Bernhard (książę holenderski) – Wikipedia, wolna encyklopedia

Książę Bernhard
Ilustracja
Książę Bernhard (1942)
ilustracja herbu
podpis
Książę Niderlandów
(Książę małżonek)
Okres

od 6 września 1948
do 30 kwietnia 1980

Poprzednik

Henryk Mecklenburg-Schwerin

Następca

Claus van Amsberg

Dane biograficzne
Data i miejsce urodzenia

29 czerwca 1911
Jena

Data i miejsce śmierci

1 grudnia 2004
Utrecht

Żona

Juliana

Dzieci

Beatrycze, Irena, Margriet, Krystiana, Alicia von Bielefeld, Alexia Grinda

Odznaczenia
Krzyż Wielki Orderu Wojskowego Wilhelma (Holandia) Kawaler Krzyża Wielkiego Orderu Lwa Niderlandzkiego (Holandia) Order Lwa Złotego (Nassau) Krzyż Wielki Orderu Domowego Orańskiego (Holandia) Krzyż Lotnika (Holandia) Wielki Mistrz Orderu Złotej Arki (Holandia) Klasa Specjalna Odznaki Honorowej za Zasługi Krzyż Wielki Orderu Wyzwoliciela San Martina (Argentyna) Wielka Wstęga Orderu Leopolda (Belgia) Krzyż Wojenny z brązową palmą (Belgia) (1940–1945) Krzyż Wielki Orderu Krzyża Południa (Brazylia) Krzyż Wielki Orderu Zasługi Marynarki Wojennej (Brazylia) Krzyż Wielki Orderu Zasługi Lotniczej (Brazylia) Krzyż Wielki Orderu Zasługi (Chile) Krzyż Wojenny Czechosłowacki 1939 Order Słonia (Dania) Krzyż Wielki Orderu Zasługi Duarte, Sáncheza y Mella (Dominikana) Krzyż Wielki Narodowego Orderu Zasługi (Ekwador) Order Abdóna Calderóna I klasy (Ekwador) Order Salomona Krzyż Wielki Orderu Białej Róży Finlandii Krzyż Wielki Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja)
Krzyż Wojenny 1939–1945 z brązową palmą (Francja)
Komandor Orderu Palm Akademickich (Francja) Medal Lotniczy (Francja) Krzyż Wielki Orderu Zbawiciela (Grecja) Krzyż Wielki Orderu Karola III (Hiszpania) Order Pahlawiego (Iran) Order Wielkiej Jugosłowiańskiej Gwiazdy Wielka Wstęga Orderu Męstwa (Kamerun) Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Boyacá (Kolumbia) Krzyż Wielki ze Złotą Gwiazdą Narodowego Orderu Świętego Karola (Kolumbia) Wielka Wstęga Orderu Pionierów Liberii Wielki Komandor Orderu Gwiazdy Afryki (Liberia) Krzyż Wielki Orderu Korony Dębowej (Luksemburg) Krzyż Wojenny (Luksemburg) Łańcuch Orderu Orła Azteckiego (Meksyk) Order Ojaswi Rajanya I klasy (Nepal) Krzyż Wielki Orderu Rubéna Dario (Nikaragua) Krzyż Wielki Królewskiego Norweskiego Orderu Świętego Olafa Krzyż Wielki Narodowego Orderu Zasługi (Paragwaj) Krzyż Wielki Orderu Słońca Peru Krzyż Wielki Klasy Specjalnej Orderu Zasługi RFN Krzyż Wielki Orderu Narodowego Lwa (Senegal) Wielka Wstęga Orderu Gwiazdy Jerzego Czarnego (Serbia) Główny Komandor Legii Zasługi (USA) Brązowa Gwiazda (Stany Zjednoczone) Medal Zwycięstwa w II Wojnie Światowej (USA) Wielka Wstęga Honorowego Orderu Żółtej Gwiazdy (Surinam) Order Królewski Serafinów (Szwecja) Order Domowy Chakri (Tajlandia) Order Przyjaznych Chmur I Klasy (Tajwan) Wielka Wstęga Orderu Niepodległości (Tunezja) Krzyż Wielki Orderu Piusa IX Wielki Łańcuch Orderu Oswobodziciela (Wenezuela) Krzyż Wielki Orderu Łaźni (Wielka Brytania) Order Imperium Brytyjskiego od 1936 (cywilny) Medal Koronacyjny Króla Jerzego VI Medal Koronacyjny Królowej Elżbiety II (Wielka Brytania) Gwiazda Francji i Niemiec (Wielka Brytania) Medal Obrony (Wielka Brytania) Order Zasługi Republiki Włoskiej I Klasy z Wielkim Łańcuchem (1951-2001) Wielki Oficer Narodowego Orderu Wybrzeża Kości Słoniowej Kawaler/Dama Wielkiego Krzyża Honoru i Dewocji – Zakon Maltański (SMOM)

Bernhard, książę Niderlandów (ur. 29 czerwca 1911 w Jenie, zm. 1 grudnia 2004 w Utrechcie) – niemiecki arystokrata, mąż królowej Holandii Juliany. Ojciec królowej Beatrycze.

Młodość

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się jako Bernhard Leopold Friedrich Eberhard Julius Curt Karl Gottfried Peter zu Lippe-Biesterfeld, syn księcia Bernharda zur Lippe (młodszego brata panującego ówcześnie księcia Lippe w północnej Nadrenii-Westfalii) i baronessy Armgard von Sierstorpff-Cramm. Małżeństwo rodziców nie spełniało wymogów dworu panującego Lippe, w związku z czym nowo narodzony członek rodu otrzymał jedynie tytuł hrabiowski. Wkrótce jednak (jeszcze w 1911) panujący książę Lippe Leopold IV nadał mu tytuł księcia zur Lippe-Biesterfield.

W wyniku I wojny światowej ród utracił panowanie w księstwie. Książę Bernhard spędził młode lata w pruskiej Prowincji Poznańskiej, później Marchii Granicznej Poznańsko-Zachodniopruskiej, w dobrach rodzinnych Reckenwalde w Nowej Marchii, obecnie Wojnowo koło Sulechowa (Züllichau) w Polsce. Tam też zdobył podstawowe wykształcenie; gimnazjum ukończył w Berlinie w 1929 r. Studiował prawo na uniwersytetach w Lozannie (Szwajcaria) i Berlinie. Prowadził rozrywkowy tryb życia, był znany jako miłośnik szybkich samochodów, jazdy konnej i wypraw myśliwskich safari.

W okresie dochodzenia do władzy Hitlera odbywał służbę wojskową jako pilot i podjął później pracę w przedsiębiorstwie chemicznym IG Farben. Jego młodszy brat Aschwin publicznie poparł politykę Hitlera i NSDAP. On sam – co ujawniono w 1941 i potwierdzają to odtajnione w 2010 roku dokumenty – był członkiem konnej SS[1]. W połowie lat 30. książę Bernhard – protestant, pochodzący z rodu książęcego – został zaakceptowany przez królową Holandii Wilhelminę jako kandydat na męża jej córki Juliany, następczyni tronu. Wybór ten wzbudził w Holandii kontrowersje, przyszły mąż Juliany uchodził za zwolennika polityki niemieckiej, która groziła wybuchem wojny na skalę europejską. W czasie spotkania z Bernhardem Hitler wskazywał na szanse sojuszu niemiecko-holenderskiego, którego osoba księcia miała być gwarantem.

Małżeństwo i działalność powojenna

[edytuj | edytuj kod]
Książę Bernhard z żoną Julianą i córką Beatrycze (księżną, późniejszą królową Holandii)

Małżeństwo Bernarda i Juliany zostało zawarte 7 stycznia 1937 w Hadze[2]. Po ślubie młoda para udała się w podróż poślubną do Polski, przebywając m.in. w Krakowie, Krynicy i w Nawojowej[3]. Po wybuchu wojny swoimi działaniami ks. Bernard zyskał uznanie Holendrów. Wspomagał rodzinę królewską w wyjeździe do Anglii po ataku niemieckim, wysłał następnie żonę z dziećmi do Kanady. Sam pozostał w Anglii, gdzie służył jako pilot (nie zaakceptowano jego oferty pracy w wywiadzie), wspierał holenderski ruch oporu w kraju oraz był osobistym sekretarzem królowej Wilhelminy. W 1944 został naczelnym dowódcą wojsk holenderskich, rok później wraz z rodziną powrócił do Holandii. Uczestniczył w rozmowach kapitulacyjnych w maju 1945.

Po wojnie pozostał w służbie wojskowej, pełniąc m.in. funkcję szefa połączonych sztabów. Pracował także w wielu organizacjach międzynarodowych i miał opinię gospodarczego ambasadora Holandii. W 1948 po abdykacji matki na tron holenderski wstąpiła jego żona Juliana.

Był inicjatorem tzw. Grupy Bilderberg, forum debat liderów intelektualnych i gospodarczych Europy Zachodniej; na spotkaniach Grupy padła m.in. inicjatywa powołania Unii Europejskiej. W 1961 książę Bernhard współtworzył znaną fundację ochrony środowiska World Wildlife Fund.

Odegrał znaczącą rolę w uznaniu zasług 1.SBS i gen. Stanisława Sosabowskiego dla wyzwalania Holandii. Wbrew naciskom brytyjskim i stanowisku holenderskiego ministerstwa obrony, wspierał inicjatywę mieszkańców gmin, o które walczyli Polacy, i wolę królowej w sprawie odznaczenia Polaków holenderskimi orderami[4].

Skandale

[edytuj | edytuj kod]

Był bohaterem kilku skandali gospodarczych i obyczajowych, przede wszystkim afery Lockheed; w 1976 ujawniono, że miał przyjąć od amerykańskiej korporacji lotniczej milion dolarów łapówki w zamian za wspieranie działalności firmy w Holandii. Afera Lockheed zatoczyła szerokie kręgi i sięgała m.in. nieuczciwej współpracy z rządem argentyńskim Juana Perona. Inny zarzut wobec księcia i jego działalności wysunął Nelson Mandela; domagał się on wyjaśnienia roli funduszu World Wildlife Fund w Południowej Afryce, zarzucając współfinansowanie reżimu apartheidu.

Do skandali politycznych i gospodarczych należy dodać obyczajowe. Książę Bernhard był ojcem dwóch nieślubnych córek, jednej w Paryżu, drugiej w USA.

Uroczystość pogrzebowa księcia Bernharda, Nowy Kościół, Delft, 2004

Książę Bernhard zmarł po długiej chorobie nowotworowej 1 grudnia 2004, pół roku po śmierci żony.

Potomstwo

[edytuj | edytuj kod]

Z małżeństwa z królową Julianą (która abdykowała w 1980) urodziły się cztery córki:

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. iar: Ojciec królowej był esesmanem. Gazeta.pl Wiadomości, 23 stycznia 2010. [dostęp 2010-01-23]. (pol.).
  2. Sovereigns, Kingdoms and Royal Landmarks of Europe. [dostęp 2012-05-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-26)].
  3. Ród Stadnickich. [dostęp 2010-01-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-06-29)].
  4. Honor generała

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]