Buławniczka sitowata – Wikipedia, wolna encyklopedia

Buławniczka sitowata
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieczarkowce

Rodzina

pałecznicowate

Rodzaj

Typhula

Gatunek

buławniczka sitowata

Nazwa systematyczna
Typhula juncea (Alb. & Schwein.) P. Karst.
Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 37: 181 (1882)

Buławniczka sitowata (Typhula juncea (Alb. & Schwein.) P. Karst.) – gatunek grzybów z rodziny pałecznicowatych (Typhulaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

[edytuj | edytuj kod]

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Typhula, Typhulaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozowali w 1805 r. Johannes Baptista von Albertini i Lewis Schweinitz nadając mu nazwę Clavaria triuncialis ßß juncea. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał Petter Adolf Karsten w 1882 r.[1]

Niektóre synonimy naukowe[2]:

  • Clavaria hortulana Velen. 1922
  • Clavaria juncea (Alb. & Schwein.) Fr. 1818
  • Clavaria pilipes O.F. Müll. 1792
  • Clavariadelphus junceus (Alb. & Schwein.) Corner 1950
  • Pistillaria oleae (Maire) Corner 1950
  • Typhula oleae Maire 1928
  • Typhula ramentacea Fr. 1821
  • Macrotyphula juncea (Alb. & Schwein.) Berthier 1974

Nazwę polską podali Barbara Gumińska i Władysław Wojewoda w 1985 r[3]. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był także jako buławka sitowata, macnik nitkowaty i macnik sitowiowy[4]. Po przeniesieniu do rodzaju Typhula nazwy polskie stały się niespójne z nazwą naukową.

Morfologia

[edytuj | edytuj kod]

Owocnik bardzo cienki i wysmukły; zwykle pojedynczy, niekiedy u szczytu rozdwojony; gładki i wewnątrz pusty; ochrowożółty do cielistobrązowego, u podstawy trochę włókienkowato-filcowaty. Ma wysokość do 5 cm wysokości, ale tylko 1–2 mm grubości[5].

Występowanie i siedlisko

[edytuj | edytuj kod]

W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status R – potencjalnie zagrożony z powodu ograniczonego zasięgu geograficznego i małych obszarów siedliskowych[6].

Rośnie w lasach, na opadłych liściach drzew i krzewów liściastych, szczególnie brzozy brodawkowatej, topoli i dębów. Owocniki wytwarza od października do listopada[4].

Znaczenie

[edytuj | edytuj kod]

Saprotrof. Grzyb niejadalny[7]

Gatunki podobne

[edytuj | edytuj kod]

Pałecznica rurkowata (Typhula fistulosa) występuje późną jesienią na opadłych liściach, ale jest znacznie większa (do 20–30 cm wysokości i około 5–10 mm grubości). Zwykle rośnie pojedynczo jest stosunkowo rzadka[5].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. a b c Species Fungorum - Names Record [online], www.speciesfungorum.org [dostęp 2018-11-20].
  2. Species Fungorum - GSD Species [online], www.speciesfungorum.org [dostęp 2018-11-20].
  3. Barbara Gumińska, Władysław Wojewoda: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: PWRiL, 1985. ISBN 83-09-00714-0.
  4. a b Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  5. a b Edmund Garnweidner, Hertha Garnweidner, Alicja Borowska, Alina Skirgiełło: Grzyby : przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej. Warszawa: MUZA SA, 2006, s. 196. ISBN 83-7319-976-4.
  6. Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
  7. Hagara, Ladislav, 1944-., Ottova encyklopedie hub, wyd. 1. české vyd, Praha: Ottovo nakladatelství, 2015, s. 604, ISBN 978-80-7451-407-4, OCLC 903090511 [dostęp 2018-11-21].