Denstediowate – Wikipedia, wolna encyklopedia

Denstediowate
	; Orlica pospolita
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	paprocie
Podklasa	paprotkowe
Rząd	paprotkowce
Rodzina	denstediowate
	Nazwa systematyczna
	Dennstaedtiaceae Lotsy; Vort. Bot. Stammesgesch. 2: 655. 1909
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Denstediowate^[3] (Dennstaedtiaceae) – rodzina paproci z rzędu paprotkowców (Polypodiales). Obejmuje 10 rodzajów z 265 gatunkami^[2]. Są to paprocie naziemne, rzadko wspinające się, spotykane głównie w strefie tropikalnej, ale z niemal kosmopolitycznym gatunkiem orlicą pospolitą (Pteridium aquilinum), występującym także w Polsce (jako jedyny przedstawiciel tej rodziny)^[4].

Morfologia

Kłącze zwykle długie, pokryte połączonymi włoskami. Liście zwykle o okazałych blaszkach liściowych, dwu-, trzykrotnie lub więcej razy podzielonych pierzasto. Żyłki są otwarte, rozwidlają się, rzadko łączą się. Kupki zarodni położone na skraju blaszki liściowej, równowąskie lub drobne, osłonięte przez równowąskie lub kubeczkowate zawijki lub z brzegiem liścia podwiniętym nad zarodniami^[4].

Systematyka

W systemach paproci z XXI wieku jest to jedna z rodzin w rzędzie paprotkowców Polypodiales (m.in.: system Smitha i in. (2006)^[4], system PPG I (2016)^[2] i system Nitta i in. (2022)^[5]). Odrębność rodziny i jej pozycja filogenetyczna jest powodem podnoszenia jej do rangi monotypowego podrzędu Dennstaedtiineae Schwartsb. & Hovenkamp, 2016^[2]^[5]. Jest taksonem siostrzanym dużych podrzędów grupujących znakomitą większość paprotkowych – Polypodiineae (eupolypods I) i Apleniineae (eupolypods II)^[5].

Pozycja filogenetyczna rodziny w rzędzie paprotkowców^[5]

paprotkowce

Saccolomataceae

Cystodiaceae

	Lonchitidaceae

	Lindsaeaceae

Pteridaceae – orliczkowate

Dennstaedtiaceae – denstediowate

Cystopteridaceae – paprotnicowate

Rhachidosoraceae

Diplaziopsidaceae

Aspleniaceae – zanokcicowate

	Desmophlebiaceae

	Hemidictyaceae

Thelypteridaceae – zachylnikowate

Woodsiaceae – rozrzutkowate

	Onocleaceae – onokleowate

	Blechnaceae – podrzeniowate

Athyriaceae – wietlicowate

Hypodematiaceae

Didymochlaenaceae

Dryopteridaceae – nerecznicowate

Lomariopsidaceae

Nephrolepidaceae – nefrolepisowate

Tectariaceae

Oleandraceae

	Davalliaceae – dawaliowate

	Polypodiaceae – paprotkowate

Wykaz rodzajów^[2]

Blotiella R.M.Tryon, Contr. Gray Herb. 191: 96. 1962
Dennstaedtia Bernh., J. Bot. (Schrader) 1800(2): 124. 1801 – densztedia
Hypolepis Bernh., Neues J. Bot. 1(2): 34. 1805
Leptolepia Mett. ex Prantl, Arbeiten K€onigl. Bot. Gart. Breslau 1: 23. 1892
Microlepia C.Presl, Tent. Pterid.: 124, pl. 4, f. 21–23. 1836 – mikrolepia^[3]
Monachosorum Kunze, Bot. Zeitung (Berlin) 6: 119. 1848
Oenotrichia Copel., Univ. Calif. Publ. Bot. 16: 82. 1929
Paesia A.St.-Hil., Voy. Distr. Diam. 1: 381. 1833
Pteridium Gled. ex Scop., Fl. Carniol.: 169. 1760 – orlica

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f The Pteridophyte PhylogenyT.P.P. Group The Pteridophyte PhylogenyT.P.P., A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229 .
↑ ^a ^b MieczysławM. Czekalski MieczysławM., Rośliny ozdobne do dekoracji wnętrz, Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 1996, s. 22, ISBN 83-7160-011-9 .
↑ ^a ^b ^c Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d NittaN. J.H. NittaN. i inni, An open and continuously updated fern tree of life, „Frontiers in Plant Science”, 13, 2022, DOI: 10.3389/fpls.2022.909768 [dostęp 2023-08-06] .

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[ppgI-2] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f The Pteridophyte PhylogenyT.P.P. Group The Pteridophyte PhylogenyT.P.P., A community-derived classification for extant lycophytes and ferns, „Journal of Systematics and Evolution”, 54 (6), 2016, s. 563–603, DOI: 10.1111/jse.12229 .

[czekalski-3] MieczysławM. Czekalski MieczysławM., Rośliny ozdobne do dekoracji wnętrz, Poznań: Wydawnictwo Akademii Rolniczej w Poznaniu, 1996, s. 22, ISBN 83-7160-011-9 .

[smith-4] Smith, A. R., K. M. Pryer, E. Schuettpelz, P. Korall, H. Schneider & P. G. Wolf. A classification for extant ferns. „Taxon”. 55 (3), s. 705–731, 2006. (ang.).

[nitta-5] NittaN. J.H. NittaN. i inni, An open and continuously updated fern tree of life, „Frontiers in Plant Science”, 13, 2022, DOI: 10.3389/fpls.2022.909768 [dostęp 2023-08-06] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]