietnia 1893[2][3] w Warszawie) – polska malarka.

Młodość

[edytuj | edytuj kod]

Anna Bilińska urodziła się w rodzinie Polaka lekarza w Złotopolu (obecnie na Ukrainie) i tam spędziła dzieciństwo. Następnie przebywała wraz z ojcem w głębi Rosji. Pierwszymi jej nauczycielami rysunku w latach 1869–1872 był Michał Elwiro Andriolli i Ignacy Jasiński, malarze, przebywający na zesłaniu w Wiatce (obecnie Kirow) za udział w powstaniu styczniowym lub w popowstaniowej konspiracji[3]. Później wraz z matką i rodzeństwem przeniosła się do Warszawy. Od 1875 r. studiowała przez 2 lata w warszawskim konserwatorium.

W 1877 r. zapisała się do prywatnej Klasy Rysunkowej Wojciecha Gersona. Zaczęła też dla podratowania domowego budżetu sprzedawać swoje prace malarskie. Również wystawiała swoje prace w Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie.

W 1882 odbyła podróż wraz ze swoją przyjaciółką Klementyną Krassowską m.in. do Berlina, Monachium, Salzburga, Wiednia i Włoch. Podróż ta umocniła w niej przekonanie, aby wyjechać do Paryża i studiować dalej malarstwo. Dzięki możliwości wyjechania do Paryża razem z Zofią Stankiewicz i jej matką, z którymi również zamieszkała, podjęła studia na Académie Julian, w pracowni dla kobiet, pod kierunkiem Williama-Adolphe’a Bouguereau, Tony’ego Roberta-Fleury’ego i Jules'a Josepha Lefebvre’a.

Lata w Paryżu

[edytuj | edytuj kod]

W 1884 r. zmarł jej ojciec i Anna Bilińska została bez środków do życia. W tym samym roku zmarła jej przyjaciółka Klementyna Krassowska, która zabezpieczyła malarkę finansowo w testamencie. Rok później umarł jej narzeczony Wojciech Grabowski (1850–1885), który również był malarzem.

Na przełomie 1885 i 1886 spędziła kilka miesięcy w Pourville-les Bains w Normandii[4], dokąd załamaną nerwowo artystkę zabrała na rekonwalescencję malarka Maria Gażycz, którą artystka poznała jeszcze w Warszawie w pracowni Wojciecha Gersona[5] oraz jej brat Władysław.

Debiutowała w Salonie Paryskim w 1884 roku, kiedy to został przyjęty jej rysunek Postać kobiety, wystawiając swoje prace w Salonie również w następnych latach (1885, 1887, 1892).

Latem 1886 roku na krótko przyjechała do Warszawy. Po powrocie do Paryża wynajęła większą pracownię przy rue de Fleurus. Pełniła wówczas funkcję przełożonej pracowni Académie Julian, a w 1886 została opiekunem aż do 1892 roku[3].

Współpracowała z „Kłosami” ilustrowanym pismem wydawanym w Warszawie.

W 1889 otrzymała Srebrny Medal na Wystawie Światowej w Paryżu za obraz Autoportret. Był to wielki międzynarodowy sukces. Jej obrazy były wystawione tego samego roku w Royal Academy of Art w Londynie. W 1891 roku obrazy Bilińskiej pokazane zostały na ważnej wtedy dorocznej międzynarodowej wystawie sztuki w Berlinie, gdzie zostały nagrodzone małym złotym medalem.

Powrót do kraju

[edytuj | edytuj kod]

W 1892 wyszła za mąż za poznanego w Paryżu doktora nauk medycznych Antoniego Bohdanowicza. Razem z mężem postanowili wrócić do Warszawy, gdzie malarka zamierzała otworzyć szkołę malarstwa dla kobiet wzorem paryskich uczelni, plany te jednak uniemożliwiła choroba. Zmarła na serce 8 kwietnia 1893 roku, kilka miesięcy po ślubie. Jej ostatni namalowany obraz Portret młodej kobiety z różą w dłoni, został wystawiony już pośmiertnie na wystawie; symbolicznie na znak żałoby po artystce został ozdobiony czarną szarfą.

Anna Bilińska-Bohdanowiczowa została pochowana na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 10-1-17)[6].

Twórczość Bilińskiej

[edytuj | edytuj kod]

Twórczość Anna Bilińskiej-Bohdanowiczowej to głównie malowane z dużą intuicją portrety. Była przedstawicielką realizmu, stosowała warsztat o precyzyjnym rysunku i dbałości, choć intuicyjnie zbliżała się do impresjonizmu.

Dwa z obrazów Bilińskiej zaginęły w czasie II wojny światowej: Murzynka (1884, ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie), Włoszka (ze zbiorów prywatnych w Warszawie). Murzynka została odzyskana w marcu 2012[7].

Portret znanego rzeźbiarza amerykańskiego autorstwa Bilińskiej – George Grey Barnard, który razem z nią studiował w Paryżu, jest obecnie w kolekcji Departamentu Stanu w Waszyngtonie. W zbiorach Lwowskiej Galerii Obrazów znajduje się jej Starzec z książką.

Wybrane wystawy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Palais de l'Industrie (salon SAF), 1884, Paryż,
  2. Palais du Louvre, 1885, Paryż,
  3. WKRP, 1887, Kraków,
  4. TPSP, 1887, Lwów,
  5. Palais de l'Industrie (salon SAF), 1887, Paryż,
  6. The Exhibition of the Royal Academy of Arts, 1888, Londyn,
  7. Glaspalast, Monachium, 1888,
  8. TZSP, Warszawa, 1888,
  9. National Academy of Design, Nowy Jork, 1889,
  10. Exposition universelle, Paryż, 1889,
  11. Galerie Fritz Gurlitt, Berlin, 1890,
  12. Pavillon des beaux-arts, Saint-Etienne, 1891,
  13. Glaspalast, Monachium, 1892,
  14. World's Columbian Exposition, Chicago, 1893,
  15. PWK, Lwów, 1894,
  16. Wystawa Artystyczna, Łódź, 1898,
  17. Galerie Georges Petit, Paryż, 1900,
  18. TZSP, Warszawa, 1920,
  19. TZSP, Warszawa, 1925,
  20. TZSP, Warszawa, 1931,
  21. TZSP, Warszawa, 1939,
  22. Muzeum Historyczna Miasta Krakowa, Kraków, 1948,
  23. Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa, 1955-1956,
  24. Ermitaż, Moskwa, 1956,
  25. Muzeum Narodowe w Poznaniu, Poznań, 1967,
  26. Narodni Musei, Belgrad, 1979,
  27. Kunsthalle Rostock, Rostock, 1982,
  28. The National Museum of Women in the Arts, Waszyngton, 1991-1992,
  29. Obihiro Museum of Art, Hokkaido, 1997-1998[8],
  30. Artystka. Anna Bilińska 1854–1893, 26.06.2021-10.10.2021, Muzeum Narodowe w Warszawie[9].

Galeria

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ État civil de Paris, Les actes de mariage, 1892, nr 482
  2. ↑ Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej św. Aleksandra w Warszawie, akta zgonów, 1893, nr 192
  3. ↑ a b c Joanna Tomalska: Sztuka, miłość i medycyna: Anna Bilińska-Bohdanowiczowa (1857–1893) w świetle wspomnień męża. [w:] Archiwum Emigracji Studia – Szkice – Dokumenty, Zeszyt 1–2 (16–17) [on-line]. ub.uni-heidelberg.de, 2012. s. 32. [dostęp 2018-04-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-17)].
  4. ↑ Anna Bilińska-Bohdanowicz | Życie i twórczość | Artysta [online], Culture.pl [dostęp 2021-08-10] (pol.).
  5. ↑ Wycinki z herstorii #8: „Mam szczęście do nich. Lubią mnie wszystkie”, czyli z kim przyjaźniła się Anna Bilińska? [online], Szajn, 2 kwietnia 2019 [dostęp 2021-08-10] (pol.).
  6. ↑ Cmentarz Stare Powązki: ANNA BOHDANOWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-03-10].
  7. ↑ Po latach nieobecności Murzynka powróciła do MNW. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, 2012-03-20. [dostęp 2012-03-21]. (pol.).
  8. ↑ Agnieszka Bagińska, Renata Higersberger (red.), Artystka: Anna Bilińska 1854-1893, Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 2021, s. 367-370, ISBN 978-83-7100-463-6 [dostęp 2023-09-29].
  9. ↑ Wystawy / Muzeum Narodowe [online], www.mnw.art.pl [dostęp 2021-08-04].

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Clara Erskine Clement, Women in the Fine Arts from the Seventh Century B.C. to The Twentieth Centutry A.D., 1904
  • Joanna Sosnowska, Poza kanonem. Sztuka polskich artystek 1880-1939, Instytut Sztuki PAN, Warszawa 2003.
  • Magdalena Schlender, Autoportrety polskiej malarki Anny Bilinskiej. (Die Selbstbildnisse der polnischen Malerin Anna Bilinska), Hamburg 2005.

Literatura dodatkowa

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Anna_Bilińska-Bohdanowiczowa&oldid=75162184”