French
DeutschDudyńce – Wikipedia, wolna encyklopedia
| wieś | |
 Kościół w Dudyńcach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) | 168[2] |
| Strefa numeracyjna | 13 |
| Kod pocztowy | 38-505[3] |
| Tablice rejestracyjne | RSA |
| SIMC | 0346603[4] |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu sanockiego  | |
Położenie na mapie gminy Bukowsko  | |
 49°32′03″N 22°04′28″E/49,534167 22,074444[1] | |
Dudyńce (w latach 1977–1981 Szybistów) – wieś w Polsce, w województwie podkarpackim, w powiecie sanockim, w gminie Bukowsko[4][5]. Leży nad potokiem Dudyńce, 17 km od drogi 28.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Dawne nazwy: Dwdinicze – lata 1372–1378, Dudenycze – rok 1436, de Dudenyecz – rok 1448, * Dudyncze – rok 1486, Dudyniec – rok 1580, Dudence – rok 1678, Dudynce – rok 1745, Dudyńce – wieki XIX i XX. Nazwa patronimiczna w związku z nazwą osoby Duda a ta od dudy, czyli piszczałki, trzciny i rury; ukr. Dudinci, łem. Dudyńci.
Prawdopodobnie jest to osada ruska powstała przed rokiem 1340. W latach 1340–1772 miejscowość leżała w ziemi sanockiej, w województwie ruskim. W latach 1772–1852 w cyrkule leskim, a następnie sanockim, od 1855 pow. Sanok, pow. podatkowy Sanok. Od roku 1867 wieś leżała w powiecie sanockim, w gmina wiejskiej Sanok w prowincji Galicja.
W 1372 wieś została nadana przez księcia Władysława Opolczyka kapelanowi o imieniu Maciej (Mathias), a następnie w roku 1374 stała się własnością Albrychta.
W połowie XIX wieku właścicielkami posiadłości tabularnej w Dudyńcach były Magdalena Rylska i Katarzyna Truskolaska[6]. Potem właścicielami byli Seweryn Truskolaski (stan z 1868)[7], Leopoldyna Horodyńska (stan z 1872)[8]; fundatorka kościoła Wszystkich Świętych w Dudyńcach, wzniesionego w latach 1871-1876[9], posiadająca tamże gorzelnię[10], pochowana na miejscowym cmentarzu[11][12]. Później dobrami władał Hieronim Romer (stan z 1886)[13], w 1890 wraz z Józefą Romer[14]. Od końca XIX wieku właścicielami byli Jachimowscy[15], według stanu z 1904 Kazimierz Jachimowski[16], w 1905 tenże wraz z Marią Jachimowską[17][18], w późniejszych latach drugiej dekady XX wieku figurował samodzielnie Kazimierz Jachimowski[19][20].
W 1898 wieś liczyła 438 osób zamieszkujących 79 domów. W 1936 w gromadzie Dudyńce mieszkało 511 Rusinów i 35 Polaków[21]. We wsi istniał wtedy dom gromadzki, działały straż pożarna i czytelnia Proswity, zaś w tym roku przewidywano eksploatację złóż asfaltu i ropy naftowej[22]
Po 1944 większość Rusinów wyjechała na Ukrainę do wsi Słobódka, od roku 1947 wieś stopniowo zasiedlona była m.in. przez osadników z okolic Nowego Targu.
W latach 70. XX, w okresie rządów premiera Piotra Jaroszewicza, planowana była zmiana nazwy miejscowości na Szybistów. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie krośnieńskim.
W trakcie badań powierzchniowych na terenie wsi odnaleziono srebrnego denara cesarza Kommodusa z drugiej połowy II w.n.e.[23]
Religia
[edytuj | edytuj kod]W Dudyńcach istnieje parafia obrządku łacińskiego pw. Wszystkich Świętych, która niegdyś obejmowała miejscowości: Jędruszkowce, Markowce, Podgaj, Pisarowce. Pobiedno.
Greckokatolicka cerkiew pw. Błogosławionej Dziewicy Marii spłonęła w 1802. Na jej miejscu w 1802 wybudowano kolejną i od 1818 była filialną cerkwią parafii greckokatolickiej w Pielni (ok. 2 km). W latach 1924–28 poddana generalnemu remontowi. W 1988 została przeniesiona do Komańczy, gdzie po znacznej przebudowie pełni funkcję greckokatolickiej świątyni parafialnej.
W miejscowości znajdują się dwa cmentarze - łaciński i greckokatolicki.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 26910
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-05].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 237 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Hipolit Stupnicki: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 50.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w Królestwie Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem. Lwów: 1868, s. 49.
- ↑ Konrad Orzechowski: Przewodnik statystyczno topograficzny i skorowidz obejmujący wszystkie miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi W.X. Krakowskiem i X. Bukowinie, według najświeższych skazówek urzędowych. Kraków: 1872, s. 19.
- ↑ Kościół - zespół kościoła pw. Wszystkich Świętych. zabytki-podkarpacie.pl. [dostęp 2020-04-06].
- ↑ Beata Suwała-Szczechowska. Powiat sanocki w okresie autonomii galicyjskiej. „Rocznik Rymanowa Zdroju”. Tom IX, s. 48, 2006. Stowarzyszenie Przyjaciół Rymanowa Zdroju.
- ↑ Dudyńce zdjęcia, galeria - zdjęcie, nagrobek Leopoldyny z Rylskich Horodyńskiej. 2014-01-06. [dostęp 2020-04-06].
- ↑ Kronika. Wspomnienie pośmiertne. „Czas”. Nr 49, s. 2, 2 marca 1897.
- ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielk. Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Złoczów: 1886, s. 50.
- ↑ Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 46.
- ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księs. Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1897, s. 48.
- ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkim Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1904, s. 41.
- ↑ Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z W. Ks. Krakowskiem. Kraków: 1905, s. 34.
- ↑ Alojzy Zielecki, Życie gospodarcze, W epoce autonomii galicyjskiej, w: Sanok. Dzieje miasta. Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, Kraków 1995. s. 405.
- ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1914, s. 39.
- ↑ Jan Bigo: Najnowszy skorowidz wszystkich miejscowości z przysiółkami w Królestwie Galicyi, Wielkiem Księstwie Krakowskiem i Księstwie Bukowińskiem z uwzględnieniem wszystkich dotąd zaszłych zmian terytoryalnych kraju. Lwów: 1918, s. 39.
- ↑ Kwestionariusz 1939 ↓, s. 2.
- ↑ Kwestionariusz 1939 ↓, s. 7.
- ↑ Muzeum Historyczne w Sanoku, srebrny denar
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Adam Fastnacht, "Osadnictwo Ziemi Sanockiej"
- Akta Grodzkie i Ziemskie
- Kwestionariusze z badania środowiska. Dudyńce. 1936, 1939, s. 1-8.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Dudyńce, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 209.
- Strona genealogiczna poświęcona Dudyńcom. elstonwe.home.att.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2005-12-07)].
| Wsie | |
|---|---|
| Osada | |
| Części wsi |
|
