French
DeutschZasłonak różnobarwny – Wikipedia, wolna encyklopedia
.JPG) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek | zasłonak różnobarwny |
| Nazwa systematyczna | |
| Cortinarius variecolor (Pers.) Fr. Epicr. syst. mycol. (Upsaliae): 259 (1838) | |
| Zasięg | |
 Zasięg w Europie | |
.JPG)
Zasłonak różnobarwny, zasłonak znamienny, zasłonak gajowy (Cortinarius variecolor (Pers.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny zasłonakowatych (Cortinariaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
[edytuj | edytuj kod]Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Cortinarius, Cortinariaceae, Agaricales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w roku 1801 Persoon nadając mu nazwę Agaricus variicolor. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w roku 1838 Fries, przenosząc go do rodzaju Cortinarius[1]. Niektóre synonimy nazwy naukowej[2]:
- Agaricus variicolor Pers. 1801
- Cortinarius largiusculus Britzelm. 1892
- Cortinarius nemorensis (Fr.) J.E. Lange 1940
- Cortinarius variicolor var. largiusculus (Britzelm.) Quadr. 1985
- Cortinarius variicolor var. marginatus (M.M. Moser) Quadr. 1985
- Cortinarius variicolor var. nemorensis Fr. 1838
- Cortinarius variicolor (Pers.) Fr. 1838, var. variicolor
- Phlegmacium nemorense (Fr.) M.M. Moser, 1960
- Phlegmacium variicolor (Pers.) Wünsche 1877
- Pholiota variicolor (Pers.) P. Kumm. 1871
Polskie nazwy nadał Andrzej Nespiak w 1975 r. Władysław Wojewoda w swoim wykazie grzybów wielkoowocnikowych Polski wymienia także gatunek zasłonak gajowy (Cortinarius nemorensis)[3], jednak według Index Fungorum jest on synonimem Cortinarius variecolor[1].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]Średnica 5–18 cm, u młodych owocników półkulisty i nieco śliski, u starszych łukowaty i suchy. Powierzchnia gładka, naga z promienistymi, wrośniętymi włókienkami. Młode owocniki są intensywnie różowofioletowe, później zmieniają barwę. Poczynając od wierzchołka kapelusza stają się czerwonawo brązowe, w końcu całe stają się czerwonobrązowe[4] lub brązowe[5].
Dość gęste, słabo przyrośnięte. Początkowo są różowofioletowe, później rdzawobrązowe, przy brzegu długo jednak zachowują fioletowy odcień[4].
Wysokość 5–15 cm, grubość do 3 cm, kształt walcowaty, u podstawy pałkowato poszerzony do 4 cm. Jest pełny i sprężysty. Powierzchnia początkowo różowofioletowa, z czasem blednie i różowofioletowy odcień utrzymuje się tylko w górnej części trzonu. Podstawa trzonu jest brązowa, na trzonie znajdują się resztki różowofioletowej zasnówki[4].
U młodych owocników białawy, z czasem staje się różowofioletowy, u starszych owocników blednie i różowofioletowy kolor utrzymuje się tylko na brzegach i na wierzchołku kapelusza. U starszych owocników staje się brązowy. Smak nieokreślony, zapach ziemisty[4].
Występowanie i siedlisko
[edytuj | edytuj kod]Występuje w Ameryce Północnej, w Europie i Maroku[6]. W Europie Środkowej jest dość pospolity, w niektórych regionach jednak występuje w rozproszeniu[5].
Naziemny grzyb mykoryzowy występujący w lasach iglastych, szczególnie pod świerkami, głównie na glebach wapiennych. Owocniki wytwarza od sierpnia do października[4].
Znaczenie
[edytuj | edytuj kod]Jest grzybem jadalnym[4], jednak jego specyficzny zapach u niektórych ludzi może wywoływać bóle głowy[5].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Index Fungorum [online] [dostęp 2015-04-27].
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2015-04-27] (ang.).
- ↑ Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 196, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ a b c d e f Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 115, ISBN 978-83-245-9550-1.
- ↑ a b c Andreas Gminder, Atlas grzybów. Jak bezbłędnie oznaczać 340 gatunków grzybów Europy Środkowej, 2008, s. 250, ISBN 978-83-258-0588-3.
- ↑ Discover Life Maps [online] [dostęp 2015-04-08].